Сінявокая, «лёгкія Еўропы» і краіна зубраў: гайд па прыродзе Беларусі
Блог
{{text}}
З чым у вас асацыіруецца Беларусь? Напэўна, з прыродай, некранутай і запаведнай; тысячамі чысцюткіх азёр, што ўзіраюцца блакітнымі вачамі ў крышталёва-чыстае неба; серабрыстымі стужачкамі рэк, што ўюцца праз прасторныя раўніны; маляўнічымі балотамі, дзе знайшлі прыстанак сотні тысяч рэдкіх відаў раслін і жывёл. Нездарма нашу краіну ласкава завуць «сінявокай» і без перабольшання лічаць «лёгкімі Еўропы». Уладкоўвайцеся ямчэй і адпраўляйцеся ў цудоўнае, няхай і віртуальнае, вандраванне разам з нашым гайдам па прыродзе Беларусі.
Беларусь нездарма завуць краінай азёр: на яе тэрыторыі іх знаходзіцца больш за 11 тысяч! Толькі ўявіце сабе гэту вялікую лічбу. Дзіўны яшчэ і той факт, што вялікая частка азёр Беларусі ўтварылася ў выніку раставання Валдайскага ледніка (гэта падзея адбылася аж 12 тысяч гадоў таму).
З тых часоў, як той казаў, шмат вады выцякло. Цяпер больш за ўсё вадаёмаў знаходзіцца на поўначы і паўночным захадзе краіны — гэту мясцовасць завуць Беларускім Паазер'ем. Сярод іх і самыя знакамітыя азёры Беларусі — Нарач, Дрывяты, Чырвонае і г.д.
А вы ведаеце, якое возера самае глыбокае ў Беларусі? Ці дзе водзяцца крэветкі? Асаблівасці ў кожнага вадаёма свае.
Таму VETLIVA прадстаўляе топ-5 самых-самых з іх:
Самае вялікае возера — Нарач. Думаем, пра гэта вы ведалі і так. Сапраўды, галоўны вадаём нацыянальнага парку «Нарачанскі» — не толькі месца для файнага адпачынку і аздараўлення (напрыклад, санаторый «Прыазёрны» і зусім знаходзіцца прама на яго беразе, а агратурыстычны комплекс «Наносы-Наваселле» — на касе, якая ўдаецца ў возера), але і самае буйнае возера ў нашай краіне. Яго плошча — амаль 80 км². Каралеўскі размах!
Самае глыбокае возера — Доўгае. Абсалютна апраўдвае сваю назву і, больш таго, размяшчэнне (Глубокскі раён Віцебскай вобласці). У некаторых месцах яго глыбіня дасягае ні многа ні мала 53,6 м! Для параўнання: прыкладна такую ж вышыню мае жылы дом у 17-18 паверхаў.
Самае чыстае возера — Глыбокае. А вы думалі, што дайвінг — гэта толькі пра Шарм-эль-Шэйх? А вось і не! Амаль на 10 метраў праглядаецца дно ў возеры Глыбокім. Практычна не саступаюць яму па празрыстасці Браслаўскія азёры. Адпачынак тут падабаецца сапраўдным дасведчаным дайверам, так што можаце смела забраніраваць сабе пансіянат поруч з возерам ці хатку ў Ляошках — тут вас абавязкова забяспечаць усім неабходным для падводнага плавання.
Самыя прыгожыя азёры — Сінька і Зялёнка. Перадпошняе месца дзеляць паміж сабой па сутнасці і не азёры ўвогуле. Сінька і Зялёнка — знакамітыя мелавыя кар'еры (яны ж саляныя азёры) пад Гродна, тыя самыя «беларускія Мальдывы», пра якія вы напэўна чулі. За дзівоснае блакітнае адценне вады яны і патрапілі ў топ самых-самых азёр Беларусі. Пераканайцеся самі!
Толькі памятайце: нягледзячы на незямную прыгажосць, вада ў іх тэхнічная, схілы абрывістыя і дно няроўнае, таму купацца там забаронена.
Самае легендарнае возера — Свіцязь. Насамрэч, Беларусь — вельмі містычная краіна (мы ўжо пісалі пра гэта), таму нядзіўна, што ў ёй існуе мноства легенд пра азёры. Натхніўшыся гісторыяй пра Свіцязь, знакаміты паэт Адам Міцкевіч нават стварыў аднайменную паэму.
