{{text}}
24.06.2021
Купалле ў Беларусі — адно з самых містычных свят. Пошук загадкавай кветкі, якой не існуе, варожбы, скокі праз вогнішча, невымоўная атмасфера рамантыкі — усё гэта робіць купальскую ноч адной з самых любімых у беларусаў. Нездарма адзін з нашых услаўленых песняроў узяў сабе псеўданім менавіта ў гонар Купалля. З гісторыі, легенд і традыцый гэтага свята можна чэрпаць натхненне бясконца!
Усе славянскія народы дастаткова доўгі час былі язычнікамі. Таму нядзіўна, што шматлікія традыцыі часоў «паганства», як звалася ў нашай краіне вера і глыбокая пашана паганскім багам, трывала пераплялося з хрысціянскімі звычаямі. Адзін з яркіх прыкладаў — свята Івана Купалы.
Цікавы факт ад VETLIVA: Купалле адзначаецца ў ноч з 6 на 7 ліпеня паводле новага стылю ці з 23 на 24 чэрвеня — паводле старога, яны ж грыгарыянскі і юліянскі календары адпаведна. Лічыцца, што ў гэты дзень нарадзіўся Іаан Хрысціцель. А паколькі дата супадае яшчэ і з днём летняга сонцастаяння — нашы продкі паважалі памяць святога і заадно з шырокім размахам адзначалі пік росквіту прыроды і росту новага ўраджая.
Аднак сама назва свята злучана зусім не са словам «купаць», хоць менавіта гэтым і займаўся Іаан Хрысціцель, калі звяртаў новых вернікаў. Насамрэч, «купала» — гэта злосная, гарачая, яркая сутнасць, што кіпіць гневам. З ёй атаясамливалі сонца, якога, як і ўсіх астатніх стыхій, баяліся і ў той жа час абагаўлялі.
З часам, калі свята аб'ядналася са святкаваннямі ў гонар Іаана Хрысціцеля, да яго назвы дадалося імя Іван. А само слова «купала» страціла сваё першапачатковае значэнне і стала атаясамляцца з купаннем падчас вадохрышча. Тады ж змяніўся і сам сэнс Купалля: яно стала не толькі святам росквіту прыродных сіл, але і рытуалам ачышчэння з дапамогай агню і воды.
Цікавы факт ад VETLIVA: нашы продкі былі ўпэўнены ў гаючай сіле вады, таму ўсё імкнуліся выкупацца ўвечары ці прама ў купальскую ноч. Незвычайныя сілы прыпісвалі расе: лічылася, што калі раніцай 7 чэрвеня ёй памыцца, то мужчыны стануць мужней, а жанчыны — яшчэ больш прыгожымі. Менавіта таму мы падрыхтавалі для вас падборку санаторыяў з басейнам, каб вы асабіста пераканаліся ў жыватворнай сіле вады.
Маладыя дзяўчыны, асабліва незамужнія, вельмі чакалі прыходу свята. Усё таму, што ў гэты дзень прынята варажыць на будучыню і ў тым ліку на каханне. А вось ігнараванне Купалля прыраўноўвалася да граху, а дзяўчыну, якая не прыходзіла да агульнага вогнішча, пачыналі лічыць ведзьмай. Зразумела, што ні да чаго добрага гэта прывесці не магло.
Варажба пачыналася са збору палявых кветак. З іх дзяўчыны плялі вянкі, якія на захадзе сонца трэба было пусціць па вадзе. Незамужняя моладзь варажыла, хто з іх раней выйдзе замуж. Для гэтага на вянок ставілі падпаленую свечку і пускалі яго плыць па вадзе. Лічылася, што тая, чыя свечка раней згасала і чый вянок тануў першым, звяжа сябе сувяззю шлюбу раней за сябровак.
З дапамогай вянкоў таксама даведваліся, увасобіцца ў жыццё жаданне ці не. Тут усё было яшчэ прасцей: адпускаеш свой галаўны ўбор і чакаеш. Калі ён паплыве далёка — жаданне спраўдзіцца, а калі прыб'ецца да берага — тады, на жаль, прыйдзецца чакаць наступнага года, каб загадаць запаветнае жаданне яшчэ раз.
Прарочымі лічыліся таксама сны на Івана Купалу. Акрамя таго, дзяўчыны варажылі на грэбні, люстэрку, воску, рамонку і шматлікімі іншымі спосабамі.
Лайфхак ад VETLIVA: практычна ўсе санаторыі Беларусі знаходзяцца каля рэк і азёр, і персанал здраўніц з задавальненнем адзначае свята Купалле. Чаму б не сумясціць выдатны вольны час з карысным адпачынкам, бо тут клапоцяцца не толькі пра ваш добры настрой, але і пра выдатнае самаадчуванне!
Самымі вядомымі звычаямі на Купалле з'яўляюцца пошук кветкі папараці, карагоды і скокі праз вогнішча і, вядома ж, выкананне традыцыйных купальскіх песень. Традыцыі Купалля ў Беларусі ахінуты таямніцамі і містыцызмам, больш за тое, лічылася, што ў гэты дзень адкрываюцца дзверы для ўсякай погані. Таму на парог хаты клалі розныя зёлкі і нават крапіву.
Цікавы факт ад VETLIVA: а вы ведаеце, што містычныя з'явы для нашай краіны не такая ўжо і рэдкасць? У гэтым матэрыяле мы ўжо дзяліліся спісам лакацый, дзе ў Беларусі можна сустрэць зданяў, нячысцікаў і НЛА.
