У 1874 годзе ў Мінску быў праведзены запуск вадаправода. Па трубах пайшла артэзіянская вада, якую стала магчыма выкарыстоўваць для патрэб горада і жыхароў.

У азнаменаванне гэтай падзеі ў цэнтры Мінска, у Аляксандраўскім скверы, быў узведзены фантан «Хлопчык з лебедзем», які існуе і паспяхова функцыянуе да гэтага часу.

У цэнтры каменнага пастамента была ўсталявана фігура хлопчыка, які абдымае лебедзя за гнуткую шыю, а на сценках басейна фантана размяшчаюцца скульптуркі жаб.

Легенда пра аўтара

Некаторы час гарадскія плёткі прыпісвалі аўтарства скульптуры праслаўленаму італьянцу Ларэнца Берніні. Але на самай справе «Хлопчык з лебедзем» - першая самастойная праца Тэадора Эрдмана Калідэ, гады яе стварэння 1833-1834. На выставе ў Лондане ў 1851 годзе яна была заўважана публікай, атрымала станоўчыя ацэнкі крытыкі і журы конкурсу (аўтару нават далі медаль за яе). Скульптар атрымаў некалькі заказаў на стварэнне копій для ўстаноўкi пры палацах асобаў, якія валадарылі: англійскай каралевы і прускага караля.

У Мінск скульптура, якая на той момант была прызнана тыпавой паркавай скульптурнай выявай, прыйшла ўжо праз 10 гадоў пасля смерці аўтара. Па ўсім свеце вядома каля 200 копій такіх фігур. І мінская скульптура - таксама копія, але ад гэтага яна не стала менш дарагой жыхарам горада.

Эпапея «Хлопчыка з лебедзем»

Гараджане любяць гэтую адну з самых старажытных, і, бяяспрэчна, адну з самых любых славутасцяў горада. Фантан з дня ўстаноўкі пражыў сваю гісторыю, і яе нельга аддзяліць ад гісторыі Мінска і мінчан.

Гады Першай сусветнай вайны не закранулі фантан, але савецкая ўлада ў 30-я гады захацела пазбавіцца ад яго, бо было вырашана, што гэта помнік культуры чужынцаў. Але, на шчасце, гэтыя планы неўдалося ўвасобіць у жыццё.

За час Вялікай Айчыннай вайны фантан адчувальна пацярпеў. Сваім аднаўленнем ён абавязаны выдатнаму савецкаму скульптару Заіру Азгуру.

Не абышлося без прыгод і ў мірныя дні. У 80-я гады скульптура падвергнулася нападу вандалаў, у фігуркі хлопчыка была адламана рука, у лебедзя - шыя. Але ўсё гэта было вельмі хутка адноўлена.

Падчас апошняй рэстаўрацыі скульптура стала пазалочанай, фігуркі жаб вярнулі на месца.

Ад сваіх шматлікіх растыражаваных сабратаў мінскі «Хлопчык» адрозніваецца тым, што яму цнатліва прыкрылі голае цела фігавым лістком. Хто і на якім этапе рэстаўрацыі або вытворчасці зрабіў гэта - не ўстаноўлена. Гэты факт некаторы час нават спараджаў чуткі аб быццам бы поўнай падмене скульптуры. У цэлым, скульптура такая ж, якой яна была на працягу амаль паўтары стагоддзяў.

Гісторыя працягваецца

Усё новыя пакаленні людзей, якія гуляюць у скверы, прыводзяць сюды сваіх дзяцей, робяць фатаздымкі на фоне фантана. Яны ж даюць сяброўскія мянушкі фантану і навакольнай яго пляцоўцы - «Панікоўка». «Панікоўскі» - так гарадскі фальклор назваў гэтае месца па асацыяцыі з сюжэтам з «Залатога цяляці» І. Ільфа і Е. Пятрова.

У кнізе персанаж па прозвішчы Панікоўскі - авантурыст, адзін з «сыноў лейтэнанта Шмідта» - у адным з эпізодаў краў гусей. Лебедзь, вядома, не гусь, але народная творчасць не паддаецца рэгуліроўцы. Таму і існуе ў народзе назва «Панікоўка».

Кожную вясну фантан ўключаюць, скульптурная кампазіцыя аказваецца ў поўным саставе на месцы. Журчаць бруі фантана, абдымае хлопчык лебедзя.

Любяць мінчукі стары фантан - неад'емную частку гісторыі горада і іх жыцця.