Шматлікія беларускія гарады стаяць на буйных рэках. Напрыклад, праз Гомель працякае Сож, Мінск стаіць на Свіслачы, а гораду Пінску і зусім назву дала яго галоўная водная артэрыя — рака Піна.
Цікавы факт ад VETLIVA: хоць Беларусь і названа «сінявокай», азёр у ёй на парадак менш — рэк налічваецца 20 800.
Топ рэк Беларусі па версіі VETLIVA:
Самая доўгая рака — Днепр. Чацвёртая па даўжыні рака ў Еўропе, якая мае агульную працягласць у 2145 км (у тым ліку на тэрыторыі Беларусі знаходзіцца 690 км рэчышча). Як пісаў класік, «Рэдкая птушка даляціць да сярэдзіны Дняпра!».
Самая кароткая рака — Скема. Гэта рэчка з'яўляецца поўнай супрацьлегласцю Дняпру: яе даўжыня складае ўсяго каля 200 м (меркаванні разыходзяцца: хтосьці кажа пра 200 м, хтосьці сцвярджае, што ў ёй усяго 166 м).
Самая вялікая рака — Днепр. Гэта рака заслугоўвае адразу двух месцаў нашага топу. Яна ж лічыцца і самай глыбокай ракой Беларусі.
Самая чыстая рака — Заходняя Дзвіна. На жаль, праблема забруджвання рэк вельмі актуальная для Беларусі. Самымі забруджанымі лічацца Свіслач, Бярэзіна, Нёман, Буг, Мухавец, Вілія, Днепр, Сож, Прыпяць. А вось у Заходняй Дзвіне ўзровень нітратаў мінімальны і практычна бясшкодны.
Самая прыгожая рака — Нарачанка. Вядома, дадзены паказчык суб'ектыўны, але зразумець яго можна. Гэта адзіная рэчка, якая бярэ свой пачатак у аднайменным возеры. Дарэчы, тут усё падыходзіць да таго, каб здзейсніць сплаў ці адправіцца ў водны паход па рацэ.
Самая гістарычна значная рака — Бярэзіна. Тут, вядома, таксама можна паспрачацца, але калі гаворка пойдзе пра вайну з Напалеонам, то сумненні адразу адпадаюць. На месцы пераправы французскага войска, якая стала фатальнай для імператара, усталяваны мемарыял і нярэдка праходзяць фэсты гістарычнай рэканструкцыі тых падзей. У Беларусі ўвесь час праходзяць мерапрыемствы падобнага плану, і VETLIVA сабраў самыя файныя з іх у гэтым артыкуле.
Дадзенае сцвярджэнне праўдзіва ў поўнай меры. Беларусь знаходзіцца прама ў цэнтры Еўропы (пабываўшы на экскурсіі ў Полацку, вы нават зможаце сфатаграфавацца побач з мемарыялам «Геаграфічны цэнтр Еўропы») і забяспечвае гэту частку свету найчыстым кіслародам. Адзін гектар балота штогод выводзіць з атмасферы 550-1880 кілаграмаў вуглякіслага газу. Усё наша «балотнае багацце» плошчай 1,7 мільёна гектараў гэтак жа эфектыўна чысціць атмасферу, як 20 мільёнаў гектараў лесу.
Цікавы факт ад VETLIVA: асушванне балот падобна на сапраўднае бедства ці стыхійны лясны пажар. Некалькі гектараў асушаных балот раўнасільныя высечцы 10-20 гектараў лесапасадак.
Лес — гэта прыроднае багацце «3-у-1». Ён чысціць паветра, дае прытулак жывёлам і птушкам, з'яўляецца прыроднымі лекамі ад шматлікіх хвароб. Нездарма пераважная большасць санаторыяў размяшчаецца прама ў асяроддзі самых вялікіх лясоў Беларусі: сам клімат і мясцовае паветра спрыяюць папраўцы адпачывальнікаў. Паветра ў лесе ўзбагачанае азонам, вычышчанае ад пылу і шкодных рэчываў, а ў цёплую пару года колькасць карысных рэчываў толькі павялічваецца. Самае насычанае фітанцыдамі, гэта значыць лячэбнае паветра адзначаецца ў хваёвых лясах, асабліва ім багатыя сосны, клёны, язмін. У цэлым для Беларусі змяшаныя лясы больш характэрны. Аднак калі вас хвалюе пытанне, дзе хваёвыя лясы ў Беларусі, адказ на яго просты: чым далей на поўнач, тым больш пераважаюць іглічныя расліны.
