Мураваная забудова цэнтра ў Іўе, Гродзенская вобласць

Геаграфічнае размяшчэнне

Іўе – невялікі гарадок Гродзенскай вобласці, які знаходзіцца на адлегласці 158 км ад абласнога цэнтра і ў 136 км ад сталіцы Беларусі.

Гістарычныя звесткі

Першыя летапісныя звесткі пра Іўе адзначаны ў 1444 годзе. Існуе легенда, што назву горад атрымаў у гонар жонкі князя Гедыміна Евы.

Насельніцтва

У цяперашні час пражывае ў Іўі 7712 чалавек.

Славутасці

Нягледзячы на невялікія памеры мястэчка Іўе, яно вельмі багатае на славутасці. Чаго варта толькі адна мураваная забудова цэнтра гарадка! Пабудовы, якія займаюць у нашы дні месца па вуліцы Леніна, Маркса і 1 Мая адносяцца да канца XIX – пачатку XX стагоддзяў. Асаблівую ўвагу варта надаць гандлёвым шэрагам. Збудаванне з каменя было ўзведзена на мяжы XIX-XX стагоддзяў і размяшчалася ў цэнтры мясцовай гандлёвай плошчы. Будынак меў прамавугольную форму, яго накрываў двухсхільны дах. Лаканічнасць гандлёвым шэрагам надаваў атык, абрысы якога выконвалі гарызантальныя карнізныя паясы. Пабудова была прызначана для крам-лавак. З цягам часу планіроўка гандлёвых шэрагаў змянялася, аднак памяшканне не пераставала выконваць свае функцыі аж да 2010 года.

Да каменных славутасцяў цэнтра Іўя адносіцца касцёл Святых Пятра і Паўла. Будынак узведзены на месцы, якое раней займаў храм у стылі готыкі. Ён быў падпалены падчас ваенных дзеянняў у сярэдзіне XVII стагоддзя. Гэта абумовіла неабходнасць пабудаваць мураваны будынак. Што і было зроблена, і ўжо ў 1787 годзе адбылося асвячэнне новага храма. У цяперашні час касцёл уяўляе сабой будынак з трыма нефамі. З аднаго боку галоўны квадратны аб'ём храма мае прэсвітэрый і шматгранную апсіду. З паўднёвага боку будынка - апсіда. Тут яна дапаўняецца контрфорсамі. З паўночнага боку храма размешчана капліца. Сцены касцёла сыходзяць у падмурак амаль на метр пад зямлю. Побач з касцёлам ёсць яшчэ адна, не менш цікавая славутасць – статуя Хрыста, устаноўленая ў Іўі ў 2002 годзе па прапанове мясцовых ксяндзоў. Шматлікім турыстам яна здаецца паменшанай копіяй вядомай статуі ў Рыа-дэ-Жанейра, аднак паміж манументамі маецца вельмі вялікая колькасць адрозненняў, хоць маецца важнае падабенства ў тым, як статуя быццам «абдымае» увесь горад пры поглядзе на яе ззаду.

Важным каменным помнікам архітэктуры ў Іўі варта назваць і комплекс пабудоў, якія адносяцца да сінагогі. Да рэвалюцыі ў Іўі пражывала каля паўтары тысячы яўрэяў. На шыльдзе, якая захавалася на адным з будынкаў комплексу, пазначана, што ў маі 1942 годаяўрэі складалі 76% ад усяго насельніцтва мястэчка. Сам будынак сінагогі пабудаваны ў канцы XVIII стагоддзя. Прамавугольны будынак мае строгае аблічча, фасад пазбаўлены дэкаратыўных элементаў. Аконныя праёмы маюць арачную форму і простыя ліштвы. У пачатку 1900 гадоў сінагога была моцна пашкоджана пажарам, аднаўленне будынка адбылося толькі пасля Другой сусветнай вайны. Аднак культавы будынак быў перададзены гарадскім уладам, якія заснавалі там спартзалу.