{{text}}
Гісторыя Беларусі налічвае сотні стагоддзяў, войнаў, раздзелаў, этапаў і змен: невялікая па сусветных мерках краіна пераадолела такую колькасць разнастайных падзей, што тут проста не магла не застацца спадчына ўзростам аж да 1000 гадоў.
Менавіта сёння пра гэта VETLIVA і раскажа: прадстаўляем вам спіс самых старых беларускіх гарадоў і славутасцяў.
Самы стары горад у свеце Ерыхон быў заснаваны прыкладна ў 9 тысячагоддзі да нашай эры. Да такіх рэкордаў нашым гарадам далёка, але прадстаўленыя ніжэй даты ўсё роўна ўражваюць: мала якія паселішчы ў свеце змаглі захаваць першапачатковы выгляд славутасцяў.
Дата заснавання: 862 год
Мяркуючы па выніках археалагічных раскопак, Полацк быў заселены яшчэ ў 780 годзе нашай эры. З таго моманту, пабываўшы ў складзе Полацкага княства, ВКЛ, Рэчы Паспалітай, Расійскай Імперыі і СССР, горад зведаў велізарныя змены, але збольшага здолеў захаваць стылістыку архітэктуры: вузкія вулачкі, якія вялі да цэнтральнай плошчы, былі класікай дойлідства X стагоддзя. Зараз Полацк з'яўляецца буйным транспартным вузлом, месцам правядзення шматлікіх мерапрыемстваў і турыстычнай цікавасцю для замежнікаў.
Дата заснавання: 974 год
Адзін з адміністрацыйных цэнтраў Беларусі, цэнтр гандлёвых шляхоў ва ўсе часы, сэрца Віцебскага ваяводства і княства, месца жыхарства Напалеона ў перыяд 1812 года — гэта ўсё пра Віцебск. Пераадолеўшы ў тым стагоддзі адзнаку ў 1000 гадоў, горад застаўся найважнейшым транспартным вузлом і культурнай сталіцай для аматараў тэатра, якіх тут аж 3 (а бібліятэк і зусім 22!). Але часцей за ўсё пра Віцебск узгадваюць турысты, калі прыходзіць лета: тут штогод арганізоўваецца найбуйнейшы беларускі фэст культуры — Славянскі базар.
Дата заснавання: 980 год
Вялікае значэнне ў свой перыяд з'яўлення Тураў меў для хрысціянаў: менавіта тут нарадзілася Тураўскае евангелле, найстаражытнейшая кніга Беларусі. Да XII стагоддзя ў невялікім горадзе дзейнічалі 85 цэркваў і 2 манастыры, дзіўныя па цяперашніх мерках лічбы. Чорнай плямай на гісторыі горада стала Вялікая айчынная вайна: у Тураве пражывала вялікая яўрэйская абшчына, якая ў выніку гітлераўскага плана была практычна цалкам знішчана. На дадзены момант у горадзе пражывае амаль 3000 чалавек, але яго гістарычная каштоўнасць ад гэтага ніколькі не змяншаецца.
Дата заснавання: 985 год
Нягледзячы на маленькія нават па мясцовых мерках памеры, Заслаўе часта згадваецца ў гістарычных даведніках: горад быў пабудаваны князем Уладзімірам для жонкі Рагнеды і сына Ізяслава, лёс якіх, мяркуючы па афіцыйных крыніцах, быў не самы вясёлкавы. Праз больш чым 1000 гадоў назва пасёлка зноў на слыху: тут знаходзіцца Цэнтр падрыхтоўкі па вяслярных відах спорту, на тэрыторыі якога у 2019 годзе адбываюцца спаборніцтвы па веславанні ў рамках II Еўрапейскіх гульняў.
Дата заснавання: 1019 год
Вось-вось Брэст адзначыць сваё тысячагоддзе: святкаванне прызначана на верасень 2019 года. Надзвычайны ў сваёй прыгажосці горад прайшоў праз падзел Беларусі, уваходзіў у склад ВКЛ, Рэчы Паспалітай і Польшчы, быў найважнейшым пунктам на карце абароны ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і здолеў дайсці да нашага часу ва ўсёй сваёй прыгажосці: яго Савецкая вуліца і Крэпасць вядомыя далёка за межамі Беларусі.
