Закінутыя славутасці: захавальнікі гісторыі Беларусі

22.11.2019

Беларусь па праве ганарыцца сваёй архітэктурнай спадчынай. У нашай краіне ёсць і свой Версаль, і свой Нотр-Дам — не копіі сусветных славутасцяў (хоць убачыць беларускія помнікі архітэктуры ў мініяцюры можна, напрыклад, у музеі «Краіна міні»), а свае, самабытныя помнікі архітэктуры (дарэчы, неверагодна фотагенічныя). Аднак часу усё роўна, наколькі яны прыгожыя і каштоўныя: яно заўсёды бярэ сваё. Не так даўно мы знаёмілі вас са спісам славутасцяў, якіх ужо няма на карце Беларусі. А сёння гаворка пойдзе пра так званыя «закінуткі» — лакацыі, якія больш не выконваюць сваіх функцый і не выкарыстоўваюцца.

Закінуткі Беларусі

  1. Закінутыя замкі
  2. Закінутыя палацы
  3. Закінутыя сядзібы
  4. Закінутыя храмы
  5. Закінутыя вёскі і гарады

Закінутыя замкі

Гальшанскі замак

Каардынаты: вёска Гальшаны, 54.256366, 26.014609

Гальшанскі замак

Спіс закінутых месцаў Беларусі адкрывае Гальшанскі замак. Напэўна вы пра яго чулі дзякуючы класіку беларускай літаратуры Уладзіміру Караткевічу. Месца не толькі абрасло легендамі за час свайго існавання — яно і само выглядае вельмі містычна. Замак быў пабудаваны ў пачатку XVII стагоддзя і трымаўся да разбуральных войн XX стагоддзя, якія, на жаль, і ператварылі помнік архітэктуры ў руіны…

Рада ад VETLIVA: жадаеце даведацца яшчэ больш пра містычныя месцы Беларусі? У нашым артыкуле мы ўжо расказвалі, куды адправіцца ў пошуках русалак, дзе ўбачыць НЛА і знайсці старадаўні скарб.

Крэўскі замак

Каардынаты: вёска Крэва, 54.311208, 26.282271

Крэўскі замак

Мала што, на жаль, засталося ад старадаўняга закінутага замка ў Крэва. Хоць некалі менавіта тут была падпісана Крэўская ўнія, якая згуртавала дзве сярэднявечныя звышдзяржавы — Польшчу і ВКЛ. Вядомы ён і дзякуючы больш сумным падзеям: менавіта ў Крэўскім замку забілі князя Кейстута ў 1382 годзе (за тры гады да падпісання лёсавызначальнай уніі). Цяпер замак ляжыць у руінах. Сваю абарончую функцыю ён страціў яшчэ ў XIX стагоддзі, а тое, што ад яго ў выніку засталося, закансервавалі яшчэ ў 1929 годзе… Затое толькі ўявіце: гэты цагляны мур памятае падзеі, якія адбыліся больш за 600 гадоў назад! Таму ўбачыць яго сваімі вачамі адназначна варта.

Навагрудскі замак

Каардынаты: горад Навагрудак, 53.598706, 25.825073

Навагрудскі замак

Спіс закінутых замкаў Беларусі завяршае Навагрудскі замак. Час яго не пашкадаваў таксама: ад замка засталіся толькі руіны дзвюх веж, Касцёльнай і Шчытавой. Самае дзіўнае, што менавіта са Шчытавой вежы і пачалася яго гісторыя. Доўгі час яна была адзінай каменнай пабудовай на замкавай гары. Акрамя таго, менавіта дзякуючы Шчытоўцы Наваградскі дзяцінец не быў узяты ні галіцка-валынскімі і татарскімі войскамі, ні крыжакамі. Прыехаўшы на экскурсію ў Навагрудак ці наведаўшы горад у складзе тура, вы зможаце дакрануцца да гісторыі ў літаральным сэнсе!

Рада ад VETLIVA: наш гайд па замках Беларусі пазнаёміць вас з усімі рэзідэнцыямі, якія ёсць у нашай краіне. Так што калі да гэтага вы чулі толькі пра Мір і Нясвіж — наперад, выпраўляць гэтае прыкрае непаразуменне!

