Помнік Напалеону Ордзе ў Іванава

Горад пад назвай Іванава ўзгадваецца, пачынаючы з XIV стагоддзя. У тыя часы ён быў вядомы як вёска Пархава. У 1423 годзе, як сведчаць шматлікія гістарычныя хронікі, уладар Вялікага княства Літоўскага Вітаўт аддаў у дар гэтыя землі кафедральнаму храму ў Луцку. І ўжо ў 1465 годзе мітрапаліт Ян Ласковіч вырашыў перайменаваць гэта паселішча ў Янаў. Дзякуючы ўсерднай працавітасці тутэйшых жыхароў і распаўсюджванню рамёстваў, гэты гарадок стаў досыць хутка развівацца. 

У наш час у гэтым маленькім ўтульным мястэчку жыццё б'е ключом. Здзіўляюць сваім каларытам і непаўторнасцю шматлікія архітэктурныя пабудовы. Аднак хочацца звярнуць увагу на дзіўны помнік Напалеону Ордзе, які вы знойдзеце ў цэнтры горада, на скрыжаванні вуліц Савецкай і Леніна. Гэты манумент усталяваны ў надзіва маляўнічым месцы, непадалёку размясцілася ніцая вярба, што сімвалізуе ўклад у мастацкую спадчына Беларусі гэтага дзіўнага чалавека.

Напалеон Орда (1807-1883) – вялікі музыка, выкладчык, белетрыст, жывапісец, лёс якога цесна пераплёўся не толькі з Беларуссю, але і з Польшчай. Дзякуючы яму, наша пакаленне мае магчымасць убачыць, няхай нават толькі на малюнках, як насамрэч выглядалі раскошныя палацы і сядзібы мінулай эпохі, якія, на жаль, не захаваліся да нашага часу. Гэты знакаміты чалавек нарадзіўся ў вёсачцы пад назвай Варацэвічы Пінскага павета Мінскай губерні. Яго бацькі былі інжынерамі. Ён вучыўся ў Свіслацкай гімназіі, пасля заканчэння якой паступіў у Віленскі ўніверсітэт, які, аднак, не скончыў. Напалеон быў адлічаны за ўдзел у сакрэтным студэнцкім таварыстве пад назвай «Заране». 

Цяпер наша пакаленне можа толькі любавацца непаўторнай прыгажосцю манументаў, якія носяць імя Напалеона Орды. Ён быў усталяваны ў 1997 годзе. Вялікага сына беларускай зямлі ўвасобіў у бронзе скульптар Ігар Голубеў. Помнік выглядае арыгінальна: прысеўшы на пень, славуты жывапісец цалкам захоплены задумай чарговага цудоўнага пейзажу, эскіз якога ўжо з'явіўся на аркушы паперы. Ён выглядае такім жывым, нібы глядзіць на нас з вамі.

Напалеон Орда, які памёр у Варшаве, у адпаведнасці са сваім тэстаментам быў пахаваны на старажытных каталіцкіх могілках у радавым склепе горада Іванава. Магіла славутага земляка, якая цудам уцалела пры зносе пахавальні, пазначана памятнай плітой.

У наш час вялікае імя Напалеона Орды па праве з'яўляецца гонарам і неад'емнай часткай беларускай культуры. Даволі складана ўявіць сёння, што імя вялікага мастака, шырока вядомае ў Еўропе, у Беларусі яшчэ не так даўно знаходзілася ў глыбокім забыцці.

Горад Іванава лічыцца сэрцам Беларускага Палесся. Ён багаты самабытнымі народнымі талентамі і знакаміты сваімі таленавітымі ўраджэнцамі. Штогод у гэты слаўны гарадок з'язджаецца вялікая колькасць турыстаў, якія жадаюць наведаць дзіўныя памятныя месцы, кожнае з якіх славіцца сваёй бясцэннай індывідуальнасцю.