Каменныя крыжы ў вёсцы Заазер'е

Ва ўсім свеце анамальных месцаў існуе вялікае мноства: гэта і старажытныя пячоры, і старадаўнія капішчы, і нават самыя звычайныя жылыя хаты. Успомніць хоць бы ўсім вядомы Бярмудскі трыкутнік, якога так баяцца мараплаўцы. У Беларусі, між іншым, такія месцы таксама існуюць. Пра многія з іх мясцовыя жыхары з пакалення ў пакаленне перадаюць дзіўныя легенды і міфы.

Напрыклад, адным з самых загадкавых і містычных артэфактаў лічацца каменныя крыжы ў вёсцы Заазер'е ў Бялыніцкім раёне на Магілёўшчыне. Тут знаходзіцца самы сапраўдны «Стоўнхэндж» - менавіта так гэтае ўнікальнае месца назвалі журналісты і многія даследчыкі анамальных з'яў. Толькі замест тыповых мегалітаў тут можна ўбачыць старажытныя каменныя крыжы, пра паходжанне якіх да гэтага часу ніхто нічога не ведае. Навукоўцам і ўсім захопленым анамальнымі з'явамі людзям застаецца толькі меркаваць – што ж гэта за незвычайныя камяні.

Сістэма камянёў уяўляе сабою нешта накшталт капішча з наяўнасцю аднаго масіўнага каменнага крыжа і раскіданымі вакол яго ў хаатычнай, як здаецца на першы погляд, сістэме камянёў. Гэтыя камяні маюць розную форму: куб, паўсфера і пліта. На некаторых з іх можна разгледзець практычна нябачныя выявы крыжыкаў, кружкоў, трыкутнікаў , ліній і некаторых іншых геаметрычных фігур.

Увагу наведвальнікаў тут першым чынам прыцягваюць не толькі вышэйзгаданыя камяні, але і масіўная каменная пліта-валун, размешчаная ззаду крыжа. Самую вялікую каштоўнасць уяўляе сістэма высечаных на ёй знакаў. Многія мясцовыя жыхары разгледзелі на выявах зменшаную копію «чалавека-крыжа» і многія іншыя, не менш цікавыя фігуркі. Аднак застаецца толькі здагадвацца, што ж усе гэтыя фігуркі азначаюць. Ёсць думка, што гэтыя выявы ўвасабляюць уяўленні першабытных людзей пра космас і сусвет, такім чынам, яны маюць вельмі глыбокія і старажытныя карані.

На гэтым магільніку ў вёсцы Заазер'і існуюць таксама і тры валуны, якія чымсьці напамінаюць след чалавека. Адзін з іх можна ўбачыць пры ўваходзе ў капішча, а два іншых знаходзяцца па краях. З часам многія з гэтых камянёў зарастаюць мохам і сыходзяць глыбока ў зямлю. Але потым мясцовыя энтузіясты зноў іх адкопваюць.

Што жа тычыцца тлумачэння іх з'яўлення, то гэта таямніца цалкам пакрыта цемрай. Дарэчы, на тэрыторыі Беларусі такіх знаходак досыць шмат. У Заазер'е прыязджалі не толькі беларускія даследчыкі, але і археолагі з сусветным імем з мэтай спасцігнуць неразгаданую да гэтага часу таямніцу з'яўлення капішча. Напрыклад, адзін з вядомых шведскіх навукоўцаў выказаў думку, што камяні з'яўляюцца тыповым увасабленнем культу бажаства, што існавала яшчэ за некалькі тысячагоддзяў да Нараджэння Ісуса Хрыста. У той час была найстражэйшая забарона на любыя выявы багоў, таму людзі ўсё ж спрабавалі «уцягнуць» Багоў і высякалі іх фігуркі на камянях.

Беларускія навукоўцы выказваюць зусім іншую думку пра ўтварэнне валуноў і крыжападобных камянёў. Гісторык Мікалай Целеш мяркуе, што гэта тыповыя пахаванні, што адносяцца да XII стагоддзя, якія за мноства стагоддзяў проста зараслі мохам і лесам. Аднак да адзінай думкі да гэтага часу прыйсці не атрымалася, што толькі падагравае цікавасць людзей да каменных статуй у вёсцы Заазер'е.