Мінскі фантан у скверы імя Янкі Купалы, «Вянок», гэтак гарманічна ўпісваецца ў культурнае аблічча горада, што яго можна лічыць візітнай карткай. Да яго абвыклі мінчукі, яны яго кахаюць. Сюды прыводзяць прыезджых, фатаграфіямі фантана ўпрыгожваюць выданні, выявы месцяць на паштоўках і марках.

Гісторыка-культурная каштоўнасць фантана і злучаныя з ім традыцыі

Фантан на гэтым месцы існаваў яшчэ ў пяцідзясятыя гады мінулага стагоддзя. Ён быў звычайным па архітэктурным рашэнню, не нёс ніякай сэнсавай ці эстэтычнай нагрузкі. Зараз спрактыкаванае ў відовішчах пакаленне назвала б яго прымітыўным.

У 1972 годзе былі ўсталяваны ў скверы дзве скульптурныя кампазіцыі: помнік Янку Купалу і фантан «Вянок». Прымеркавана гэта было да 90-годдзя з дня нараджэння вялікага беларускага «песняра».

Як вядома, Іван Дамінікавіч Луцэвіч узяў сабе творчы псеўданім Янка Купала ў памяць дня свайго нараджэнне і для таго, каб падкрэсліць народныя карані сваёй паэзіі. Гэта ж ноч на 7 ліпеня па новым стылі лічыцца запаведнай ноччу - ноччу напярэдадні дня летняга сонцастаяння. З гэтым днём звязана свята Івана Купалы, якое мае старажытныя паганскія карані.

Згодна народным паданням, дзівы здзяйсняюцца ў гэту ноч. Папараць, напрыклад, квітнее, хто знойдзе кветку - таму шчасце.

Шмат традыцый і рытуалаў прыдумаў народ да гэтага свята: гуляюць, праз вогнішча скачуць, варожаць. Адзін з выглядаў варажбы цікавы незамужнім дзяўчынам-нявестам. Пускаюць па воднай роўнядзі ракі плыць вяночкі, самаручна сплеценыя. Прыб'е вянок да берага - наканавана яго гаспадыні выйсці гэтай восенню замуж, паплыве вянок, падхоплены плынню, працягвай чакаць нарачонага, патоне вянок - быць бядзе, самае дрэннае можна чакаць.

Менавіта момант дзявоцкай варажбы ў купальскую ноч захавалі аўтары скульптуры, змяніўшы стары фантан, надаўшы закончанасць скульптурнай кампазіцыі цэнтральнай алеі сквера. Дзе ж, як не тут, на шляху да помніка самаму Янку Купалу, варажыць грацыёзным дзяўчынам? Тут нараджаюцца і ажыццяўляюцца іх патаемныя мары. Пускаюць дзяўчыны вянкі па вадзе пад бруямі фантана, спадзяюцца на лепшае, пераламляюцца прамені святла ў водных пырсках, робячы гэтыя мары яшчэ чысцей, святлее на душы ў гледачоў.

Фантан спрыяў зараджэнню ўжо новых традыцый. Уключэнне яго вясной суправаджаецца народным гуляннем, касцюміраваным шэсцем.

Аўтары абодвух помнікаў - скульптары А. Анікейчык, Л. Гумілёўскі і А. Заспіцкі. За стварэнне скульптурных ансамбляў у скверы ім. Я. Купалы яны сталі лаўрэатамі Дзяржаўнай прэміі, А. Анікейчыку было прысвоена званне народнага мастака Беларусі.

Усе ганаровыя рэгаліі, вядома, заслужаны. Лічыцца, што скульптурная група фантана «Вянок» з'яўляецца яркім узорам паркавай скульптуры Беларусі.

Рэстаўрацыя і развіццё

Ў 2014 годзе службы горада правялі чарговую рэстаўрацыю фантана: былі заменены некаторыя вянкі, зменены рэжым цыркуляцыі вады: гейзер, шацёр.

І зараз, абноўлены, фантан «Вянок» цешыць наведнікаў сквера рознага ўзросту. Водна-скульптурны ансамбль - адно з галоўных упрыгожанняў сталіцы.