«Я, Леў Сапега, ... усім вакол і кожнаму асабіста, ... цяперашнім і будучым пакаленням людзей абвяшчаю, што для гонару і хвалы Бога ўсемагутнага, у тройцы адзінага, я пабудаваў касцёл у імя Святога Казіміра ў сваім мястэчку Новы Лепель...». Такі запіс зрабіў ў 1602 годзе вялікі канцлер. Стаіць з тых часоў касцёл у Лепелі, хай трохі перайначаны (час і стыхіі знішчылі старую пабудову) і ўжо не драўляны, як пры Сапегi, а каменны, затое дыхтоўны і бачны. Варта, з'яўляючыся апорай веры, захавальнікам памяці, увасабленнем духоўнасці і прыгажосці.

Гісторыя храма

Той, першапачатковы касцёл, ня пашкадавалі пажары 1779 і 1833 гадоў. Апошні быў асабліва жорсткі - выгарэў амаль увесь цэнтр горада. Будынак касцёла быў у самым сумным стане і рэстаўрацыі не падлягаў, службы вяліся ў невялікай каплічкі. Загаварылі пра ўзвядзенне мураванага касцёла.

Праект быў створаны архітэктарам Мачулевiчам ў 1857 годзе, сродкі на яго рэалізацыю дараваў мясцовы памешчык Пётр Мальчэўскi. Два пакалення Мальчэўскiх будавалі касцёл, ў 1876 годзе ён быў уведзены ў дзеянне і асвячоны імем Святога Казіміра. У ім жа правялі памінальную службу па памерламу раней у тым жа годзе Мачульскаму-старэйшаму, асноўнаму заснавальніку.

Пазней архітэктурны ансамбль быў дапоўнены плябаніяй, ў 1889 годзе з двух іншых касцёлаў былі прывезены арганы, з якіх майстар па прозвішчы Шульц сабраў адзін, які гучыць на 12 галасоў.

Касцёл дзейнічаў да 1935 года. Затым паследаваў перапынак у яго працы - ліхалецце багаборніцтва, ваяўнічага атэізму. Гараж, трансфарматарнае абсталяванне - усё гэта вымушаны быў цярпець храм у сваіх сценах.

Гады 1990-1993 - перыяд адраджэння храма. Яго адрамантавалі і ўладкавалі. І, нарэшце-то, касцёл набыў статус дзеючага.

Архітэктура і ўбранне касцёла св. Казіміра

Знешне касцёл чароўна прыгожы. Ён гарманічна і ўражліва глядзіцца нават на сучаснай чорна-белай фатаграфіі. Не аб кожным будынку можна сказаць такое.

Яго архітэктура выканана ў стылі класіцызму ў выглядзе двухвежавай трохнефнай базылікі. Аўтар праекта згрупаваў аб'ёмы такім чынам, што кампазіцыя атрымалася ступеністай, дынамічнай. Трохкутныя франтоны ўпрыгожваюць усе фасады будынка, а вежы - толькі галоўны фасад. Знешняя агароджа касцёла драўляная з самавітымі каменнымі слупамі. Яна была пабудавана ў той жа час, што і мураваны касцёл.

За той час, пакуль касцёл быў зачынены, былi страчаны роспісы сцен ўнутры памяшканняў і барачныя алтары. Яны не падлягаюць аднаўленню. Страчаныя таксама унікальныя іконы: старажытныя «Узвіжанне Святога Крыжа» і «Святы Казімір», а таксама копіі вядомых твораў «Вызваленне Святога Пятра з вязніцы" і "Святы Антоній».

Сучаснае ўнутранае ўбранне касцёла Святога Казіміра і яго планіроўка цалкам адпавядаюць канонам каталіцкага храма, падпарадкоўваюцца агульным стылявым рашэнням.

Яшчэ варта згадаць, што знешнія сцены падсобных будынкаў касцёла ўпрыгожаны карцінамі і фатаграфіямі Лепеля розных часоў, а побач з храмам знаходзіцца скульптура папы Яна Паўла II. З пастамента каменнага мура ў рызах Святы Ян Павел II, якi дабраслаўляе жэстам i вітае вернікаў.

Па ініцыятыве святароў насупраць касцёла ўсталявана скульптура Льва Сапегі. Яго імем пачыналася гэта апісанне, ім жа і заканчваецца. Вялікая асоба, вялікі яго след у гісторыі. Быць можа, ён звяртаўся да нас, згадваючы «будучыя пакаленні»? Бо ў гэтым касцёле знаходзіцца яшчэ і частка духоўнай спадчыны: гістарычнага і рэлігійнага. І шчаслівыя нашы сучаснікі, якія маюць магчымасць да яго далучыцца.