У горадзе Гродна размяшчаецца незвычайная славутасць, якая носіць французскае імя. Гэта - парк Жылібера, названы так у гонар вучонага з французскімі каранямі, чыё жыццё і лёс непарыўна звязана з беларускім горадам.

Прафесар Жан Эмануэль Жылібер і яго ўнёсак у развіццё Гродзеншчыны

Знакаміты француз, які разгарнуў у XVIII стагоддзі сваю дзейнасць у Гродна, быў медыкам, батанікам і біёлагам. У 1770-я гады яго запрасіў на тэрыторыю Беларусі Антоній Тызенгаўз для таго, каб адораны французскі вучоны займаўся развіццём медыцыны і батанікі на яго землях. У 1776 Жылібер падпісаў з Тызенгаўзам дзесяцігадовы кантракт, згодна з умовамі якога абавязаўся заняцца заснаваннем ветэрынарнай і лекавай школ, арганізаваць батанічны сад за кошт мецэната, працягваць доктарскую практыку і пісаць навуковыя працы. Акрамя таго, на яго ж ускладалася праца па дэталёваму даследаванню прыроды літоўскага краю і напісанню па яе выніках навуковых прац. У далейшым Жылібер яшчэ і павінен быў стаць выкладчыкам Гродзенскай акадэміі, якую неўзабаве планавалася адкрыць.

Усё гэта было ім з лішкам увасоблена ў жыццё. Яго стараннямі была адкрыта першая вышэйшая навучальная ўстанова - Медыцынская акадэмія (якая праіснавала, на жаль, зусім нядоўга - да 1781 года). Ён выкладаў і разам з вучнямі збіраў гербарый. Дарэчы, даследаванне літоўскіх раслін вылілася ў манументальную працу пад назвай «Flora lithaunica inchoata». Эмануэль Жылібер шырока ўжываў лекавыя расліны, пры адкрытай ім акадэміі паспяхова працавала аптэка, каля якой быў уладкаваны агарод з лекавымі травамі. Акрамя гэтага, у сваёй медычнай практыцы вучоны кіраваўся прынцыпамі гуманізму: браў грошы за лячэнне толькі пасля выздараўлення пацыентаў, а тых, хто не мог аплаціць яго паслугі, і зусім лячыў бясплатна.

Парк з 240-гадовай гісторыяй

Дарога з Францыі ў Літву была доўгай, і Эмануэль Жылібер пазнаёміўся падчас свайго падарожжа з некалькімі знакамітымі батанікамі: з Банэ - пакуль быў у Жэневе, з Хамерам - падчас прыпынку ў Берне, з Жэснерам - у Цюрыху і Жакенам - калі спыняўся ў аўстрыйскай сталіцы Вене. Менавіта дзякуючы сяброўству з апошнім, Жылібер абзавёўся насеннем многіх экзатычных відаў раслін, якія ён пазней пасадзіў у Гродна.

Сад, закладзены ў беларускім горадзе французскім батанікам, на здзіўленне добра прыжыўся і разрастаўся. Да 1777 года тут паспяхова вырасла больш за 1200 самых экзатычных і неўласцівых для нашых шырот раслін! А праз год Жылібер павялічыў іх колькасць практычна ўдвая, і іх стала ўжо 2000. На жаль, расліны, пасаджаныя тут, не захаваліся. Затое на месцы найбагацейшага батанічнага саду цяпер размясціўся маляўнічы гарадскі парк, які носіць імя вучонага, што зрабіў неацэнны ўнёсак у гісторыю і развіццё навукі не толькі Гродна, але і ўсёй Беларусі. Акрамя таго, на ўваходзе ў парк не так даўно была ўсталяваная і скульптура Жылібера. І гэты факт гаворыць аб тым, што ўдзячны беларускі народ памятае пра яго і будзе памятаць праз стагоддзі.