Паслухаць арган у Сафійскім саборы, прагуляцца па праспекце Францыска Скарыны, паласавацца вытанчанымі стравамі ва ўтульным «Славянскім», дакрануцца да Барысава каменя, каб загадаць запаветнае жаданне - гасцінны і найстарэйшы горад Беларусі Полацк заўсёды рады дарагім гасцям!

Пры наведванні Сафійскага сабора ўсім без выключэння кінецца ў вочы неабсяжны валун, які знаходзіцца ля падножжа велічнага храма. Гэта і ёсць Барысаў камень - адна з самых вядомых беларускіх славутасцяў, якая адносіцца да помнікам сярэднявечнай культуры. Лічыцца, што на поўнач Беларусі валун трапіў са скандынаўскім ледніком сотні гадоў таму. У даўнія часы такія манументальныя камяні можна было сустрэць на сушы і па кірунку плыні рэк. У тыя гады людзі звярталіся да дапамогі валуноў, калі трэба было пазначыць гандлёвы шлях.

Доўгі час Барысаў камень ляжаў у Заходняй Дзвіне, якая працякае ў мястэчку Падкасцельцы побач з Полацкам. У пачатку 80-х гадоў мінулага стагоддзя Барысаў камень прывезлі ў Полацк і паставілі па суседстве з Сафійскім саборам на Верхнім замку, дзе яго і можна зараз бачыць. На камені зроблены надпіс «ХС НІКА» і «Госпадзе дапамажы рабу свайму Барысу», а таксама высечаны крыж. Важыць Барысаў камень больш за 70 тон.

Нават у нашы дні паходжанне гэтага надпісу выклікае ў айчынных гісторыкаў і іх замежных калегаў бурную палеміку. Адны звязваюць надпіс з язычніцтвам: нягледзячы на ​​тое, што палачане прынялі хрысціянства, ім цяжка было адмовіцца ад звыклых паганскіх абрадаў. Са старажытных часоў валуны ігралі важкую ролю ў жыцці беларусаў. Існаваў культ камянёў, што адбівалася на рэлігійным і філасофскiм жыццi простых людзей. Палачане прыносілі валунам багатыя дары, молячы іх аб урадлівасці і хлебе надзённым. У тыя далёкія часы Полацкам правіў сын Усяслава Чарадзея Барыс, які загадаў выбіць на камені крыж з надпісам, каб далучыць палачан да хрысціянскіх традыцый. Гісторыя гаворыць, што за гэтае дзеянне на князя ўгневаліся паганскія багі, якія пакаралі Полацк страшэнным голадам. Іншыя гісторыкі сцвярджаюць, што Барысаў камень - знак асаблівага піетэту перад князем Барысам і яго бліскучымі ваеннымі заслугамі. Трэцяя група даследчыкаў адносіць словы на камені да лютага голада, якi забраў мноства жыццяў у 1127 і 1128 гадах.

Доўгі час Барысаў камень у Полацку лічыўся адзіным ацалелым. Аднак ёсць дакладныя звесткі аб чатырох падобных камянях, якія можна ўбачыць як на прасторах Беларусі, так і ў маскоўскім Каломенскім, куды Барысаў камень быў дастаўлены яшчэ ў XX стагоддзі.

Але самы вядомы Барысаў камень знаходзіцца менавіта ў Полацку. Каля яго заўсёды можна сустрэць натоўпу турыстаў і паломнікаў, якія ахвотна з ім фатаграфуюцца, дакранаюцца да яго, загадваюць самыя патаемныя жаданні і просяць аб дапамозе, бо вераць, што Барысаў камень творыць сапраўдныя цуды і здольны вылечыць ад усіх хвароб.

Дакрануцца да каменя, усім нутром адчуць яго сілу, моц, сувязь часоў ... Гэтага дастаткова, каб наведаць Барысаў камень у Полацку і ​​здабыць веру.