Вёска Тупальшчына, якая ў былыя часы насіла імя Падневічы, вядомая тым, што цяпер у яе межах размешчана магіла самага таленавітага драматурга, які стаяў ля вытокаў беларускага тэатра – Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. Славутасць размешчана на вясковых могілках і ў наш час больш нагадвае парк, чым месца, дзе знайшлі апошні прытулак памерлыя. У цэнтральнай частцы гэтага «парка» размяшчаецца капліца-пахавальня, пабудаваная больш за сто пяцьдзесят гадоў таму – у 1852. Яна служыла апошнім прыстанкам для прадстаўнікоў дынастыі Жаброўскіх; тут жа ў 1884 годзе адпявалі і адну з самых яркіх і запамінальных гістарычных асоб XIX стагоддзя – Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча.

Класік беларускай літаратуры Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч і яго спадчына

Будучы вялікі пісьменнік нарадзіўся 4 лютага непадалёк ад Бабруйска, у фальварку Панюшкевічы. Яго бацькі хоць і былі шляхцічамі, аднак даволі небагатымі, з-за чаго Вінцэнт, так і не атрымаўшы вышэйшай адукацыі, быў вымушаны пайсці працаваць у даволі юным узросце, каб зарабляць на жыццё. З сярэдзіны дваццатых гадоў XIX стагоддзя ён займае розныя невысокія чыноўніцкія пасады, знаходзячыся ў Мінску. У 1831 годзе Вінцэнт ажаніўся з дачкой адваката Юзэфе Бараноўскай, якая нарадзіла яму семярых дзяцей.

Штуршком да пачатку плённага перыяду творчасці паслужыла купля фальварка Люцынка. Менавіта тут ён напісаў свае першыя творы. Ужо ў 1846 годзе ў Вільно была апублікавана опера «Сялянка» (пазней названая «Ідылія»), якая з'яўлялася сапраўды арыгінальным творам. Калі паны тут размаўлялі традыцыйна па-польску, то сяляне ўпершыню ў гісторыі беларускай літаратуры загаварылі на беларускай мове. Акрамя таго, твор адкрыта высмейваў перавагу шляхты над простымі людзьмі.

Вінцэнту Дуніну-Марцінкевічу належыць і заслуга стварэння першай нацыянальнай тэатральнай трупы, якая актыўна гастралявала ў 1840-1850 гг.

Драматург адрозніваўся перадавымі поглядамі і актыўна падтрымліваў паўстанне К. Каліноўскага. Калі яно было падаўлена, рэакцыя ўлад не прымусіла сябе чакаць. Практычна да канца жыцця ён знаходзіўся пад наглядам паліцыі. Аднак гэта не зламала свабодалюбівы дух пісьменніка, з-пад пяра якога працягвалі выходзіць вялікія творы, што маюць рэзананс і натхняюць нас праз амаль паўтара стагоддзя. Гэта самыя знакамітыя «Пінская шляхта» і «Залёты», якія, на жаль, так і не ўбачылі свет пры жыцці аўтара…

Дакрананне да літаратурнай спадчыны

Магіла Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча размешчана прама перад капліцай Жаброўскіх. Непадалёк ад драматурга знайшлі свой апошні прыстанак яго другая жонка і малодшая дачка Цезарына, якая, як і яе бацька, прымала актыўны ўдзел у паўстанні Каліноўскага. Доўгі час магіла драматурга лічылася згубленай. Шматлікія войны і рэвалюцыі, што грымелі на беларускіх землях, паспрыялі гэтаму. І толькі ў 1951 годзе настаўнік беларускай мовы і літаратуры Мікалай Ламака змог вярнуць такую ўплывовую гістарычную спадчыну. Праз два дзясяткі гадоў, у 1977 годзе, на магіле класіка беларускай літаратуры ўсталявалі помнік. Скульптар Мікалай Янкавенка вырабіў бронзавы бюст Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, які стаіць каля яго магілы і да гэтага часу.

Турыстычныя маршруты, у якія ўключана наведванне магілы класіка беларускай літаратуры і драматургіі, дазваляюць кожнаму ахвотніку аддаць даніну павагі Вінцэнту Дуніну-Марцінкевічу, які стаяў ля вытокаў станаўлення нашай літаратуры.