Аптэка-музей у Баранавічах

«Valetudo bonum optium», што значыць «Здароўе – найвышэйшае дабро»

Ужо з назвы гэтага дзіўнага месца становіцца ясна, што перад намі – сапраўды цікавы і непадобны ні на што іншае турыстычны аб'ект. Аптэка-музей – адзіны ў сваім родзе будынак на тэрыторыі Брэстчыны. Памяшканне для такога незвычайнага музея было таксама абрана не выпадкова: менавіта тут, у гэтым самым будынку стагоддзе таму размяшчалася аптэка, аб гісторыі ўзнікнення якой пойдзе гаворка.

Гістарычная хроніка

Брэстчына славіцца сваімі фармацэўтычнымі традыцыямі. Менавіта тут, у горадзе Пінску ў далёкім 1561 годзе была адкрыта першая на тэрыторыі Беларусі аптэка. І толькі праз пяць гадоў яна з'явілася ў сталіцы вобласці – Брэсце.

Будынак, у якім цяпер размяшчаецца музей-аптэка, быў узведзены ў пачатку XX стагоддзя. Ініцыятарам выступіў Станіслаў Лаеўскі, мясцовы аптэкар, які скончыў Варшаўскі універсітэт. Менавіта ён у 20-я гады і адкрыў тут дзейнічую і дагэтуль аптэку. Тады яна насіла імя «Regina Apotheke», і галоўнай яе перавагай было тое, што яна працавала ў любы час дня і ночы – кругласутачна. Гаспадар аптэкі і яго сям'я займалі другі паверх, а на першым размяшчалася фармацэўтычная крама, дзе пан Лаеўскі прадаваў разнастайныя зёлкі, парашкі і нават парфумерыю. Пад першым паверхам знаходзіўся склеп, у якім размяшчаліся «халодныя нішы», якія замянілі ў тыя часы халадзільнікі: тут захоўваліся лекі, што хутка псуюцца.

Сама працэдура куплі лекаў была наступнай: фармацэўт атрымліваў жэтон з указаннем неабходнай лекавай формы, а ў абмен на яго пацыенту ўручаліся патрэбныя яму зёлкі. На кожнай прадаванай бутэлечцы мацаваўся папяровы карэньчык з указаннямі. Калі лекі не прыносілі палягчэння, пацыенту прызначалася традыцыйная гірудатэрапія – лячэнне п'яўкамі.
Усе лекі пан Лаеўскі вырабляў уласнаручна на абсталяванні і забяспечваў неабходнымі лекамі не толькі мясцовае насельніцтва, але і аптэкі. Тады дадзеная паслуга карысталася незвычайным попытам.

Будынку аптэкі ўдалося пазбегнуць якіх-небудзь сур'ёзных пашкоджанняў у часы, калі было згублена многае з гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі. Аптэка дзейнічала нават у часы Вялікай Айчыннай вайны. Сярод мясцовых жыхароў існуе паданне, што пан Лаеўскі забяспечваў неабходнымі лекамі партызанскі рух. Аднак, як высветлілася пасля, у мірны час было не менш небяспечна, чым у ваенны. Аптэку ў Лаеўскіх адабралі, а самі яны пакінулі Беларусь і выехалі ў Польшчу ў 1946 годзе.

Будынак уяўляе сабой двухпавярховы памяшканне ў стылі мадэрн, які адлюстроўвае ў сабе ўплыў польска-палескага архітэктурнага напрамку. За час існавання фасад аптэкі не зведаў моцных зменаў. Дзіўна яшчэ і тое, што нумар будынка 15 на працягу ста гадоў з'яўляецца нязменным, тады як вуліца, на якой ён размяшчаецца, спачатку называлася вуліцай Жвіркі, а цяпер носіць імя Тэльмана.

Аптэка-музей зараз

У 2007 годзе аптэка атрымала статус помніка архітэктуры, а рэканструкцыя пачалася ў 2010 годзе. Экспанаты, якія маюць дачыненне да фармацэўтычнай справы, па крупінках збіраліся з усіх куткоў рэспублікі. У 2011 годзе быў адкрыты першы паверх, дзе размяшчаецца дзеючая аптэка, а ў 2012 – другі, на якім ўзноўлены інтэр'ер жылых пакояў стваральніка аптэкі. Асаблівай разыначкай, якая была ўлічана пры правядзенні рэканструкцыі, стаў невялікі аптэкарскі агарод, разбіты непадалёк ад уваходу ў музей. Тут вырошчваюць лекавыя травы, як і сто гадоў таму.