Капліца Паскевічаў у Гомелі

Знакамітыя князі Паскевічы – у іх родзе былі бліскучыя ваеначальнікі, дзяржаўныя дзеячы, выдатныя фрэйліны, адным словам, лепшыя людзі «залатога» стагоддзя. Яны будавалі гарады, узводзілі храмы, з пакалення ў пакаленне перадавалі вельмі рэдкі па цяперашніх часах ген - ген культуры, высакароднасці і прыгажосці.

Паскевічы валодалі Гомелем, зрабіўшы пры гэтым нямала для яго росквіту. Пакінулі нам у спадчыну, акрамя гістарычных хронік, дзеючымі асобамі якіх яны з'яўляліся, яшчэ і велізарную архітэктурную спадчыну. Першае, што ўспамінаецца ў сувязі з гэтым - выдатны палац Румянцавых-Паскевічаў у Гомелі.

Стваральнікі восьмага цуду свету 

Але цяпер гаворка ідзе не пра сам палац, а пра невялікую фамільную пахавальню на тэрыторыі палацава-паркавага ансамбля. У ёй знаходзяцца рэшткі 8 членаў княжацкай сям'і. Здавалася б, месца смутку павінна быць строгім і стрымана-бляклым. Але, на самой справе, капліца - сплаў дэкаратыўна-прыкладнога і архітэктурнага мастацтва, унікальнае збудаванне, адзінае ў сваім родзе.

Ф.І. Паскевіч, сын знакамітага фельдмаршала І.Ф. Паскевіча, атрымаў дазвол пабудаваць фамільны склеп на тэрыторыі горада. Ён запрасіў для рэалізацыі сваёй ідэі вялікіх архітэктараў, дэкаратараў, майстроў разьбы па каменю, мастакоў па мазаіцы з 5 краін. Усе былі знакамітасцямі і акадэмікамі, якія прымалі ўдзел у добраўпарадкаванні царскага палаца і роспісу вядомых храмаў. Прозвішчы Чарвінскі (архітэктар), Пель (мастак), Фралоў (меркавана, аўтар мазаічных карцін), Зудзіцкі (майстар разьбы па дрэве) назаўжды ўслаўлены ў памяці мясцовых жыхароў горада. Вельмі цяжка нават проста пералічыць усіх спецыялістаў, хто ўдзельнічаў у будаўніцтве капліцы.

Нельга забываць, што істотная роля адводзілася інжынерам-будаўнікам. Таму што гэта не проста звычайны будынак, а менавіта пахаванне, склеп. Значыць, трэба было старанна прадумаць мікраклімат унутры памяшкання, сістэму вентыляцыі, кантроль вільготнасці паветра. Усяму надавалася ўвага, усё да дробязяў было ўлічана.

Знешні выгляд і канструкцыя капліцы 

Пахавальня будавалася амаль 19 гадоў. Гэта складанае падземна-надземнае збудаванне. Надземная частка - сама капліца вышынёй 18 метраў, падземная ўяўляе сабой склеп і тунэль даўжынёй 32 м.

Над зямлёй узвышаецца цуд з цудаў, яркі ўзор рускага стылю ў дойлідстве. Мініяцюрны, далікатны замак-церамок з пяццю купаламі, які ўпрыгожаны арнаментамі, разьбой, керамікай, мазаікай, пазалотай. Архітэктурны дэкор выкананы ў рускім стыле: скульптурныя какошнікі, ляпніна, ўзорыстыя карнізы. Элементы арнаменту - кветкі, расліны, крыж. Усё разам складае пластычны, закончаны твор. Як дыямент тонкай агранкі: ні адна грань не можа быць выдаленая з кампазіцыі, інакш парушыцца вывераная цэласнасць.

Вочы неспакусаванага гледача радуюцца ад такой казачнай незвычайнасці. А знаўцы абавязкова, адзначаюць прафесіяналізм філіграннай працы аддзелачнікаў і гармонію, ураўнаважанасць, пакладзеную ў сілуэце будынка, прадуманасць прапорцый асобных частак.

Пад зямлёй пануе больш мінорны настрой. Сцены тунэлю аздобленыя колатым каменем з пазалотай, у тарцы - мазаічная карціна, якая ўвасабляе анёлаў.

Капліцу хочацца ўзяць у рукі і, як неверагодную каштоўнасць, пакласці ў скрыначку, на мяккі аксаміт. У склепе, гледзячы на партрэты знакамітых Паскевічаў, хочацца ўзнесці ім падзяку: дзякуючы іх намаганням, мы сення можам бачыць выдатную славутасць. Дзякуй ім. Дзякуй усім, хто працаваў над капліцай, хто захаваў і адрэстаўраваў яе.