На тэрыторыі былога Савецкага саюза захавалася нямала архітэктурных і гістарычных помнікаў, якія ўвасабляюць у сабе рэха Вялікай Айчыннай вайны і нясуць мужнасць савецкіх салдат і партызан.

Найбуйнейшы помнік падобнага кшталту знаходзіцца ў Брэсцкай вобласці. Комплекс «Брэст – крэпасць-герой» стаіць ўжо больш за паўстагоддзе и захоўвае памяць аб баявых месцах. Тут можна паглядзець руіны абарончай крэпасці і іншыя скульптурныя кампазіцыі.

Гісторыя стварэння мемарыяльнага комплексу «Брэст – крэпасць-герой»

Цікавы факт: для будаўніцтва гэтага мемарыяльнага комплексу не вылучаліся ніякія бюджэтныя сродкі. Усё будаўніцтва ўзводзілася выключна за грошы, сабраныя на ахвяраванні грамадзян.

Пачатак будаўніцтва крэпасці быў пакладзены ў 1833 годзе. Тады ж тут быў узведзены і Берасцейскі замак. Першапачаткова будынкі ўяўлялі сабой земляныя ўмацаванні часовага характару. Першы камень быў закладзены праз тры гады. А ўжо ў 1842 годзе будаўніцтва крэпасці і замка было цалкам скончана. Перад вачыма назіральнікаў адкрывалася крэпасць і тры ўмацаванні, якія яе баранілі.  Цытадэль уяўляла сабой замкнёную двухпавярховую казарму і размяшчалася практычна на двух кіламетрах. Шырыня сцяны была дзіўна тоўстай – 2 метры. Менавіта гэта рабіла крэпасць максімальна цяжкадаступнай для праціўніка. На той час, ды і цяпер, гэта былі велічныя і манументальныя збудаванні.

Крэпасць налічвала восем варот, з якіх да нашага часу захавалася ўсяго пяць. У другой палове XIX стагоддзя крэпасць мадэрнізавалі. Праект Эдуарда Тотлебена прадугледжваў абнясенне фартоў, а таксама дадатковыя пабудовы – Заходні і Усходні фарты. На тэрыторыі крэпасці ў 1876 годзе пабудавалі Свята-Мікалаеўскі храм для праваслаўных вернікаў.

Сёння гэты мемарыяльны комплекс з'яўляецца часткай абароннай архітэктуры XIX стагоддзя. Мемарыяльны комплекс быў адкрыты ў 1971 годзе. Цяпер наведвальнікі не толькі з усёй рэспублікі, але і з іншых краін штогод прыязджаюць сюды для таго, каб на свае вочы ўбачыць тыя месцы баявой славы, якія назаўсёды ўвайшлі ў памяць савецкага народа. Тут можна паглядзець як практычна цалкам ацалелыя будынкі, так і руіны.

Комплекс сёння

Брэсцкая крэпасць на сённяшні момант лічыцца архітэктурным, гістарычным і ваенным помнікам, які на тэрыторыі Беларусі наведваецца вельмі часта і ўключаецца з безліч турыстычных маршрутаў. Прыязджаючы сюды, турысты міжволі прадстаўляюць усе тыя жудасныя нягоды, якія давялося перажыць салдатам і беларускім партызанам у ходзе найбуйнейшых абарончых баёў. Не па сабе тут стане нават самаму ўстойліваму і моцнаму воляй чалавеку: адноўленыя месцы баявой славы, месцы бітваў і гібелі людзей не могуць не ўражваць.

Тут для турыстаў на працягу ўсяго года працуюць некалькі музеяў, у тым ліку і Музей пад адкрытым небам. У дзяржаўныя святы і памятныя даты на тэрыторыі Брэсцкай крэпасці праходзяць маштабныя мерапрыемствы, прысвечаныя Вялікай Айчыннай вайне і перамозе СССР над гітлераўскімі захопнікамі.