Горад Лоеў назаўжды ўвайшоў у ваенную гісторыю нашай краіны як месца фарсіравання савецкімі войскамі ракі Днепр у 1943 годзе. Перамога ў бітве за Днепр лічыцца пачаткам вызвалення Беларусі ад фашысцкіх акупантаў. Гэтай падзеі прысвечаны мемарыяльны комплекс і музей бітвы за Дняпро ў Лоеве, адкрыты ў 1985 годзе ў Дзень Перамогі.
У памяць аб бітве за Днепр
Як турыстычны аб'ект, комплекс з'яўляецца пунктам турыстычнага маршруту «Залатога кальца Гомельшчыны». Ён размяшчаецца на цэнтральнай плошчы горада і ўключае ў сябе наступныя часткі:
• Музей «Бітва за Дняпро». Агульная плошча экспазіцый - 170 квадратных метраў. Каля 4 тысяч экспанатаў у фондзе. Больш за 150 тысяч наведвальнікаў за час існавання;
• Выставу ваеннай тэхнікі, якая ўдзельнічала ў фарсіраванні Дняпра;
• Стэлу Перамогі - паменшаную копію знакамітага мемарыяла на плошчы Перамогі ў Мінску;
• Алею Герояў, на плітах якой значацца імёны 365 воінаў, што атрымалі за ўдзел у бітве звання Героя Савецкага Саюза.
У 2015 годзе, у межах падрыхтоўкі да святкавання 70-годдзя Вялікай Перамогі, мемарыяльны комплекс у Лоеве быў рэканструяваны і абноўлены.
Так, на сем метраў павялічылі вышыню стэлы (цяпер яна складае 22 метра), абліцавалі яе гранітам і ўсталявалі бронзавыя рэльефы замест бетонных. У гэтым жа годзе адкрылі Алею Герояў і папоўнілі музей ваеннай тэхнікі пад адкрытым небам 12 прыладамі і баявымі машынамі, прадастаўленымі міністэрствам абароны.
Якую ролю адыграла бітва за Днепр?
Гісторыкі сцвярджаюць, што бітва за Дняпро ў Лоеве восенню 1943 года стала першым пунктам на шляху паспяховага ажыццяўлення наступальнай аперацыі «Баграціён» пад кіраўніцтвам маршала Ракасоўскага.
Немцы спрабавалі стрымаць наступленне савецкіх войскаў так званым «Усходнім валам» - непрыступнай лініяй эшаланаванай абароны, якая ўяўляла з сябе траншэі, равы, мінныя палі, драцяныя загароды і г.д.
Фарсіраванне Дняпра ў гэтым кірунку пачалося 15 кастрычніка войскамі 65-й арміі пад камандаваннем генерала Батава. У гэты дзень быў захоплены невялікі плацдарм на беразе, занятым немцамі. Гэты маленькі кавалачак вызваленай зямлі разросся праз два тыдні на 20 км углыб і на 35 км па фронце. У бітве ўдзельнічалі таксама 61-я і 16-я паветраныя арміі.
У бітве за Днепр загінула 10235 савецкіх воінаў. За вызваленне Лоеўщыны 365 байцоў атрымалі званне Герояў Савецкага Саюза.
Цікавыя факты
• На думку гісторыкаў, Ракасоўскі падмануў нямецкае камандаванне, падвёўшы 65-ю армію пад Лоеў амаль незаўважна.
• 65-я армія Батава налічвала восенню 1943 года больш за 50 тысяч чалавек.
• Агульны боекамплект савецкай арміі ў Лоеве склаў 4,2 тыс. тон - столькі металу выпускалася ў дзень з мінамётаў, стралковай зброі, «Кацюш» і г.д. па перадавой фашыстаў.
Што паглядзець у музеі
На адкрытай пляцоўцы можна ўбачыць і нават памацаць рукамі ўзоры баявой тэхнікі - гарматы, гаўбіцы, танкі, самаходныя ўстаноўкі, «Кацюшы», што, само сабой, надзвычай прыходзіцца па душы дзецям.
Экспазіцыя музея бітвы за Днепр адкрываецца зборам матэрыялаў пра генерала Ракасоўскага і камандаванне Цэнтральнага фронту. Сярод экспанатаў - лісты, фатакарткі, дакументы. Прадстаўлены таксама асабістыя рэчы генерала Батава.
Асобныя раздзелы музея прысвечаны партызанам Лоеўшчыны, а таксама рэйду праз Лоеўскі раён украінскіх партызанскіх брыгад Коўпака і Сабурава, таму, што адбылося ў 1942 годзе.
Акрамя таго, у музейных вітрынах вы ўбачыце калекцыю зброі (супрацьтанкавыя стрэльбы, кулямёты, мінамёты), элементы салдацкага абмундзіравання і рыштунку - гімнасцёркі, узнагароды, пляшкі, кацялкі і многае інша
1
2...
511