Музей Сымона Буднага ў вёсцы Лоск

Вёска Лоск знаходзіцца ў Валожынскім раёне Мінскай вобласці. Вядомая яна разнастайнасцю гістарычных помнікаў, якія адрозніваюць яе ад іншых беларускіх вёсак.

Гісторыя вёскі, якая раней звалася Лашэск, пачалася з старажытнага гарадзішча, якое захавалася да сённяшняга дня. Размешчана яно ля самай дарогі, таму гэта першае месца, на якое звяртаюць увагу турысты.

У в. Лоск ёсць два храма: храм Святога Сэрца Езуса, які цяпер не дзейнічае і мураваная царква Святога Георгія. За храмам ёсць святая крыніца лекара Панцеляймона, які штогод наведваюць шмат сотняў турыстаў.

У другой палове 16 стагоддзя ў вёсцы дзейнічала друкарня Сымона Буднага. У памяць аб ім на будынку школы ўстаноўлена мемарыяльная дошка.

Пра жыццё і дзейнасць беларускага гуманіста, даследчыка, гісторыка, філосафа апавядае музей Сымона Буднага. Як вядома з гісторыі, у 1532 годзе ён выдаў знакаміты "Катэхізіс", у якім выказаў  свае рэлігійныя, палітычныя і педагагічныя ідэі.

У 16 стагоддзі Лоск належаў Яну Кішке. У 1570 годзе ён вырашыў стварыць у Лоску сваю друкарню, у якой бы выдаваліся кнігі толькі рэфармісцкага ўтрымання, якія б крытыкавалі сталыя догмы праваслаўнай царквы. Сымон Будны быў гаспадаром гэтай друкарні. Мноства сваіх кніг антырэлігійнага зместу выдаў у гэтай друкарні Сымон Будны.

Сымон Будны казаў пра тое, што творчай асобы трэба даваць як мага больш свабоды, а да культуры Беларусі дадаць вывучэнне культур іншых народаў.

Акрамя таго, што Будны выдаваў свае кнігі, ён яшчэ і перакладаў. Найбольш вядомай з'яўляецца кніга, перакладзеная ім з французскай мовы, у якой распавядаецца пра падзеі Варфаламееўскай ночы, калі каталікамі была выразана тысяча пратэстантаў. У той час у Вялікім Княстве Літоўскім ішла рэлігійная барацьба, а Будны сваёй кнігай перасцярог Княства ад мноства праблем.

Працы Сымона Буднага знаходзілі шмат прыхільнікаў, якія падтрымлівалі і падзялялі яго погляды, але было і мноства праціўнікаў.

Яшчэ пры жыцці Буднага вялікая частка яго кніг была знішчана, а тое, што ўдалося захаваць, зараз з'яўляецца вялікай рэдкасцю. Тыя кнігі, якія засталіся, можна сустрэць толькі ў знакамітых бібліятэках свету, з паметкай «выдадзена ў Лоску».

У апошнія гады жыцця Сымон Будны сцвярджаў, што наяўнасць прыватнай уласнасці, удзел у войнах і праца на дзяржаўных пасадах ніякім чынам не супярэчаць Святому Пісанню. Таму многія паплечнікі адвярнуліся ад яго, так як іх погляды цалкам разыходзіліся.

Падчас сабора ў Лукловіцах Сымону Буднаму было катэгарычна забаронена займацца рэфармісцкай дзейнасцю. Менавіта таму яму давялося пакінуць Лоск і пераехаць у іншае месца. Ён пераехаў у вёску Вішнева Валожынскага раёна. Памёр Сымон Будны ў 1573 годзе.

Музей, названы ў гонар Сымона Буднага, захоўвае гістарычную памяць пра вёску, яе спадчыну, культуру, традыцыі. Ён прыцягвае турыстаў, якім цікава культурная спадчына Беларусі.