Вершы і раманы гэтага культавага беларускага пісьменніка ведае практычна кожны школьнік. Немагчыма пераацаніць уклад Коласа ў развіццё беларускай літаратуры і культуры. Таму ў многіх беларускіх гарадах і мястэчках цяпер існуюць музеі памяці і творчасці вялікага беларускага класіка.

Адзін з такіх музеяў знаходзіцца ў вёсцы Пінкавічы Пінскага раёна Брэсцкай вобласці. Тут глыбокую павагу да Коласа выяўляюць не толькі за творчасць, але і за сапраўдны ўнёсак у развіццё самай вёскі. А ўсё па той прычыне, што Якуб Колас некаторы час быў настаўнікам у мясцовай школе. Таму цалкам зразумела, чаму тут да жыцця і дзейнасці вялікага паэта ставяцца з трапятаннем і павагай.

З'яўленне Коласа ў Пінкавічах адбылося нездарма: зусім малады Якуб быў закаханы ў прыгожую дачку багатага беларускага шляхціца. Тады паэт яшчэ не быў такім знакамітым і шаноўным чалавекам, таму бацька дзяўчыны не ацаніў кандыдатуру Коласа і адправіў дачку ў Наваградак. Менавіта там дзяўчына выйшла замуж за «роўнага» сабе па багацці і стане мужчыну. Тады Кастусь Міцкевіч (так па-сапраўднаму клікалі Коласа) папрасіў перавесці яго настаўнікам у іншую школу. Для перавода былі абраны Пінкавічы. Дарэчы, вобраз менавіта гэтай дзяўчыны скарыстаў Колас для стварэння персанажа Ядвісі ў знакамітым рамане «На ростанях».

Няшчаснае каханне Міцкевіча прывяло яго ў 1904 годзе ў вёску Пінкавічы. Аднак нядоўга бедаваў пісьменнік: тут яго добра сустрэлі мясцовыя жыхары, прыйшлася па душы і цудоўная прырода. Як настаўнік і чалавек, Колас хутка палюбіўся мясцовым жыхарам. Тады ў школу хадзілі толькі хлопчыкі, і Якуб пайшоў па хатах угаворваць сем'і аддаваць вучыцца і дзяўчынак, бо выступаў за адукацыю ўсіх без выключэння беларусаў. Акрамя гэтага, ён вельмі паважліва ставіўся да ўсіх, у падзяку за што многія людзі адказвалі на яго дабрыню тым жа.

У музеі Якуба Коласа захоўваецца мноства розных успамінаў пра працу Міцкевіча. Гэта і аповеды вартаўніка школы, і цёплыя ўспаміны вучняў Коласа, і многіх іншых людзей, з якімі ён меў зносіны і каля якіх жыў. Усю гэту інфармацыю яднае разам цеплыня і дабрыня ў адносінах да персоны Коласа. Хоць і прапрацаваў у Пінковічскай школе ён усяго два гады, яго тут добра памятаюць і любяць.

З'ехаць з вёскі яго прымусіў непрыемны выпадак з мясцовым панам, бо будучы пісьменнік усімі сіламі імкнуўся дапамагчы сялянам здабыць перамогу ў змаганні з ім за зямлю. Гэта, канешне ж, не спадабалася шляхціцу, і той напісаў петыцыю ўладам, з-за чаго Колас і быў вымушаны пакінуць Пінкавічы.

Праз некалькі гадоў Кастусь яшчэ вяртаўся ў гэтыя ўпадабаныя яму месца. У Пінску, дарэчы, пісьменнік пазнаёміўся са сваёй будучай жонкай – Марыяй Каменскай, тут жа з'явілася на свет іх першае дзіцё Даніла. Пра ўсе гэтыя жыццёвыя перыпетыі і творчасць беларускага паэта і пісьменніка расказваюць захавальнікі музея Якуба Коласа.

Музей, дарэчы, размяшчаецца на тым самым месцы, дзе ў пачатку XX стагоддзя жыў і тварыў вялікі дзеяч культуры і мастацтва Беларусі. А мясцовыя жыхары з гонарам расказваюць гасцям вёскі пра тое, што некалі гэтыя месцы наведваў сам Якуб Колас.