Той, хто добра вывучаў у школе гісторыю, напэўна, памятае пра знакаміты маршрут “ вараг у грэкі”, якому выкладчыкі надавалі прыстальную ўвагу. Большая частка шляха праходзіла праз Беларусь. Зараз для зацікаўленых турыстаў створана падабенства папулярнага маршрута, які ахоплівае лінію Заходняй Дзвіны і ўключае абавязковае наведванне гарадзішча вікінгаў ў вёсцы Масковічы Віцебскай вобласці. Гарадзішча вікінгаў у вёсцы Масковічы і па сённяшні дзень з’яўляецца цікавым культурным аб’ектам, які будзе цікавы не толькі тым, хто захапляецца грознымі рыжабародымі вандроўнікамі.

Стаянка вікінгаў размяшчаецца ў каларытным мястэчку Браслаўскага края побач з возерам Неспіш, што ў перакладзе са старажытнаславянскага азначае “няспанне”.

Гістарычныя звесткі

Адлік сваёй дзейнасці гарадзішча вядзе з мяжы нашай эры. Дакладна вядома, што ў XI стагоддзі на гэтым месцы красавалася ўзведзеная палачанамі і амываемая азёрамі крэпасць, жыхарамі якой былі рамеснікі і гандляры. У XIV стагоддзі фарпост знік. А ў XVII стагоддзі каля гарадзішча была заснаваная вёска. Зараз на месцы гарадзішча можна ўбачыць толькі высачэзны пагорак, на які трэба не паляніцца ўзлесці, каб атрымаць асалоду ад бясконцых прастораў Браслаўшчыны. Узгорак мае ледніковае паходжанне, а гадоў яму каля 15 тысяч. Ён не штучна ўтвораны, як можа падацца на першы погляд. Гэты холм мясцовыя жыхары па-ранейшаму называюць “замак”.

У 70-80-я гады мінулага стагоддзя на месцы гарадзішча правадзіліся маштабныя раскопкі, актыўны ўдзел у якіх прымала беларускі археолаг Людміла Дучыц. Рэзультат дадзеных раскопак сапраўды ўражвае. Было знойдзена мноства прадметаў, даціраваных XI-XII стагоддзем, якія знаходзяцца ў абіходзе не толькі славянаў і балтаў, але і скандынаваў. Такім чынам, ранейшыя меркаванні археолагаў поўнасцю пацвердзіліся: у даўнія часы Беларусь са Скандынавіяй была ў цесных культурных і гандлёвых адносінах.

Так што ж канкрэтна знайшлі беларускія археолагі на месцы гарадзішча вікінгаў у вёсцы Масковічы? У асноўнай масе – гэта ацалелыя косці птушак і жывёл, упрыгожаныя малюнкамі і рунамі. Руны – знакі алфавіта старажытных скандынаваў, якія выкарыстоўваліся пры пісьме і мелі магічнае значэнне. Яны маляваліся на касцях. Значэнне большасці з іх да гэтуль невядома. Дадзеныя знаходкі вельмі спецыфічныя: перад тым, як вострым прадметам адлюстраваць на касці малюнак, іх неабходна было кожны час выпарваць. Гэта доўгая і карпатлівая праца, але яно таго было варта: косці з рунамі і сёння робяць каласальнае ўражанне. Сярод знаходак значыцца і рэдкая для усходнееўрапейскіх дзяржаў фібула, якая наглядна дэмастрыруе цесныя беларуска-скандынаўскія адносіны. Археолагі знайшлі і арыгінальныя жаночыя ўпрыгожваніі з касцей, шкла і бронзы, што гаворыць пра развітую культуру насельніцтва, якое там пражывала.

Гарадзішча вікінгаў у вёсцы Масковічы – месца маляўнічае і прыгожае, якое абавязкова трэба наведаць у час насычанай вандроўкі па Браслаўскім краі.