Шчучыншчына: палацы, сядзібы і храмы, якіх вы яшчэ не бачылi

09.03.2021 Шчучын

На ціхі Шчучынскі раён даслоўна абрынулася слава пасля іранічнай песні «Шчучыншчына» Алены Зуёк-Вайцяхоўскай у выяве Алены Жалудок. Кліп-пародыя ў YouTube набраў ужо 800 тысяч праглядаў. Шмат якія беларусы заўважылі: стаіць яе адзін раз паслухаць, і песня пераследуе цябе цэлы дзень. Зрэшты, калі пабываць на Шчучыншчыне, радок «тут жыць - найлепшая ўзнагарода» не здаецца такой ужо насмешніцкай. І дапраўды ёсць што паглядзець і чаму здзівіцца.

Едзем па сучаснай і маляўнічай гарадзенскай трасе М6 і згортваем у раёне аграмястэчка Мажэйкава. І даслоўна праз некалькі хвілін бачым велічную Маламажэйкаўскую царкву (а яшчэ ў яе есці назву - царкву Божага Нараджэння Найсвятой Багародзіцы) у вёсцы Мураванка. Гэты найунікальны для Беларусі храм абарончага тыпу пабудавалі 500 гадоў назад. Таўшчыня яго сцен – 2 метры. Каштоўнасць царквы яшчэ і ў тым, што яна практычна без змен дайшла да нашых дзён. Хоць яе шмат разоў штурмавалі падчас вайны маскавітаў са шведамі. Шмат разоў яна ратавала мясцовых жыхароў ад ворагаў. Цікава, што пра падтрыманне яе ў добрым стане клапаціўся асабіста Аляксандр I, які пабываў праездам у Мураванцы. Пасля Першай сусветнай вайны царква стала касцёлам, а пад канец XX стагоддзя зноў перайшла праваслаўным. З «наваробаў», якія яна падпала пад, можна лічыць прыкідлівых у галоўнага ўваходу якія і трохі падраслі на мяжы 19 і 20 стагоддзяў вежы.

83833567132bef2c44478d4c0c242b1a-thumb-1000x500-fitwidth.jpg

Галоўная выбітнасць мястэчка Жалудок (дарэчы, націск на апошні склад) - даўнейшая сядзіба князя Людвіга Святаполк-Чацвярцінскага. Пабудаваў яе ў 1908 годзе архітэктар Уладзіслаў Марконі, у якога былі польскія і італьянскія карані. Гаспадары жылі ў сядзібе аж да 1939 года. У 1941 годзе пачалася вайна, Людвіг трапіў у Асвенцім, з якога ўжо не вярнуўся. На жаль, сядзіба паволі разбураецца, але нават цяпер можна ўявіць, якой прыгожай яна была. Сам палац пабудаваны ў стылі неабарока, флігель навявае асацыяцыі з сярэднявечнымі замкамі, а побач змесцавана капліца ў стылі неаготыкі. На тэрыторыі можна выявіць свіран, шынок, каменны млын і кузню. Раней тут быў пабіты французскі парк са мноствам алей – цяпер пра яго напамінаюць толькі велічныя дрэвы.

a3d6c3e550070a1645332a1cb2189340.jpeg
Вось ужо 80 гадоў гэты помнік архітэктуры чакае гаспадара, які змог бы аднавіць былую прыгажосць. У савецкія часы тут быў філіял завода гарачага шаткавання «Конус». Але будынак проста эксплуатавалі, нават не спрабуючы зберагчы. Пасля развалу СССР у Жалудок прыязджала адна з нашчадкаў роду Ізабела Чацвярцінская. Яна прапанавала прыцягнуць грошы Еўразвяза для рэстаўрацыі сядзібы. Але, на жаль, дамовіцца з мясцовымі ўладамі гэтак і не атрымалася.
Затое на сядзібу даўно паклалі вока кінематаграфісты. Так, рэжысёр Андрэй Кудзіненка здымаў тут фільм жахаў «Масакра», а Арцём Лобач – кароткаметражку «Хата». Знаёмы будынак з'яўляецца і ў кліпе беларускай спявачкі Алёны Ланской.