VETLIVA нагадвае: пра Брэст і Віцебск мы ўжо выпусцілі поўныя турыстычныя гайды. А яшчэ не забывайце, што цалкам вывучыць гісторыю гарадоў можна толькі ў рамках найцікавейшай экскурсіі: вось вам цэлы спіс тураў па Брэсце, а вось ліст падарожжаў па Віцебску — выбірайце любы ўпадабаны варыянт.
Вельмі многія цікавыя месцы не захаваліся да нашых дзён: цэрквы і замкі, цэлыя гарады былі разбураны, разрабаваны або проста пакінуты мясцовымі жыхарамі дзеля большага. Але пра тыя месцы, якія вы ўсё яшчэ можаце ўбачыць асабіста і пераканацца ў іх старажытнасці, мы раскажам прама цяпер.
Дзе: вёска Сахновічы, Глыбоцкі раён, Віцебская вобласць
Наш топ славутасцяў нечакана пачынаецца не з замка або царквы (з якіх далейшая падборка і будзе складацца), а з адзінай у Беларусі пячоры. Ніякіх вам сталактытаў-сталагмітаў, толькі вузкія сцены і нізкія столі, якія пагражаюць вось-вось абваліцца. Па меркаваннях вучоных, пячора з'явілася прыкладна 25000 гадоў таму, пасля Паазерскага зледзянення. Глыбіню каля 10 метраў адначасова можа пераадольваць група максімум з 3 чалавек. Адчуванне небяспекі з-за абмытага пясчаніку і ўнікальнасць вопыту для беларусаў з кожным годам прыцягваюць усё больш турыстаў.
Дзе: Навагрудак, Гродзенская вобласць
У адным з найстарэйшых гарадоў краіны (і галоўным культурным і палітычным цэнтры ВКЛ) знаходзяцца руіны замка. У арыгінальным выглядзе Навагрудскі замак існаваў з XI па XVII стагоддзе. Першапачатковае спалучэнне магутных зрубаў дуба і каменя зрабілі замак непрыступнай крэпасцю: у XIII і XIV стагоддзях яго масава штурмавалі крыжакі, але не атрымалі вялікага поспеху ў сваіх спробах. Адзінае, чаго яны дамагліся, — пашкоджанні галоўнай абароннай вежы, якую да XVI стагоддзя паспяхова адбудавалі з каменя і назвалі Шчытоўкай.
Тым не менш, да канца наступнага стагоддзя Навагрудскі замак страціў стратэгічнае значэнне, быў некалькі разоў абложаны і разбураны ў перыяд Паўночнай вайны. Аж да 1920-ых гадоў на тэрыторыю замка звозілі смецце з Навагрудка і яго ваколіц, але на дадзены момант Навагрудскі замак знаходзіцца пад аховай і на яго тэрыторыі арганізоўваюцца рыцарскія турніры.
Факт ад VETLIVA: далёка не ўсе палацы і замкі Беларусі патрапілі ў наш топ, бо многія з іх занадта маладыя для такіх сур'ёзных падборак! Але ўсё роўна не шкадуйце часу на іх вывучэнне праз нашы гайды.
Дзе: Гродна
Прывітаннем з мінулага — а канкрэтна XII стагоддзя, — можна лічыць адзіны захаваны помнік старажытнарускага дойлідства. Дакладная дата будаўніцтва невядомая, як і яго заснавальнікі: ці то гэта былі самі князі Барыс і Глеб Усеваладкавічы, ці то іх дзеці.
У XIII-XIV стагоддзях усё тыя ж няўрымслівыя захопнікі-крыжакі атакавалі царкву, якая па выніку прыйшла ў заняпад, пазбавіўшыся даху і часткі сцен. Сітуацыя ўскладнілася яшчэ і за кошт няўдалага палажэнні храма: яго ўзвялі на гары па-над Нёманам, з-за паводак якога пачалося спаўзанне грунту. Толькі ў 2018 годзе разбураныя сцены былі адрэстаўраваны, а ўнутры была зроблена шкляная падлога, каб наведвальнікі маглі назіраць рэшткі таго самага першапачатковага падмурка.
