Касцёл Ушэсця Панны Марыі ў вёсцы Празарокі

На тэрыторыі Беларусі кожныя, нават самыя сціплыя па памерах вёскі і іншыя населеныя пункты маюць свае славутасці, якія Вы наўрад сустрэнеце дзе-небудзь яшчэ і якія заслугоўваюць нашай увагі. Не з'яўляецца выняткам і невялікае селішча ў Віцебскай вобласці пад назвай Празарокі.

Гісторыя і асаблівасці вёскі

Празарокі выгадна размясціліся паміж даволі значным з эканамічнага пункту погляду раённым цэнтрам Глыбокім і невялікай вёскай Язна. Цікава, што з 2008 года вёска атрымала статус аграгарадка. Таксама ўсяго ў 6 км размясцілася чыгуначная станцыя Зябліва, што ў значнай меры палягчае доступ да населенага пункта.

Першае згадванне пра Празарокі ў якасці часткі Полацкага ваяводства адносіцца яшчэ да 1523 года. Потым ад Івана Корсака валоданне дадзенымі землямі пераходзіла па чарзе ў рукі сям'і Яна Рагозы, Васіля Туковіча, Юстыніяна Шчыта, дынастыі Храпавіцкіх. І ўсё гэта да другой паловы XVIII стагоддзя.

Калі тэрыторыя вёскі Празарокі апынулася пад уладай Расійскай імперыі (з 1793 года), спачатку яна ўваходзіла ў склад Мінскай, а потым Віленскай губерняў. Значны ўнёсак ва ўзрост і развіццё яе інфраструктуры зрабіў часовы ўладальнік (з 1848 па 1885 года) барон Аркадзь Кройнц. Менавіта ў дадзены перыяд тут з'явілася першая школа, а агульны лік двароў дасягнуў шаснаццаці.

З пачатку XX стагоддзя на тэрыторыі Празарокаў актыўна працавала пошта, судовае следства, фельчарскі ўчастак, земскае і валасное кіраванне. Нядзіўна, што прыкладна ў гэты ж час стала актыўна развівацца мясцовае дойлідства, у тым ліку і рэлігійнае.

Узнясенскі касцёл

Першапачаткова на яго месцы стаяў Францысканскі манастыр, пабудаваны яшчэ ў XVII стагоддзі. Аднак у перыяд 1899-1907 гадоў было вырашана яго знесці і ўсталяваць тут каталіцкі храм Ушэсця Найсвятой Панны Марыі. У якасці ключавога архітэктурнага рашэння быў абраны неараманскі стыль, а сам фасад будынка выконваўся з неапрацаванай чырвонай цэглы.

Пасля Другой сусветнай вайны, у 1950 годзе, храм быў пераабсталяваны пад збожжасховішча і вярнуў сваю рэлігійную каштоўнасць толькі праз амаль 40 гадоў. Неабходная будынку рэстаўрацыя была паспяхова праведзена ў 1990 годзе.

Акрамя таго, што само па сабе размяшчэнне касцёла Ушэсця Панны Марыі робіць яго цэнтральнай фігурай ва ўсёй структуры вёскі Празарокі, увагу да яе прыцягвае і даволі значны з гістарычнага пункту погляду помнік, размешчаны ўсяго ў паўсотні метраў ад храма. Гэта магіла знакамітага беларускага тэатральнага дзеяча, які падарыў нам самабытнасць нацыянальнага тэатральнага мастацтва, - Ігната Буйніцкага. Тут жа размешчаны і помнік у яго гонар.

Усё гэта падагравае вялікую цікавасць да аграмястэчка. Таму сюды часта прыязджаюць не толькі жыхары бліжэйшых Полацка, Дзісны і Глыбокага, але і дапытлівыя турысты ў рамках пазнавальных тураў па гарадах і сёлах Беларусі.