Дом-музей Адама Міцкевіча ў Наваградку

Наваградак – горад Гродзенскай вобласці, які знаходзіцца на ўзвышшы. Ад абласнога цэнтра да Наваградка крыху больш за 150 км.

Гістарычныя звесткі

Першае згадванне аб Наваградку ў летапісах, як мяркуецца, датуецца 1044 годам. З XVI стагоддзя горад быў часткай Рэчы Паспалітай, у 1511 жыхарамі Наваградка было атрымана Магдэбургскае права. Трэці падзел Рэчы Паспалітай прывёў да таго, што горад далучыўся да Расійскай імперыі. Наступным уладальнікам Наваградка была Польшча. Перад Другой сусветнай вайной горад стаў часткай беларускіх зямель.

Сярод мноства славутасцяў у Наваградку асаблівай папулярнасцю карыстаецца Дом-музей Адама Міцкевіча, размешчаны ў першым будынку па вуліцы Леніна.

Адам Міцкевіч – беларуска-польскі паэт і актывіст польскага нацыянальнага руху. Яго радзімай з'яўляецца Беларусь. Нарадзіўся будучы паэт у сям'і шляхціца ў Наваградку. Атрымаўшы першапачатковую адукацыю на роднай зямлі, у 1815 годзе Адам Міцкевіч паступіў у Віленскі універсітэт, дзе курыраваў патрыятычныя моладзевыя гурткі філаматаў і філарэтаў. За сваю падпольную дзейнасць і наравістыя погляды Міцкевіч пераследаваўся мясцовымі ўладамі, і, у выніку, у 1824 годзе яго выслалі з Літвы. Але і ў выгнанні паэт выяўляў вялікую цікавасць да новых палітычных павеваў. Будучы ў Расіі, публіцыст меў цесныя зносіны з дзекабрыстамі, а таксама рускімі паэтамі і пісьменнікамі.

У 30-я гады ХІХ стагоддзя Адам Міцкевіч спрабаваў знайсці рэалізацыю сваіх ідэй і прымяненне сваіх ведаў за мяжой: жыў у Дрэздэне, потым у Парыжы, пазней у Канстанцінопалі. Памёр паэт 26 лістапада 1855 годзе ў эпідэмію халеры.

Гісторыя будучага музея пачынаецца з таго, што ў 1804 годзе бацькам Адама Міцкевіча была набытая сядзіба, дзе гаспадар паставіў драўляны дом. Праз тры гады пажар знішчыў драўляную пабудову, і на яе месцы было вырашана ўзвесці новы цагляны дом. Тут прайшло дзяцінства Адама Міцкевіча. Аднак пажар не абышоў бокам і гэты дом, і ў 1881 годзе цагляны будынак быў моцна пашкоджаны. У 1886 годзе дом адбудавалі.

Наваградскія ўлады з 1920 года ўзялі дом пад дзяржаўную ахову. Праз 11 гадоў на будынку ўсталявалі мемарыяльную дошку, а ў 1938 годзе адкрылі музей. На жаль, у гады Вялікай Айчыннай вайны музей быў амаль разбураны, экспанаты разрабаваны. На аднаўленне будынка і адкрыццё музея спатрэбілася нямала часу, і праз 10 гадоў пасля заканчэння Другой сусветнай вайны музей Адама Міцкевіча зноў прыняў наведвальнікаў.

Будынак Дома-музея Адама Міцкевіча ў Наваградку ўяўляе сабой аднапавярховую цагляную пабудову прамавугольнай формы. Уваход у памяшканне у цэнтры галоўнага фасада мае тамбур, завершаны трохкутным франтонам. На процілеглым фасадзе – службовы ўваход. Вокны дома прамавугольнай формы з простай ліштвой і шырокімі прафіляванымі карнізамі.

У цяперашні час музей прымае наведвальнікаў штодзённа, акрамя панядзелка, з 9.00 да 18.00 без перапынку на абед. Экскурсіі вядуцца на чатырох мовах: рускай, беларускай, ангельскай і польскай.