Адным з найстарэйшых, наймаляўнічых і найпрыгажэйых гарадоў Беларусі па праве лічыцца Наваградак, дзе сярод вялікай колькасці праваслаўных храмаў, што папаўняюць залаты фонд беларускай архітэктуры, на прасторах прыватнага сектара сціплай вуліцы Леніна велічна размясцілася сапраўднае дзівоцтва – мячэць у Наваградку. Дадзеная пабудова з'явілася ў гэтых краях нездарма. Ёсць верагодныя звесткі, што ў XVIII стагоддзі на дадзенай тэрыторыі актыўна сяліліся татары, якія жылі тут да дваццатага стагоддзя. Але іх святыні сталі будавацца ў Вялікім Княстве Літоўскам намнога раней: лічыцца, што з XIV стагоддзя поўным ходам шло будаўніцтва мячэцяў у розных кутках вялікай дзяржавы, многія з якіх выдатна захаваліся, бесперабойна функцыянуючы і прыцягваючы турыстаў. У перыяд Вялікага Княства Літоўскага дазвол на ўзвядзенне мячэцяў дараваў асабіста кароль, у Рэчы Паспалітай гэта права было падаравана біскупу віленскаму.

Мячэць у Наваградку з'яўляецца адной з найстарэйшых татарскіх святыняў на беларускіх землях, якая з'явілася ў XVI стагоддзі прыблізна на тым жа месцы, дзе знаходзіцца цяпер. У былыя часы ў будынка была спецыяльная прыбудова, праз якую ў храм маглі ўваходзіць асобы жаночага полу. Паступова новы будынак прыйшоў у заняпад, і тады кіраўнік мячэці звярнуўся да гарадскіх улад з просьбай пра будаўніцтва новай святыні, якая імгненнымі тэмпамі была пабудавана і ўрачыста адкрыта ў 1855 годзе. На фатаграфіях тых гадоў мячэць стаіць на масіўным падмурку з каменя, яна мае гонтавы дах, які на іншых фатахдымках, зробленых крыху пазней, значна прадзіравіўся. Нядзіўна, што будынак патрабаваў рамонту, які ў 30-х гадах мінулага стагоддзя быў арганізаваны: дах ацынкавалі, новыя аконныя рамы ўставілі. Доўгі час у храме дзейнічала школа з рэлігійным ухілам мекцеб, пасля зачыненая.

Пасля Другой сусветнай вайны мячэць у Наваградку прыйшла ў заняпад: службы доўгі час не праходзілі, на дзвярах з'явіўся масіўны замок. Праз некаторы час мячэць і зусім ператварылася ў звычайны дом. У 90-х гадах мінулага стагоддзя мячэць была цалкам адноўлена за асабістыя сродкі вернікаў і працягвае актыўна функцыянаваць цяпер. Яе ўрачыстае адкрыццё было прымеркавана да памятнай даты - 600-гадовага юбілея жыцця на тэрыторыі Беларусі татарскага насельніцтва. Для наваградскай мячэці характэрная някідкая архітэктура, а сама святыня больш падобна на звычайны татарскі дом. Няма тут і традыцыйнага шатра, што ўпрыгожвае мячэці. На храме ёсць толькі мініяцюрны купал.

Мячэць у Наваградку – татарская святыня, што ўяўляе велізарную каштоўнасць і якая па праве ўваходзіць у спіс культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь. З усіх куткоў краіны ў каларытны навагрудскі край з'язджаюцца турысты, каб зірнуць на храм, што дайшоў да нашага часу праз доўгія стагоддзі. Мячэць у Наваградку з'яўляецца сведчаннем таго, з якой павагай і шанаваннем адносяцца беларусы да рэлігій іншых нацыянальнасцяў.