У Беларусі існуе нямала помнікаў, прысвечаных знакамітым гістарычным асобам. Сярод іх Францыск Скарына, Еўфрасіння Полацкая, пісьменнікі і паэты Беларусі, нават манумент, які адзначае цэнтр Еўропы, і мемарыял, што ўвекавечвае самую беларускую ў свеце літару «Ў». Тыпавыя помнікі В.І. Леніну, якія з'яўляюцца перажыткамі савецкага мінулага, і зусім ёсць практычна ў кожным горадзе нашай краіны. А ёсць такія манументы, якія прысвечаны гістарычна значным асобам і ўсталяваны на іх радзіме. Адным з такіх манументаў з'яўляецца помнік Сафіі Слуцкай у Слуцку.

Сафія Слуцкая: святая і праведная

Такім чынам, хто ж такая Сафія Слуцкая? Напэўна, вы адразу ўспомніце Анастасію Слуцкую — адну з самых знакамітых прадстаўніц роду, якая рана засталася без мужа і была вымушана ўстаць на чале свайго войска. Яе подзвігі натхнілі «Беларусьфільм» на стварэнне аднайменнага фільма ў 2003 годзе. А ў 2016 годзе на радзіме адважнай кіраўніцы ўсталявалі помнік.

Яе сваячцы, Сафіі Слуцкай, быў наканаваны зусім іншы лёс. Яна была апошняй прадстаўніцай княжага роду Аляльковічаў-Слуцкіх. Дзяўчынка рана асірацела, стаўшы пры гэтым уладальніцай трэці радавой маёмасці. Неўзабаве сканалі яе бяздзетныя дзядзькі, іх валоданні таксама перайшлі да маладой князёўны. А паводле завяшчання дзеда, Сафія была таксама абвешчана княгіняй Капыльскай, што зрабіла яе найбагацейшай нявестай Рэчы Паспалітай. 

Аднак не мірскія выгоды цікавілі князёўну. Яна, вядома, выйшла замуж (за прадстаўніка аднаго з самых уплывовых дынастый Беларусі — Януша Радзівіла), аднак сваё жыццё прысвяціла царкоўным справам і праваслаўнай царкве Слуцку. Соф'я пераканала мужа звярнуцца да польскай кароны і атрымаць адмысловую грамату. Дакумент на дзяржаўным узроўні забараняў прымушаць яе падданых змяняць веравызнанне.

Цікавы факт ад VETLIVA: калі вы памятаеце са школьнага курсу гісторыі, у 1596 годзе была падпісана тая самая Берасцейская ўнія, а таксама ўтворана ўніяцкая царква. Прадстаўнікі абедзвюх канфесій доўга варагавалі, частку стагоддзя ў праваслаўных не было свайго мітрапаліта. Менавіта таму княгіня ўсімі сіламі спрабавала абараніць волю веравызнання сваіх падданых. А яе муж дапамагаў ёй у гэтым нават пасля смерці Сафіі: калі яна памерла, ён пацвердзіў гэтыя правы Слуцка.

Сафія Слуцкая пражыла зусім не доўга і сканала ва ўзросце 26 гадоў. Аднак яе ўплыў на светапогляд людзей было настолькі моцным, што ўсе Радзівілы, уступаючы на княжанне ў Слуцку, паранілі праваслаўе ў гэтым краі, нават калі самі былі іншага веравызнання.

Сафія Слуцкая была кананізавана. Шлюбная пара страціла траіх дзяцей (Сафія памерла падчас родаў трэцяга дзіцяці, якое не выжыла), таму княгіня шануецца жанчынамі, якія збіраюцца стаць маці.

Цікавы факт ад VETLIVA: мошчы святой апынуліся нятленнымі і цудатворнымі. А ў 1848 годзе яны нават выратавалі горад ад халеры! Лічыцца, што эпідэмія адступіла пасля хроснага ходу з машчамі святой.

Помнік Сафіі Слуцкай

Сярод славутасцяў Мінскай вобласці ён займае адмысловае месца. Нягледзячы на тое, што цуды пачалі адбывацца адразу пасля смерці княгіні, кананізавана яна была толькі ў 1984 годзе. Тады ж і ўстала пытанне пра ўвекавечанне яе памяці. Быў пабудаваны храм святой праведнай Сафіі Слуцкай, а затым з'явіўся і мемарыял.

Аўтары помніка — скульптар Міхась Інькоў і архітэктар Мікалай Лук’янчык. Ім атрымалася ўвасобіць у бронзе не толькі саму Сафію Слуцкую. Важнай дэталлю з'яўляецца яе поза. Левай рукой святая заклікае кожнага спыніцца на імгненне. Спыніцца, каб задумацца пра скарабежнасць і тленнасць быцця, пра прызначэнне і жыццё чалавека…

Помнік дапоўнены аркай з трох пялёсткаў. Яны сімвалізуюць хрысціянскую царкву, на карысць якой працавала праведная Сафія Слуцкая. Манумент усталяваны ў горадзе Слуцку, ва ўтульным скверы на вуліцы Багдановіча. Падарожнічаючы па Беларусі, зазірніце ў гэты цудоўны горад — радзіму знакамітых слуцкіх паясоў, якім прысвечаны цэлы музей — і спыніцеся поруч з манументам Сафіі Слуцкай. Магчыма, менавіта тут вы запазычыце натхненне, у якім так мелі патрэбу, і здабудзеце сэнс жыцця, калі даўно яго шукалі.