Дарэчы, Жалудок - радзіма паўстанца Валера Антонія Урублеўскага, патужніка Кастуся Каліноўскага, пра што сведчыць памятны знак у цэнтры мястэчка.
А яшчэ пад алтаром мясцовай царкве Ўшэсця Дзевы Марыі захоўваюцца рэшткі прадстаўніка шляхетнага роду, першага беларускага арнітолага і гарадзенскага старасты Антонія Тызенгаўза. Кажуць, у яго калекцыі карцін былі арыгіналы Леанарда Да Вінчы, Альбрэхта Дзюрэра, Пітара Паўля Рубенса. Дзе яны зараз?

b67cfc7c328f33f30ba00e0f0d8fcfae.jpg

Вось мы і прыбылі ў горад Шчучын, заснаваны яшчэ ў 1537 годзе. Назву ці то жартам, ці то сур'езна расшыфроўваюць як «па загадзе шчупакі». Тут на мяжы 19 і 20 стагоддзяў быў пабудаваны раскошны палац Друцкіх-Любецкіх, практычна копія ў мініяцюры палаца Малы Трыянон у Версалі. Цяпер там змесцаваны палац творчасці дзяцей і моладзі, але для турыстаў працуе музейная экспазіцыя. Аналогіі з Версалем не выпадковыя. Князь Уладзіслаў Друцкі-Любецкі быў унукам міністра фінансаў Польшчы Францішка Друцкага-Любецкага. А той жыў у Парыжы і быў пад вялікім уражаннем ад архітэктуры рэзідэнцыі французскіх каралёў.

Цікава, што Шчучын злучаны і са знакамітым французскім генералам Шарлем дэ Голем, які падчас Першай сусветнай вайны бавіў тут дні ў палоне. У памяць пра гэта мясцовыя ўлады супольна з амбасадай Францыі збіраюцца нават усталяваць помнік. Ну а пакуль самым прыгожым у Шчучыне лічыцца помнік паэтцы Алаізе Пашкевіч (Цётке). Яна родам з гэтых месцаў.

1518340f0234ab99facddefd3bab4d59.jpg

Экстравагантная сядзіба Іваноўскіх у вёсцы Галавічполі была пабудавана ў 1909 годзе. Архітэктар даў волю сваёй фантазіі і, узяўшы за грунт мадэрн, стварыў сапраўдны кактэйль з розных стыляў. На жаль, усярэдзіну сядзібы зайсці не атрымацца – з савецкіх часоў у яе будынку знаходзіцца школа-інтэрнат і турыстаў не пускаюць. Але сфатаграфаваць яе дакладна можна. Тым больш, не так даўно сядзібу адрэстаўравалі.

У вёсцы Старыя Васілішкі нарадзілася рок-легенда 70-х Часлаў Немен. Папулярнасць Немена можна было параўноўваць з кумірамі 60-х – The Beatles. Польскі тыднёвік «Палітыка» нават клікаў Часлава Немена галоўным музыкантам XX стагоддзя. У хаце, дзе ён нарадзіўся і вырас, зараз музей. Кожны мясцовы пакажа вам касцёл Св. Пятра і Паўла, у якім хрысцілі Часлава Выджицкого (сапраўднае прозвішча музыканта, а псеўданім ён узяў у гонар ракі Нёман) і ў якім яго бацька служыў арганістам. Пра гэта сведчыць таблічка ва ўваходу. Храм быў пабудаваны ў пачатку ХХ стагоддзя, і вельмі яркі па сваёй архітэктуры – як знадворку, гэтак і знутры.

Мы праехалі па маршруце Мураванка — Жалудок — Шчучын — Галавічполе — Старыя Васілішкі, і гэтага падарожжа хапіла на цэлы дзень. Але вы можаце прапанаваць іншы маршрут – Шчучыншчына, як спяваецца ў песні, «невычарпальнае багацце» дзіўных гісторый!

Карта месцазнаходжаньня


ПАДАРОЖНІЧАЦЬ - ЗНАЧЫЦЬ ЖЫЦЬ!

Падпішыся на рассылку!
Цікавыя падарожжы па Беларусі, гайды па гарадах, парады па санаторыях, гастратуры,
навіны і акцыі з лепшымі коштамі на адпачынак.


Вярнуцца да спісу

Cannot find 'tours' template with page ''