Хлусаў Мост у Мінску

У гістарычным цэнтры Мінска, на левым беразе рэкі Свіслач, размяшчаўся адміністрацыйна-гандлёвы цэнтр беларускай сталіцы. Траецкая гара, ці Траецкае прадмесце – гістарычная назва гэтага раёна. Яно вядомае яшчэ з XII стагоддзя, згадваецца ў гістарычных дакументах XIV, XVI і наступных стагоддзяў.

Траецкае прадмесце скрупулёзна адноўлена паводле старых планаў і малюнкаў. Зараз гэта каларытны раён, астравок старой Беларусі ў цэнтры Мінска. Галоўная вуліца прадмесця насіла назву Траецкая. Цяпер гэта вуліца паэта Міхала Багдановіча, ён нарадзіўся ў адным з дамоў на гэтай вуліцы.

Разнашэрсны, яркі, шматмоўны натоўп народа насяляў прадмесце. Туды-сюды неспакойна хадзілі праз раку пешыя, конныя, гружаныя калёсы. Жыццё кіпела. Тут проста не магло не быць маста.

Траецкае прадмесце злучалася з Ніжнім рынкам мостам, прыкінутым над водамі Свіслачы. Ён размяшчаўся амаль на тым жа месцы, што і цяперашні мост праз Свіслач па вуліцы Багдановіча.

Чаму мост насіў назву «Хлусаў»? У ліку іншага, на абодвух берагах размяшчаліся гандлёвыя аб'екты мясцовых і заезджых купцоў, бойкія прыказчыкі-зазывалы проста на вуліцы вылоўлівалі патэнцыйных пакупнікоў, неадчэпныя гандляры ўпарта навязвалі свой тавар і, карыстаючыся мітуснёй, часцяком ашуквалі пакупнікоў. Тут былі і цыганы, якія імкнуцца «прадказаць лёс» кожнага прахожага, адначасна палягчаючы яго кішэню. Бізнес ёсць бізнес, пагоня за прыбыткам як тады, так і зараз, была галоўнай мэтай кожнага. «Хлус, хлусня» па-беларуску азначала падман, хітрасць, жульніцтва. Як успрымаў народ, тое што адбываецца, так і прыжылася назва маста, яку. Ён нарэшце атрымаў “у гонар” гандлёвага самавольства - Хлусаў мост. Іншая версія ўзнікнення назвы была звязана з імем купца Лукаша Хлуса, які першым узвёў гэты мост за ўласныя сродкі.

Мост быў вельмі папулярны ў мясцовага насельніцтва ў старадаўнія часы і вядомы амаль гэтак жа даўно, як і само прадмесце, як і сам Мінск. Калі час, вайны ці пажары разбуралі Хлусаў мост, то яго аднаўлялі як мага хутчэй, інакш жыццё ў горадзе аказвалася паралізавана.

У 1898 годзе па гэтым мосце былі пракладзены рэйкі конкі (адмысловы вагон, што рухаецца па рэйках з дапамогай коннай цягі; існаваў да засваення паравога рухавіка), планавалася пракладка трамвайных шляхоў, але перашкодзіла Першая сусветная вайна. Трамвай па гэтым маршруце пусцілі толькі ў 1929 годзе. Трамвайны мост на Ніжнім кірмашы - такой стала ў той час афіцыйная назва моста, але сярод грамадзянаў па-ранейшаму існавала старая - Хлусаў.

Падчас Вялікай Айчыннай вайны драўляны мост, якім бы трывалым ён ні быў, усё ж разбурылі. Як высветлілася, беззваротна, таму што новы, сучасны, жалезабетонны быў пабудаваны крыху лявей за ранейшы з мэтай выпрастаць вуліцу Багдановіча.

Шчыльны транспартны струмень нясецца штодня па гэтым мосце, злучае берагі рэкі Свіслач у сучасным мегаполісе. Але той, хто хоча пазнаць гістарычную сутнасць сучаснага моаста, неадменна захоча прайсці па ім пешкі, слухаючы экскурсавода. Бо, акрамя згаданых, яшчэ вельмі шмат легендаў злучана з Хлусавым мостам, якія абавязкова трэба пачуць і запомніць кожнаму.