Касцёл святога Юрыя і Божай Маці ў вёсцы Пяршаі

Пяршаі – беларуская вёска, адрозная ад іншых падобных мястэчак сваёй незвычайнай назвай і багатай гісторыяй. Упершыню інфармацыю аб гэтым месцы можна сустрэць у дакументах за 1440 год. Спачатку, гэта невялікае паселішча было валоданнем Віленскага біскупа, крыху пазней зямлю набылі прадстаўнікі шляхетнага і багатага роду Тышкевічаў, якія зрабілі Пяршаі сваёй летняй рэзідэнцыяй. Ужо з 16 стагоддзя, вёска набывае статус мястэчка і актыўна развіваецца.

Цяпер у сучасных Пяршаях можна разгледзець найпрыгажэйшы мураваны будынак, з дзвюма вежамі – гасцей горада сустракае касцёл Святога Юрыя і Божай Маці, адрэстаўраваны ў 1935 годзе. Тут можна ўбачыць лікі святых благаслаўлёных пакутнікаў Пухалы і Стампеня – прадстаўнікоў ордэна францысканцаў. Мясцовыя жыхары, дарэчы, вераць, што гэтыя абразы валодаюць гаючымі сіламі.

Каталіцкі храм, першапачатковая пабудова якога датуецца 17 стагоддзем, лічыцца яркім адлюстраваннем стылізаванай архітэктуры. Касцёл узвёў Юрый Радзівіл, аднак у далейшым святыня падвяргалася перабудове князямі Тышкевічамі, не адзін раз. Як і многія іншыя драўляныя будынкі, касцёл некалькі разоў гарэў, адзін раз і зусім пагарэў да самага заснавання.

Толькі ў 1935 годзе, дзякуючы датацыям Бенедыкта Тышкевіча, удалося зноў адбудаваць каменны храм. Асвятленне яго, было даверана біскупу Казіміру Букрабе. Храм за сваё існаванне змяніў мноства ксяндзоў. Ксёндз Петраш - кіраваў будаўніцтвам касцёла, пасля ўзначальваў прыход, аднак з-за ганенняў савецкімі ўладамі, ён быў вымушаны хавацца ў Польшчы. На пасадзе, Петраша змяніў ксёндз Ахілес, а потым, бацька Герман. Сумная доля напаткала і гэтых святароў: у 1943 годзе, у суседняй вёсцы разам са шматлікімі вернікамі яны былі спалены фашыстамі з-за падазрэнняў у сувязі і дапамогі партызанам. Ксяндзы маглі збегчы, аднак прынялі рашэнне падзяліць сумную долю з прыхаджанамі і пакорліва прынялі смерць.

Савецкія ўлады ў 1960 годзе, зачынілі храм, будынак перабудавалі, і знішчылі ўсё царкоўнае начынне. Адзіную рэч, якую ўсё ж удалося выратаваць, абраз божай маці Скапулярыі. Гэта, дарэчы, заслуга мясцовага школьніка Чэслава Чарвінскага, які не пабаяўся вынесці абраз з храма, і схаваў яго ў сябе ў доме. Праз 30 гадоў пасля гэтых падзей, храм вярнулі католікам, вярнулі на ранейшае месца і выратаваны вобраз Маці Божай.

З пункту гледжання архітэктурнага рашэння, храм мае прамавугольную форму з двухсхільным дахам. Галоўны фасад будынка ўпрыгожвае рызаліт са шчытом у дзве мяжы, а збоку можна ўбачыць масіўныя вежы са званіцай. Важна адзначыць, што цяпер мясцовыя жыхары вёскі Пяршаі, могуць прыйсці ў касцёл у любы час, паслухаць нядзельнае набажэнства, або памаліцца, паколькі не ўсе старадаўнія рэлігійныя ўстановы на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь цяпер дзеючыя. Святыню акружае каменная агароджа, побач з касцёлам вельмі прыгожая і прыбраная тэрыторыя. Размяшчаецца храм на галоўнай плошчы вёскі.