Касцёл Святога Лаўрэнція ў горадзе Ушачы

Ушачы - невялікае мястэчка Віцебскай вобласці. З XV стагоддзя адлічвае ён сваю доўгую гісторыю, багатую падзеямі.

Асноўная славутасць гарадка, якая прынесла яму вядомасць нават за межамі Беларусі, - касцёл Святога Лаўрэнція. Акрамя таго, што каталіцкі храм афіцыйна прызнаны гістарычнай славутасцю, нават неспрактыкаваны чалавек здольны ацаніць унікальнасць, «эксклюзіўнасць» яго выгляду. Ён проста прыцягвае погляд. На роўнай мясцовасці, сярод заснежаных палёў зімой ці засеяных - у цёплыя часы, на фоне маляшнічай прыроды ззяе чырвоны цагляны будынак як каштоўны камень.

Касцёл на гістарычным фоне

 Каталіцкая абшчына ў населеным пункце Ушачы існуе з 1716 года. Тагачасны ўладальнік зямель, Геранім Жаба прадаставіў ўчастак манахам-дамініканцам. Яны заснавалі тут свой манастыр, а ў ім ўзвялі касцёл. Касцёл быў асвячоны імем Святога Лаўрэнція. Пасля атрымання мястэчкам Магдэбургскага права з гербам ў 1753 годзе, Святы Лаўрэнцій быў прызнаны заступнікам не толькі касцёла, але і самога мястэчка. Ключавая фігура на геральдычным сімвале горада - менавіта Святы Лаўрэнцій. Дарэчы, з 2002 года гэты герб афіцыйна вернуты гарадскому пасёлку.

Святы Лаўрэнцій быў рэальнай гістарычнай асобай, належаў да кагорты раннехрысціянскіх падзвіжнікаў. Трэцяе стагоддзе ад нараджэння Хрыстова - час яго жыцця - гэта той перыяд гісторыі, калі за прыхільнасць да хрысціянскай веры бязлітасна каралі смерцю. Пакутніцкую смерць прыняў і гэты святы. Ён не здрадзіў сімвалам сваёй веры, за што яго зажыва спалілі на вогнішчы.

Мінулае і сапраўднае касцёла Святога Лаўрэнція

Дамініканскі манастыр у 1830-я гады быў скасаваны, касцёл адышоў да каталіцкай парафіі, а ў 1860-я быў ліквідаваны і сам прыход. Палітыка аказалася мацнейшай за рэлігію. Некаторы час будынак выкарыстоўвалася для патрэб праваслаўнай царквы, пакуль ў 1905 годзе ў Расійскай імперыі не быў выдадзены маніфест, які абвясціў ўмацаванне асноў верацярпімасці. Прававая прастора гэтага маніфесту дазволіла каталікам аднавіць свой прыход, хадайнічаць і атрымаць дазвол на будаўніцтва новага храма.

З 1908 па 1913 гады доўжылася будаўніцтва храма. Абраны архітэктарамі стыль - неаготыка. Яго не пераблытаеш ні з якім іншым. Высокія стральчатыя вокны ўносяць музычны рытм ў гармонію будынка, фасад якога калісьці ўпрыгожвалі дзве высокія бакавыя вежы-званіцы. Старыя фатаграфіі касцёла данеслі да нас тое, яшчэ больш «гатычнае» аблічча. Цяпер толькі ў цэнтры засталася адна невялікая вежка.

Ды і няма чаму дзівіцца: ў 1932 годзе касцёл быў зачынены, не выкарыстоўваўся, разбураўся, бо без жыцця, без гаспадарскага клопату прыходзіць у заняпад любая канструкцыя. І пасля Вялікай Айчыннай вайны касцёл не дзейнічаў. Толькі ў 1994 годзе быў адноўлены прыход, а ў 2001 годзе вернуты прыхаджанам храм.

З тых часоў ён бесперастанна аднаўляецца намаганнямі грамадзян і царквы, на ахвяраванні прыватных асоб і грамадскіх інстытутаў. Як паўжартам заяўляў адзін з яго настаяцеляў, у касцёле заўсёды жывуць Бог і рамонт.

І гэта гучыць больш дабратворна, чым рэгулярныя закрыццi або разбурэнні. Ушачы варта наведаць ужо для таго, каб адчуць духоўны ўздым, адчуць сваю далучанасць да адраджэння будынка – духоўнай мясціны і гістарычнай самасвядомасці нацыі.