Галоўны ключык да шчасця ў гэту ноч — кветка папараці. Паводле прымет, расліна квітнее толькі раз у год — акурат у ноч на Івана Купалу. Толькі вось насамрэч папараць не квітнее зусім. Аднак лічылася, што містычнае свята абуджае самыя неверагодныя сілы — як злыя, так і добрыя, таму ўсе немагчымае станавілася магчымым. І калі смельчакам атрымоўвалася пераадолець усе перашкоды на сваім шляху і знайсці «папараць-кветку», далей усё будзе ў поўным шакаладзе. Шчасліўчык пачынаў разумець мову жывёл і птушак, мог бачыць і размаўляць з рознымі містычнымі істотамі, а таксама атрымліваў веды пра месцазнаходжанне кожнага скарбу на зямлі.
Дарэчы, і сам працэс пошукаў быў не такі просты. Смяльчак ішоў як мага далей у лес, у гушчар, куды не павінен пранікаць крык пеўня, і шукаў паляну з папараццю. У гэтым месцы ён запальваў свечку і чакаў поўначы: лічылася, што расліна расквітае роўна ў 12 гадзін ночы. І, дарэчы, пасядзець спакойна шукальнікам шчасця не атрымоўвалася, бо погань толькі і чакала, каб збіць чалавека са шляху праўдзівага!
Скокі праз вогнішча таксама насілі сакральны характар. Вядома, цяпер гэта вясёлая (хоць парой і даволі небяспечная) забаўка. А калі ў старажытныя часы дзяўчына і юнак браліся за рукі і скакалі праз вогнішча разам, то такім чынам яны заяўлялі пра пачатак сваіх адносін. Рамантычна, ці не праўда?
Абавязковым атрыбутам свята станавілася «Купальскае кола» — драўлянае кола, якое ўвечары падпальвалі разам з вогнішчам. Яно сімвалізавала сонца. Дарэчы, адным з самых папулярных летніх мерапрыемстваў з'яўляецца фэст з аднайменнай назвай. Сёлета ён, на жаль, не адбудзецца, але ў наступным годзе мы рэкамендуем там пабываць: такой магутнай атмасферы драйва, фолка і містыкі вы напэўна яшчэ не адчувалі!
А зараз надышоў час рубрыкі рад ад VETLIVA! Знаёмім вас з топ-5 самых цікавых варыянтаў, куды можна адправіцца, каб добра адсвяткаваць Купалье:
Сілічы. У адным з самых файных гарналыжных курортаў Беларусі для вас рыхтуюць захапляльную праграму з пляценнем вянкоў (і, вядома ж, пусканнем іх на ваду), скокамі праз вогнішча (усё абсалютна бяспечна!), пошукам кветкі папараці і поўным апусканнем у свет беларускай міфалогіі. Усё роўна, ці абіраеце вы тур на 3 дні ці захочаце нацешыцца адпачынкам на працягу тыдня — дзякуючы працы дасведчаных аніматараў сумна не будзе ні хвіліны.
Дудуткі. Фаер-шоў, купальскі карагод, пляценне вянкоў, праца тэматычных фатазон і выступы вядомых беларускіх фолк-гуртоў — што яшчэ трэба для стварэння выдатнага настрою? Толькі невымоўная атмасфера беларускага музея-скансэна, якім з'яўляюцца Дудуткі. Тут вас сустрэнуць Яга, Кікімара, Балотнік і іншая погань. Але не пужайцеся: у Дудутках яны зусім не шкодныя!
Александрыя. Кожны год маштабны фэст «Александрыя збірае сяброў» вітае ўсіх аматараў аўтэнтычнай беларускай культуры на беразе ракі Днепр. Тэатральныя выступы, выставы, фуд-корты з самай сапраўднай беларускай кухняй, канцэрты, модныя паказы… Паверце, гэтыя два дні ў ліпені пройдуць вельмі насычана!
Беларускі дзяржаўны музей архітэктуры і побыту. Жадаеце стварыць сваімі рукамі сапраўдную васковую свечку ці навучыцца плесці купальскі вянок? А як наконт варожб і жудасна цікавых містычных гісторый і легенд? Усё гэта чакае вас у вёсцы Азярцо!
Дукорскі маёнтак. Гэта аграсядзіба Беларусі славіцца не толькі сваёй перавернутай хатай. Купалле тут святкуюць з шыкоўным размахам. Вас чакаюць этнічныя танцы, конкурсы, фаер-шоў, пусканне вянкоў па вадзе, выступ фолк-гуртоў PAWA, BY CRY, GUDA, Ketri і шматлікае іншае.
Лічыцца, што ў Беларусі купальскія традыцыі берагуцца і ўзнаўляюцца з асаблівай дбайнасцю і любоўю. Таму, якое б месца вы ні абралі, у вас атрымаецца пагрузіцца ў атмасферу паганскага свята. А VETLIVA з задавальненнем арганізуе для вас цудоўнае вандраванне ў свет беларускага фальклору.
ПАДАРОЖНІЧАЦЬ - ЗНАЧЫЦЬ ЖЫЦЬ!
Падпішыся на рассылку!
Цікавыя падарожжы па Беларусі, гайды па гарадах, парады па санаторыях, гастратуры,
навіны і акцыі з лепшымі коштамі на адпачынак.
«Беларусь» ці «Беларусія»: краіны, якія завуць няправільна
Закінутыя славутасці: захавальнікі гісторыі Беларусі
Вяртанне ў калыску жыцця: санаторыі з басейнам у Беларусі
Смажым бяспечна: дзе прыгатаваць шашлыкі ў Мінску
Лепшыя аграсядзібы Беларусі: чэк-ліст для вандроўцаў. Частка 2
1
2...
515