Дзе: Полацк, Віцебская вобласць
Імя Ефрасінні Полацкай фігуруе абсалютна ва ўсіх гістарычных даведках пра Беларусь, ёй жа і быў заснаваны адзін з найстарэйшых храмаў і самы старажытны жаночы манастыр на тэрыторыі Беларусі. Ефрасіння таксама ахвяравала храму напрастольны крыж — вядомую рэліквію з мошчамі святых, інкруставаную каштоўнымі камянямі. Зараз у саборы захоўваецца яго дакладная копія: арыгінал быў згублены ў перыяд Другой Сусветнай вайны.
На працягу амаль тысячагадовай гісторыі (сабор быў заснаваны ў 1125 годзе) храм быў пераходзячым вымпелам: спачатку ён належаў праваслаўнай канфесіі, затым быў перададзены езуітам, потым вернуты назад — і нават гэта не перашкодзіла яму захавацца да нашых дзён у першапачатковым выглядзе.
Дзе: Гродна
Будаўніцтва Старога замка пачалося яшчэ ў XI стагоддзі, і на дадзены момант ён з'яўляецца адзіным каралеўскім замкам на тэрыторыі Беларусі (не лічачы Новага замка ўсё ў тым жа Гродне, вядома). У працэсе шматвекавых цяжбаў Стары замак быў рэзідэнцыяй гарадзенскіх князёў, домам для князя Вітаўта (пры якім першапачаткова драўляная крэпасць была перабудавана ў каменную), часовым месцам жыхарства Стэфана Баторыя.
У перыяд Паўночнай вайны замак пазбавіўся свайго першапачатковага прызначэння (дзякуючы будаўніцтву ўсё таго ж Новага замка), а да моманту станаўлення Гродна часткай Расійскай імперыі пабываў казармай, ваенным шпіталем, турмой і складам. Словам, Стары замак — наш мясцовы беларускі Таўэр. Як і брытанскі аналаг, у дадзены момант ён ператвораны ў музей, на тэрыторыі якога вядуцца рэканструкцыі: плануецца вярнуць яму выгляд, у якім Стары замак паўстаў перад Баторыем.
VETLIVA рэкамендуе: неабавязкова ехаць у горад, каб зірнуць толькі на адну славутасць! Адпраўляйцеся на экскурсію па каралеўскім Гродне (папярэдне вывучыўшы наш гайд па гораду) або спыніцеся ў апартаментах Віцебска, каб адкрыць для сябе набліжаныя да яго старажытныя славутасці.
Кажуць, што толькі ведаючы сваю гісторыю, можна будаваць сваю будучыню. І па частцы захавання помнікаў старажытнасці і каштоўнасцяў Беларусь па праву можна лічыць гэтакім рэкардсменам: мы распавялі толькі пра тыя гарады і славутасці, якія вось-вось дасягнуць (ці ўжо дасягнулі) адзнакі ў 1000 гадоў, а колькі разнастайных цэркваў, замкаў і паркаў, якія былі пабудаваны 700, 500, нават 100 гадоў таму. Усе яны не толькі цікавыя споты для турыстаў, але і блізкая ўсяму беларускаму народу гісторыя краіны.
Стаўце лайкі, распавядайце пра нас сябрам, чытайце наш Блог і вывучайце гісторыю разам з VETLIVA!
ПАДАРОЖНІЧАЦЬ - ЗНАЧЫЦЬ ЖЫЦЬ!
Падпішыся на рассылку!
Цікавыя падарожжы па Беларусі, гайды па гарадах, парады па санаторыях, гастратуры,
навіны і акцыі з лепшымі коштамі на адпачынак.
Барада, вышыванка і дранік: чэк-ліст месцаў беларускай кухні
Спадчына фінаў: скандынаўская хада і ўсё, што з ёй звязана
Крамбамбуля, Minsker і вышыванка: што прывезці з Беларусі?
Поўны гайд па Магілёве: горад цэркваў і савецкай архітэктуры
Сінявокая, «лёгкія Еўропы» і краіна зубраў: гайд па прыродзе Беларусі
8
3
1
2...
515