Закінутыя палацы Беларусі

Ружанскі палац

Каардынаты: гарадскі пасёлак Ружаны, 52.859928, 24.895865

Ружанскі замак

А вось і «беларускі Версаль». Менавіта так звалі раскошную рэзідэнцыю ўплывовай дынастыі Сапег, размешчаную ў Ружанах. Комплекс быў пабудаваны больш чатырохсот гадоў назад, у 1602 годзе, і ў ім у свой час нават захоўвалася дзяржаўная казна ВКЛ! Цяпер, на жаль, Ружанскі замак знаходзіцца ў запусценні. Тым не менш, актыўна вядзецца яго рэканструкцыя. Ужо адноўлена брама, у якой размясціўся музей, а ў будучыні з руін паўстане паўднёвы корпус палаца, дзе некалі знаходзіліся тэатр і манеж. Дарэчы, плануецца, што пасля ў гэтым будынку зноў будзе адкрыты тэатр, а таксама будзе размяшчацца гатэль.

Рада ад VETLIVA: усяго ў 20 км ад Ружан знаходзіцца Косава, і яно ўжо вас сапраўды ўразіць! Бо ў гэтым невялікім мястэчку знаходзіцца выдатна адрэстаўраваны палац Пуслоўскіх і сядзіба, дзе нарадзіўся знакаміты рэвалюцыянер Тадэвуш Касцюшка. Па спасылцы вы знойдзеце падборку экскурсійных тураў, якія дазволяць убачыць усе вышэйпералічаныя славутасці.

Дзятлаўскі палац

Каардынаты: горад Дзятлава, 53.465783, 25.405632

Дзятлаўскі палац у Беларусі

Дзятлаўскі палац на фота перад вамі — яшчэ адна рэзідэнцыя Радзівілаў у Беларусі. У запусценне ён прыйшоў не так даўно, паколькі доўгі час у яго сценах размяшчалася медыцынская ўстанова (будынак і дагэтуль знаходзіцца на балансе мясцовай лякарні). Пасля канфіскацыі маёнтка ў 1831 годзе (так пакаралі Я. Салтана, які ўдзельнічаў у паўстанні), чаго ў ім толькі не было! І шпіталь, і жаўнерня, і двухклассная школа, і нават сірочы прытулак! Зразумела, што ад былой раскошы за гэты час практычна нічога не засталося…

Рада ад VETLIVA: чытайце наш гайд па палацах Беларусі. Насамрэч, шматлікія з іх паспяхова адрэстаўраваны, а таму стануць сапраўдным упрыгожваннем вашага фотаальбома. Каб у гэтым пераканацца —- досыць убачыць цыкл нашых відэа пра замкі і палацы Беларусі.

Закінутыя сядзібы Беларусі

 

 

Сядзіба Герардаў у вёсцы Дзям’янкі

Каардынаты: вёска Дзям’янкі, 52.534488, 31.476024

Сядзіба Герардаў у Беларусі

Мы пачнём наша апавяданне пра закінутыя сядзібы Беларусі з адной з самых незвычайных. Сядзіба Герардаў знаходзіцца ў вёсцы Дзям’янкі, якая цяпер з'яўляецца часткай… беларускай зоны адчужэння. Патрапіць сюды можна, толькі маючы спецыяльны пропуск ці ў складзе арганізаванай экскурсіі. З-за свайго размяшчэння ў будынка практычна няма шансаў на рэканструкцыю ў бліжэйшай будучыні…

Сядзіба Ястржэмбскіх у вёсцы Барысаўшчына

Каардынаты: вёска Барысаўшчына, 51.875011, 29.791692

Сядзіба Ястржэмбскіх у Беларусі

Вы напэўна маглі падумаць, што гэты прыгожы 5-павярховы будынак і ёсць сядзіба Ястржэмбскіх, якая размешчана ў вёсцы Барысаўшчына. Насамрэч, гэта не што іншае, як… воданапорная вежа! Аднак яе цалкам па праве можна ахрысціць «шматфункцыянальным цэнтрам», таму што ў сценах гатычнага будынка ў свой час знаходзілася пякарня, сыраробчая і слівачная вытворчасць, міні-кінатэатр і нават жылыя кватэры. Дарэчы, у адной з хат, дзе некалі жыла прыслуга Ястржэмбскіх, і дагэтуль жывуць людзі. Комплексу падшукваюць новых гаспадароў, якія будуць абавязаны зрабіць тут рэканструкцыю.

