Гісторыя ўзнікнення Лідскага замка (замка Гедыміна)

Адным з найстаражытных замкаў на тэрыторыі сучаснай Беларусі з'яўляецца Лідскі замак Гедыміна, які быў пабудаваны ў 30-я гады XIV стагоддзя ў горадзе Лідзе дзеля абароны ад нападу крыжакоў. Замак выкананы ў вельмі цікавым стылі рамантычнай готыкі, які робіць яго асаблівым і непаўторным. Замак Гедыміна, як і многія старадаўнія пабудовы, пранізаны цікавымі легендамі з ноткамі рамантыкі сярэднявечча.

Турыстаў сюды прыцягвае магнітам з-за вялікай разнастайнасці рыцарскіх турніраў і тэатралізаваных пастаноў, якія найбольш ярка і дакладна могуць перадаць атмасферу таго часу.

У 1323 годзе па загадзе Гедыміна пачалося будаўніцтва Лідскага замка дзеля перакрыцця шляху ў цэнтр Вялікага княства Літоўскага. Гэты будынак узводзіўся каля пяці гадоў, вынікам чаго стаў магутны і надзейны будынак, які можна было ўдала выкарыстаць для абароны.

У 1953 г. замак Гедыміна стаў каштоўным помнікам архітэктуры, які быў узяты пад абарону дзяржавы. Але гэты факт ніяк не спыніў яго паступовае разбурэнне. І ў 1982 г. Лідскі замак быў цалкам закансерваваны.

Апісанне Лідскага замка

Лідскі замак быў пабудаваны з трывалай цэглы ўперамешку з бутавым каменем. У плане пабудова ўяўляла сабою няправільны чатырохвугольнік, па баках якога размяшчаліся дзве вуглавыя вежы. Самая доўгая сцяна - тая, што з паўночнага боку. Яе даўжыня складае без малога 100 метраў. Замак быў абкружаны ровам шырынёй у 20 м, які адасобіў пабудову ад горада. Усярэдзіне замкавага двара знаходзілася царква для праваслаўных, будынак суда, архіў, некалькі жылых і гаспадарчых пабудоў. Таксама жылыя памяшканні размясціліся ўсярэдзіне веж на верхніх паверхах.

За ўсю сваю шматвяковую гісторыю замак Гедыміна неаднаразова адбіваўся ад нападу шматлікіх ворагаў, што на сённяшні дзень надае яму незвычайную атмасферу духу ўстойлівасці і мужнасці. Аднак не ўсе бітвы праходзілі гладка для гэтага найстаражытнага будынка. У 1702 годзе замак быў разбураны з-за выбуху на адной з веж.

Канец XIX стагоддзя быў для замка не лепшым часам. Ён падпаў пад вандалізм – мясцовыя жыхары разбіралі сцены і прадавалі цэглу. Але неўзабаве гэтыя дзеянні былі спынены, і ўжо ў 20-я гады XIX стагоддзя замак быў крыху абноўлены польскімі рэстаўратарамі. У летні перыяд тут раз-пораз спыняліся прыезджыя заапаркі і цыркі, а ўзімку на тэрыторыі замка ўладкоўвалі каток.

Апошнія 20 гадоў у Лідскім замку вядуцца актыўныя рэстаўрацыйныя працы і шматлікія даследаванні археолагаў. Тут усё часцей сталі праводзіць фестывалі і рыцарскія турніры, а таксама цікавыя касцюміраваныя пастаноўкі. І гэта пачало прыцягваць вандроўнікаў з розных гарадоў і краін.

Кожны ахвотнік ужо сёння можа наведаць дзіўнае месца ў Гродзенскай вобласці пад назвай Лідскі замак. Падарожжа ў гэтыя мясціны ўваходзіць не ў адну турыстычную экскурсію, якія створаны для блізкага і падрабязнага азнаямлення з культурай, гісторыяй і архітэктурай краіны.