Дом Ядвігіна Ш. у вёсцы Пяршаі

Пяршаі - населены пункт, размешчаны ў Валожынскім раёне Мінскай вобласці і аддалены ад райцэнтра на 12 км у паўднёва-усходнім кірунку.

Нягледзячы на ​​нязначныя памеры, паселішча можа пахваліцца двума размешчанымі тут характэрнымі аб'ектамі, а менавіта касцёлам Святога Юрыя, збудаваным з каменя ў 1930-я гады на месцы раней існаваўшага тут драўлянага храма, і домам Ядвігін Ш., чыё сапраўднае імя Антон Іванавіч Лявіцкі, дзе прайшлі дзіцячыя гады выдатнага беларускага пісьменніка.

Характэрна, што абодва памятных аб'екта маюць дачыненне да прозвішча Тышкевіч, чыім маёнткам з 1858 года з'яўляліся Пяршаі.

Менавіта на грошы сям'і Тышкевічаў узводзіўся касцёл Святога Юрыя, а дом Ядвігін Ш. некалі з'яўляўся ўласнасцю прадстаўнікоў гэтага роду.

Да сям'і Ядвігіна Ш. дом перайшоў у карыстанне дзякуючы тагачаснай працы бацька будучага беларускага пісьменніка - Івана Лявіцкага. У 70-я XIX стагоддзя ён займаў пасаду ляснічага ў Тышкевічаў, у сувязі з чым і пражываў разам з сям'ёй у адным з якіх знаходзіліся ў вёсцы Пяршаі дамоў.

Тут Лявіцкія пражывалі да 1877 года, пасля чаго з'ехалі ў Карпілаўку, размешчаную недалёка ад Радашковіч. У гэты час Антон Лявіцкі пачынае навучацца ў школе, якая знаходзілася ў Люцынцы, адкрытай Камілай Дунін-Марцінкевіч - дачкой класіка беларускай літаратуры Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, у памяць пра які ў 1986 годзе тут будзе ўстаноўлена стэла.

Пазней, будучы вядомы, пісьменнік навучаўся ў Мінскай гімназіі, а затым паступіў на медыцынскі факультэт Маскоўскага ўніверсітэта, адкуль быў выключаны за ўдзел у хваляваннях, арганізаваных у студэнцкім асяроддзі.

Апынуўшыся ў зняволенні Ядвігін Ш. перакладае літаратуру на родную мову. Вярнуўшыся пасля свайго зняволення на радзіму, уладкоўваецца памочнікам у аптэку. У гэты ж час ён напісаў камедыю пад назвай «Злодзей», не выдадзеную з-за забароны.

На працягу доўгага часу жыў у Карпілаўцы, дзе адбылося знаёмства з Янкам Купалам (Іван Дамінікавіч Луцэвіч) - класікам беларускай літаратуры.

У 1906 годзе ўбачыў свет першы твор, напісаны Ядвігіным Ш. - «Суд», выдадзены ў «Нашай долі», якая з'яўлялася першай легальнай беларускамоўнай газетай.

На працягу 1909-1910 гадоў Ядвігін Ш. займаў пасаду сакратара, а пазней і загадчыка літаратурнага аддзела «Нашай нівы». Прымаў значны ўдзел у жыцці Беларускага выдавецкага таварыства, які дзейнічаў у Вільні. Таксама працаваў у рэдакцыі газеты «Беларус» і часопісаў «Саха» і «Лучынка».

Творчая спадчына Антона Лявіцкага ўключае зборнікі апавяданняў «Бярозка» і «Васількі». Таксама ім была выдадзена кніга, якая ўключае ўспаміны, апублікаваны шэраг артыкулаў публіцыстычнага характару. Застаўся незавершаны раман «Золата».

Сёння ў месцах, з якімі быў звязаны жыццёвы шлях пісьменніка, устаноўлены памятныя дошкі. Адна з іх абвяшчае: «У гэтым доме прайшлі школьныя гады беларускага пісьменніка Ядвігіна Ш. (Антона Лявіцкага)». Менавіта такі тэкст можна прачытаць на таблічцы, усталяванай на доме Ядвігіна Ш. у вёсцы Пяршаі.