Сядзіба Рдултоўскіх у мястэчку Сноў

Каардынаты: аграгарадок Сноў, 53.220109, 26.405933

Сядзіба Рдултоўскіх у Беларусі

Ад выгляду сядзібы Рдултоўскіх у мястэчку Сноў захоплівае дух! Сваім маштабам яна нават нагадвае палац: працягласць будынка складае амаль 140 метраў. Комплекс быў пабудаваны ў 1825–1827 гг. на сродкі Казіміра Рдултоўскага.

Цікавы факт ад VETLIVA: гаспадара сядзібы ў яго рэзідэнцыі наведвалі сапраўды знакавыя асобы. Напрыклад, ён прымаў у сябе Адама Міцкевіча і нават Ераніма Банапарта, брата французскага імператара.

Падчас Першай сусветнай вайны сядзіба была цалкам разрабавана, пасля чаго, у 1925 годзе, яе перадалі на баланс польскага корпуса пагранічнай аховы, адрэстаўравалі і змянілі ўнутраную планоўку. Сваёй цяперашняй захаванасцю помнік архітэктуры абавязаны… КДБ і ваенным сілам Рэспублікі Беларусь. Тут размяшчаўся ваенны шпіталь, а цяпер будынку таксама падшукваюць новага ўладальніка.

VETLIVA рэкамендуе: спіс закінутых сядзібаў Беларусі не абмяжоўваецца толькі вышэйпералічанымі сядзібамі. Так што рэкамендуемы вам наш артыкул, дзе мы расказвалі пра топ-10 самых файных з іх.

Закінутыя храмы Беларусі

Касцёл Святой Тройцы ў Беніцы

Каардынаты: вёска Беніца, 54.346974, 26.553966

Касцёл Святой Тройцы ў Беларусі

Сярод закінутых будынкаў Беларусі асобнае месца займаюць храмы. Неверагодна шкада, што такая прыгажосць пустуе і паціху руйнуецца… Адзін з яркіх прыкладаў закінутай раскошы — Касцёл Святой Тройцы ў Беніцы. Падключыўшы фантазію, можна ўявіць, якім выдатным быў некалі гэты храм…

Вёска Беніца была галоўнай рэзідэнцыяй дынастыі Кацэлаў. Яны ўзвялі тут раскошны палац, акружаны паркам і сажалкамі, касцёл, манастыр бернардынцаў. З прыходам савецкай улады храм традыцыйна зачынілі, сямейны склеп Кацэлаў разрабавалі. Палац быў знішчаны ў 1987 годзе (такі лёс спасціг шматлікія помнікі архітэктуры, пра што мы пісалі ў нашым артыкуле). Пра былую пышнасць нагадвае толькі касцёл, які ўзвышаецца над маленькімі вясковымі хаткамі…

Касцёл Святой Веранікі ў вёсцы Селішча

Каардынаты: аграгарадок Селішча, 54.355889, 27.080056

Касцёл Святой Веранікі ў Беларусі

У маленькай вёсачцы Селішча з насельніцтвам крыху больш двухсот чалавек ёсць вось такая прыгажосць. Перад вамі яшчэ адзін закінуты касцёл, названы ў гонар святой Веранікі. Яго ўзвялі яшчэ ў 1726 годзе, аднак ужо праз стагоддзе, пасля паўстання 1830-31 гадоў, скасавалі. Больш за ўсё будынак пацярпеў падчас Другой сусветнай вайны: быў разбураны дах, скляпеністыя перакрыцці і вежы храма. Як ні дзіўна, але ўнутры нават часткова захаваўся адзін з пяці алтароў!

