Каложская царква: ад падставы да нашых дзён

15.12.2020 Гродна

Гісторыя ўзвядзення Каложскай царквы

Коложская церковь.jpg

Барысаглебская царква ў Гродне (у яе ёсць і народная назва - Каложская) прэтэндуе на права быць унесенай у спіс аб'ектаў сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. І не выпадкова. Гэта ўнікальны, адзін з нямногіх храмаў у Беларусі, які дайшоў да нас з часоў Старажытнай Русі.

Мяркуюць, што адлік яе гісторыі пачаўся з сярэдзіны XII стагоддзя, з часоў праўлення гарадзенскіх князёў Барыса і Глеба Ўсеваладкавічаў. Ёсць версія, што храм узвялі ў памяць аб князях іх дзеці. Урочышча Каложань (што азначае месца, дзе б'юць крыніцы) было абранае не выпадкова - на гэтым месцы было паганскае капішча. Па іншай версіі, царкву так назвалі перасяленцы, узятыя ў палон у 1406 годзе вялікім князем Вітаўтам, у гонар крэпасці Каложа ў Полацку.

У XVI стагоддзі Каложскую царкву практычна знішчыў Іван III падчас руска-літоўскай вайны 1487-1494 гадоў. Існуе легенда, што праціўнік, засыпаў Каложскую царкву пяском, каб стварыць зручны агнявы пункт для стральбы па замку з гарматаў. Але сучасныя даследчыкі кажуць, што гэта проста легенда. А вось даказаным фактам з'яўляецца, напрыклад, тое, што ў XVII стагоддзі ў руінах царквы трымалі свойскую жывёлу.

Лічыцца, што месца для Каложскай царквы абралі маляўнічае, але для будаўніцтва ўсё ж няўдалае - храм глядзіцца ў Нёман з высокага берага, але раз-пораз важыцца спаўзці ўніз са стромы. У 1720 году адна са сценаў ледзь не абрынулася ў раку - яе выратавалі, а на схіле высадзілі дрэвы, каб умацаваць яго. У XIX стагоддзі частка царквы ўсё ж абурылася, і каменныя фрагменты, якіх неставала, замянілі драўлянымі. Дадала галаўнога болю Каложская царква і цяперашнім гарадскім уладам: ​​у 2017 годзе схіл зноў умацавалі, давялі да ладу драўляную сцяну, а заадно ўсталявалі ў храме падлогу са шкла, скрозь якое цяпер можна ўбачыць старажытныя падваліны будынка.

Каложская царква захоўвае свае сакрэты - напрыклад, пра збаны-галаснікі, замураваныя ў сцены. Яны ствараюць добрую акустыку ўнутры храма і палягчаюць самі сцены.

Цудатворны абраз Каложскай царквы

Коложская церковь2.jpg

У Каложскай царкве быў свой цудатворны абраз, паходжанне якога адносяць да канца XVII стагоддзя. Абставіны яго здабыцця невядомыя, ёсць толькі легенда пра тое, што абраз прынёс у храм блажэнны. Пры гэтым ён выказаў жаданне пасля смерці быць пахаваным у прыдзеле гэтай царквы. Было мноства пацверджанняў цудатворнасці іконы – яна ацаляла ад самых розных хвароб. Але падчас Першай сусветнай вайны яе вывезлі ў Расію, і да гэтага часу месца яе знаходжання, нягледзячы на ​​пошукі даследчыкаў, невядомае. Цяпер у царкве размешчаны спіс (дакладная копія) Каложскай іконы Божай Маці.

Каложская царква сёння

За савецкімі часамі будынак царквы быў філіялам Рэспубліканскага музея атэізму і рэлігіі. І толькі напачатку 90-х гадоў мінулага стагоддзя яму вярнулі першапачатковую місію, рэлігійную. Дзіва, але наведванне Каложскай царквы дапамагло знакамітаму песняру Беларусі Уладзіміру Мулявіну кінуць курыць. Ён так узрадаваўся, здолеўшы пазбавіцца шкоднай звычкі, што ахвяраваў грошы на новы разны алтар для храма.

Каложская царква лічыцца адным з галоўных сімвалаў Гродна разам з Фарным касцёлам, Старым і Новым замкамі. Падобных старажытных помнікаў архітэктуры больш няма нідзе ў Беларусі. Таму наведаць Гродна варта хаця б дзеля таго, каб убачыць іх.

ПАДАРОЖНІЧАЦЬ - ЗНАЧЫЦЬ ЖЫЦЬ!

Падпішыся на рассылку!
Цікавыя падарожжы па Беларусі, гайды па гарадах, парады па санаторыях, гастратуры,
навіны і акцыі з лепшымі коштамі на адпачынак.


Вярнуцца да спісу

Cannot find 'tours' template with page ''