У Пінску – адным з самых старажытных гарадоў Беларусі з цікавай і насычанай падзеямі гісторыяй – размяшчаецца некалькі вартых увагі славутасцяў, якія карыстаюцца неаслабнай папулярнасцю ў гасцей з усяго свету. І адной з іх з'яўляецца захаваны на сённяшні дзень будынак езуіцкага калегіума.

Вялікая частка знакамітага ансамбля манастыра

У Беларусі дзейнічала мноства калегіумаў езуітаў, якія займаліся выхаваннем падрастаючага пакалення ў рамках прынцыпаў і ідэалогіі праціўнікаў рэфармацыі. Адным з найбольш уплывовых доўгі час лічыўся менавіта Пінскі калегіум.

Першыя прадстаўнікі ордэна Ісуса Хрыста з'явіліся на тэрыторыі горада прыкладна ў 1630 годзе па запрашэнні М. Ельскага. Аднак для паўнаты функцыянавання неабходна было пабудаваць калегіум. Для гэтага было абрана даволі знакавае месца ў горадзе – на галоўнай плошчы і, адначасова з гэтым, на маляўнічым беразе ракі.

Пачалося ўсё ў 1640 годзе з будаўніцтва храма – касцёла Святога Станіслава. Побач жа размяшчалася школа на паўсотні чалавек.

Аднак, пачынаючы з 1648 года, горад, вядомы сваім выйгрышным геапалітычным і гандлёва-эканамічным становішчам, стаў падвяргацца шматлікім і знішчальным набегам спачатку казацкіх атрадаў, пазней маскоўскіх. У выніку, нягледзячы на тое, што сам храм езуітаў амаль не пацярпеў, былі знішчаны шматлікія жылыя і вучэбныя пабудовы, што прывяло да неабходнасці будаўніцтва цаглянага будынка калегіума езуітаў. Афіцыйнае адкрыццё яго адбылося ў 1675 годзе.

За сценамі калегіума

Асноўнай і першараднай функцыяй Пінскага калегіума езуітаў з'яўлялася навучанне. Тут размяшчалася адна з лепшых школ, якая давала пяцігадовую адукацыю, а таксама чатырохгадовае філасофска-багаслоўскае аддзяленне.

Сама структура будынка, выкананага ў сімбіёзе чыстых стыляў рэнесансу (галерэя адкрытага плана на першым паверсе, наяўнасць вокнаў правільнай прастакутнай формы) і барока (дах французскага «ламанага» тыпу разам з пілястрамі і размешчаным па цэнтры збудавання гадзіннікам-курантамі), схіляла да навучальнага працэсу. Першы паверх займалі класы і сталовая, а на другім паверсе, акрамя найбуйнейшай у краіне бібліятэкі і лабараторыі, размяшчаліся жылыя памяшканні, дзе і праводзілі вольны час вучні і манахі.

За гады сваёй гісторыі ў будынку калегіума езуітаў размяшчаліся таксама друкарня (з 1729 года), першая ў Беларусі аптэка, пазней, у пачатку XIX стагоддзя, мужчынскі Багаяўленскі манастыр, у 1925 годзе – духоўная семінарыя.

З прыходам саветаў да ўлады цалкам памянялася функцыянальнае прызначэнне будынка калегіума – тут сталі змяшчацца офісы адміністрацыі і розных грамадскіх устаноў.

Пасля Другой сусветнай вайны (якая, дарэчы, цалкам знішчыла размешчаны паблізу храм езуітаў) будынак падвергнуўся нязначнай рэстаўрацыі, пасля чаго, у 1965 годзе, тут з'явілася мастацкая галерэя. Сам будынак прызналі помнікам архітэктуры.

На сённяшні дзень калегіум езуітаў у Пінску ўяўляе сабой цікавую частку музея Беларускага Палесся. Першыя візіцёры прайшліся па доўгіх калідорах некалі рэлігійнай пабудовы ў 1996 годзе, і цяпер сюды вядуць шматлікія маршруты экскурсійных праграм па Беларусі.