Капліца Ажэшка ў вёсцы Заказель

Каардынаты: аграгарадок Заказель, 52.130533, 25.005271

Капліца Ажэшка ў Беларусі, Заказель

Толькі паглядзіце, якую прыгажосць хавае вёска Заказель! Гэтымі землямі з XVIII стагоддзя валодала дынастыя Ажэшка (самай вядомай прадстаўніцай роду была Эліза Ажэшка, якая часта прыязджала ў Заказель). Таму нядзіўна, што менавіта тут знаходзіцца іх капліца. Помнік архітэктуры выглядае вельмі ўражліва. Мабыць, гэта адзін з самых прыгожых узораў неаготыкі ў Беларусі. На жаль, цяпер цагляны мур абсыпаецца, а на сценах дзе-нідзе ўжо нават прараслі расліны…

VETLIVA расказвае: большасць храмаў Беларусі ўсё ж знаходзяцца ў лепшым стане, чым славутасці вышэй. Адзін беларускі Нотр-Дам чаго варты! І з гэтымі шэдэўрамі архітэктуры вы можаце пазнаёміцца, прачытаўшы два нашыя артыкулы: пра каталіцкія касцёлы і праваслаўныя беларускія цэрквы.

Закінутыя вёскі і гарады Беларусі

Вёска Вастрагляды

Каардынаты: вёска Вастрагляды, 51.775929, 30.142915

Вёска Вастрагляды ў Беларусі

Большасць закінутых вёсак і гарадоў Беларусі знаходзіцца ў беларускай зоне адчужэння, якая ўтварылася ў выніку аварыі на чарнобыльскай АЭС. Людзям даводзілася ў поспеху пакідаць родныя месцы і свае хаты, пакідаць асабістыя рэчы… Атмасфера запусцення і прыроды, якая паступова ўступае ў свае правы на землях, пакінутых людзьмі, непазбежна прыцягваюць сюды аматараў сталкерства, постапакаліптыкі і проста марадзёраў.

Адно з самых вядомых закінутых месцаў Беларусі — вёска Вастрагляды. Да аварыі ў ёй пражывала амаль тысяча жыхароў. У 1986 годзе 400 сем'яў былі ў хуткатэрміновым парадку расселены, і населены пункт з багатай гісторыяй (а ўпершыню ён згадваўся ў летапісах яшчэ ў 1574 годзе) адышоў у нябыт і быў дашчэнту разрабаваны марадзёрамі…

Пасёлак Сонечны

Каардынаты: пасёлак Сонечны, 51.549852, 30.381921

Пасёлак Сонечны ў Беларусі

Не, гэта не панарама Прыпяці — самога, мабыць, знакамітага горада-прывіда ў свеце. Гэта фота зроблена ў пасёлку Сонечны, які быў пабудаваны ў канцы 70-х гадоў мінулага стагоддзя. Толькі ўявіце: у яго нават паспелі засяліцца людзі, аднак ужо праз некалькі гадоў з-за чарнобыльскай аварыі, якая адбылася ў 1986 годзе, ім прыйшлося пакінуць свае хаты… Тут, як і ў іншых закінутых гарадах Беларусі, практычна нічога не засталося. Штосьці расцягнулі марадзёры і жыхары суседніх вёсак, хаты паступова трухлеюць і буйна разрастаецца расліннасць вакол.

 

 

Рада ад VETLIVA: для таго, каб адчуць сябе сталкерам, зусім не абавязкова, рызыкуючы сваім здароўем, адпраўляцца ў небяспечнае падарожжа. Можна пабываць у беларускай зоне адчужэння ці паехаць у Палескі радыяцыйна-экалагічны запаведнік. Прырода Беларусі паўстане перад вамі ва ўсёй сваёй прыгажосці!

Закінутыя славутасці: дакраніцеся да гісторыі краіны

Нішто не вечна пад сонцам і месяцам, і з цягам часу шматлікія славутасці набылі статус згубленых. Некаторыя, як вы ўжо зразумелі з нашага артыкула, ляжаць у руінах і паступова руйнуюцца. Аднак ёсць і тыя помнікі архітэктуры, якія падлягаюць рэстаўрацыі (напрыклад, Ружанскі палац ці сінагога ў Слоніме), таму цепліцца надзея, што яны аднойчы зноў упрыгожаць сабой вашы фатаграфіі. А пакуль VETLIVA будзе расказваць вам і далей пра незвычайныя месцы Беларусі. А вы падтрымлівайце нас падабайкамі і расказвайце пра нас сваім родным і блізкім!

ПАДАРОЖНІЧАЦЬ - ЗНАЧЫЦЬ ЖЫЦЬ!

Падпішыся на рассылку!
Цікавыя падарожжы па Беларусі, гайды па гарадах, парады па санаторыях, гастратуры,
навіны і акцыі з лепшымі коштамі на адпачынак.


6

Вярнуцца да спісу