За перыяд свайго існавання невялікі гарадок Магілёўшчыны заўсёды быў месцам асаблівага засяроджвання яўрэйскага насельніцтва. Дакладна вядома, што за некалькі гадоў да пачатку Другой сусветнай вайны, паводле дадзеных савецкай статыстыкі, яўрэяў у Бабруйску было ў разы болей, чым гараджан, якія належалі да іншых нацыянальнасцей. Аднак Другая сусветная вайна ўнесла свае сумныя карэктывы ў статыстыку і за гады страшных узрушэнняў колькасць яўрэйскага насельніцтва ў Бабруйску значна знізілася. Але сёння яўрэі, няхай і не ў такой вялікай колькасці, як раней, насяляюць слаўны горад Бабруйск, таму ў невялікім жывапісным гарадку яўрэйскае жыццё бурліць! Але ў гады Другой сусветнай вайны ўсё было інакш.
Вядома, што на тэрыторыі Бабруйска было створана буйное гета, куды ў прымусовым парадку зганялі яўрэяў горада і населеных пунктаў, якія знаходзіліся побач. Калі пачалася Другая сусветная вайна, многія яўрэі пакінулі Бабруйск, пераехаўшы ва ўсходнія рэгіёны дзяржавы. Былі і тыя, хто добраахвотна ўступіў у рады савецкай арміі і адчайна змашаўся з ворагам. Але многіх, хто застаўся ў родным Бабруйску, чакаў найцяжэйшы лёс, калі немцы захапілі невялікі гарадок Магілёўскага краю. Яўрэі сталі першымі ахвярамі нацысцкай Германіі, якіх у гета чакала шмат жахаў, пачынаючы з каменданцкай гадзіны і заканчваючы нашыўкамі жоўтай афарбоўкі.
У памяць пра тыя жудасныя гады ў нашы дні ў Бабруйску з’явілася Алея праведнікаў народаў свету. Размяшчаецца яна каля будынка былой гімназіі і прысвечана тым смелым і адважным беларусам, якія ў найцяжэйшыя ваенныя гады выратавалі яўрэйскае насельніцтва ад вернай гібелі коштам уласных жыццяў. Аўтарамі мемарыяла з’яўляюцца геніяльныя айчынныя архітэктары Леанід Левін са сваёй дачкой. Адкрыццё мемарыяла было прысвечана 60-гадовай гадавіне вызвалення Бабруйска ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Даўжыня алеі складае прыкладна трыццаць метраў, каля яе выстраіліся ў стройны шэраг зграбныя вербы і высокія елкі. Недалёка размяшчаюцца неабсяжныя камяні з высечанымі на іх ініцыяламі тых самых вартаўнікоў, якія збераглі бабруйскіх яўрэяў ад пагібелі ў нялёгкія гады ваенных ліхалеццяў. Замыкае мемарыял манументальны камень у выглядзе дрэва, які ўвасабляе выратаванае жыццё, а таксама расколатага сэрца, якое сімвалізуе боль страты. На валуне ідуць радкі на беларускай мове і іўрыце, прысвечаныя беларускім праведнікам, якія выратавалі яўрэяў. Алея ўстаноўлена на персанальныя ахвяраванні беларускіх грамадзян, а таксама на грошы галандскага фонда, мясцовай іўдзейскай абшчыны і яўрэйскай арганізацыі, якая знаходзіцца ў расійскай сталіцы.
Алея праведнікаў народаў свету ў Бабруйску зараз актыўна наведваецца шматлікімі турыстычнымі групамі, замежнымі гасцямі, афіцыйнымі дэлегацыямі і простымі бабруйчанамі. Людзі прыходзяць у гэтыя патаемныя месцы, каб аддаць даніну павагі смеласці і мужнасці тых шматлікіх жыхароў горада і яго ваколіцаў, што коштам уласных жыццяў, бясстрашна і па-стаічнаму дапамагалі братам-яўрэям у жудасныя гады ваенных узрушэнняў.
1
2...
511