Пінск — невялікі горад на Палессі, які, тым не менш, карыстаецца папулярнасцю ў турыстаў. Тут можна здзейсніць сапраўдны круіз па рацэ Піне, згуляць вяселле ў палацы Бутрымовіча і наведаць велічны касцёл Ушэсця Панны Марыі ў Пінску. Пінск у Беларусі — буйны прамысловы цэнтр і адначасова з тым багаты гістарычнымі славутасцямі, чый спіс зусім нядаўна папоўніла пешаходная вуліца.

Пешаходная вуліца і Пінск: старонкі гісторыі

Вуліца, якая цяпер носіць назву Леніна — найстаражытнейшая ў Пінску. Яе працягласць складае 800 метраў. За час свайго існавання (ні многа ні мала шэсць стагоддзяў!) яна ўжо змяніла некалькі імёнаў: спачатку звалася Вялікай Спаскай, затым — Вялікай Францысканскай (Кіеўскай), Вялікай Кіеўскай. У 20 гадах мінулага стагоддзя атрымала назву Касцюшкі, падчас нямецкай акупацыі насіла безаблічнае імя Вялікай. З прыходам савецкай улады (у 1939 годзе) была названа вуліцай Леніна, і пад такім імем мы і ведаем яе дагэтуль.

Пешаходная вуліца нездарма лічыцца адной з ключавых славутасцей Пінска: практычна на ўсіх будынках, якія тут можна ўбачыць, красуюцца шыльды «Гісторыка-культурная каштоўнасць». Яны ўяўляюць сабою выдатна захаваны ўзор гарадской забудовы мяжы стагоддзяў — канца XIX — пачатку XX стагоддзяў. На гэтай жа вуліцы знаходзяцца ключавыя помнікі архітэктурнай спадчыны — «Пінскі мур» (так па-іншаму завуць палац Бутрымовіча ў Пінску) і касцёл Ушэсця Панны Марыі. У палацы рэгіструюцца шлюбы і знаходзіцца дзейсны ЗАГС. Менавіта таму славутасць выглядае абноўленай і выдатна захаванай. Касцёл Ушэсця Панны Марыі ў Пінску характэрны тым, што ў ім размешчаны найстаражытнейшы ў Беларусі арган: яго стварыў беларускі майстар А. Градніцкі ў 30-я гады XIX стагоддзя. Тута жа знаходзіцца дзіўная «Пінская мадона». Гэты абраз вылучаецца тым, што мастак спісаў аблічча мадоны з твару звычайнай пінчанкі.

Галоўная вуліца заўсёды была цэнтрам грамадскага жыцця Пінска: акрамя архітэктуры, на ёй размяшчаліся банкі, гасцініцы, майстэрні, атэлье і г.д.

Цікавы факт ад VETLIVA: збіраючыся прагульвацца па вуліцы, якая тады яшчэ называлася вуліцай Касцюшкі, пінчане казалі: «Ідзём шпацыраваць па Газу». У гэтым шыфры намяшаны і польскія, і яўрэйскія словы: газам звалі галоўную, вялікую вуліцу, а слова «шпацыраваць» перакладалася як «прагульвацца». Дарэчы, гэтае слова сустракаецца ў якасці гутарковага ў беларускай мове, а «шпацыр» — не што іншае, як прагулка (менавіта ў значэнні пешшу).

Як вуліца Леніна стала пешаходнай

Прапановы зрабіць вуліцу Леніна пешаходнай выказваліся яшчэ ў канцы 80-х гадоў XX стагоддзя. Аднак толькі пры падрыхтоўцы да абласных Дажынак 2014 года гэта было вырашана канчаткова. Маштабная рэканструкцыя пачалася ў 2016 і завяршылася толькі ў 2018 годзе.

Вось толькі некалькі цікавых фактаў пра працэс:

1. У агульнай складанасці на правядзенне рэканструкцыі было вылучана больш за 1 мільён долараў.

2. Была цалкам дэмантавана старадаўняя плітка-трылінка, якую па-іншаму яшчэ звалі «пінскай косткай», і выкладзена сучасная плітка.

3. Былі ўсталяваны прыгожыя ліхтары «пад даўніну» — зараз па вечарах на вуліцы Леніна пануе па-сучаснасці казачная атмасфера.

4. Урачыстае адкрыццё пешаходнай вуліцы адбылося ў першыя выхадныя кастрычніка 2018 года — адначасова са святкаваннем дня горада Пінска. Мерапрыемства было адзначана з маштабам: каля палаца Бутрымовіча кружылася ў танцы «пінская шляхта», каля сцен касцёла Ушэсця Панны Марыі грала сярэднявечная музыка, па ўсёй вуліцы расцягнуліся гандлёвыя шэрагі з працамі беларускіх майстроў-рамеснікаў.

Пацешны факт ад VETLIVA: нават Пінск ужо абзавёўся ўласнай пешаходнай вуліцай, а вось сугучная з ім сталіца Беларусі — Мінск — дагэтуль толькі марыць пра такую раскошу. Знакамітыя Кастрычніцкая і Зыбіцкая вуліцы толькі падчас маштабных мерапрыемстваў становяцца пешаходнымі.