VETLIVA прыгатаваў для вас спіс самых цікавых фактаў пра лясы Беларусі:
Тэрыторыя краіны на 40% пакрыта ляснымі масівамі, і да гэтага адсылае зялёны колер на беларускім сцягу.
Самы вялікі і старажытны лес Еўропы — Белавежская пушча, нацыянальны гонар і здабытак Беларусі. Тут жа жыве самая вялікая млекакормячая жывёла Еўропы — зубр, растуць самыя высокія векавыя дрэвы. Адным словам, па ўсіх паказчыках ён самы файны не толькі ў Беларусі, але і ва ўсёй Еўропе.
Пасля аварыі на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі шматлікія тэрыторыі былі заражаны радыёактыўнымі рэчывамі, у сувязі з чым быў створаны Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалагічны запаведнік. Умяшанне чалавека мінімальнае, з'яўляецца магчымасць назіраць за развіццём дзікай прыроды.
У гарачае надвор'е Міністэрства лясной гаспадаркі ўсталёўвае забарону на наведванне лясоў. Азнаёміцца з картай забарон і абмежаванняў можна прама ў рэжыме анлайн — інфармацыя абнаўляецца кожны дзень.
Расліны лесу прадстаўлены 28 пародамі дрэў і 70 відамі хмызнякоў. Птушак і жывёл лясоў Беларусі нашмат больш — 76 відаў млекакормячых і 300 відаў птушак. Шматлікія віды ахоўваюцца законам — для гэтага існуе Чырвоная кніга.
Нацыянальныя паркі і запаведнікі — гэта асабліва ахоўныя тэрыторыі, дзе дзейнічае спецыяльны рэжым, які абмяжоўвае ўмяшанне чалавека ў натуральны прыродны стан.
У Беларусі налічваюць чатыры нацыянальныя паркі і адзін запаведнік:
Белавежская пушча. Каментары, мабыць, залішнія. Тут жывуць зубры, тут знаходзіцца рэзідэнцыя беларускага Дзеда Мароза, тут ёсць дрэвы, чые гады жыцця вылічаюцца не дзясяткамі, а сотнямі гадоў! У турыстычнай частцы парку інфраструктура развіта на «ўра»: тут вам і рэстараны беларускай кухні, і камфартабельныя гасцініцы, і арганізацыя экскурсій па запаведніку.
Бярэзінскі біясферны запаведнік. На яго тэрыторыі прадстаўлены сенажаці, лясы, вадаёмы і балоты. Краявідная разнастайнасць проста зашкальвае!
VETLIVA рэкамендуе: адпраўляйцеся сюды ў тур на некалькі дзён. Прайсціся па мядзведжай сцежцы, убачыць сваімі вачамі Вялікую еўрапейскую пяцёрку буйных млекакормячых, ажыццявіць сплаў па Бярэзіне — кожны знойдзе тут штосьці для сябе.
Нацыянальны парк «Браслаўскія азёры». Словамі не апісаць цудоўную прыгажосць Браслаўскага рэгіёна, але мы паспрабуем. Адны з лепшых азёр Беларусі чакаюць у госці аматараў рыбалкі, дайвінга, водных прагулак і цудоўнай беларускай прыроды. Вада тут празрыстая, як шкло, а краявідная разнастайнасць жывёл, птушак і раслін уражвае!
Нацыянальны парк «Нарачанскі». Край блакітных азёр Беларусі ўлюбляе ў сябе з першага позірку. Ніхто не застаецца абыякавым, убачыўшы Нарач у перадсвітальных ці заходніх прамянях, купаючыся ў спякоту ў яе халаднаватых водах. А яшчэ тут можна паспрабаваць вэнджанага вугра і пакарміць лебедзяў — мабыць, складана прадставіць больш класны сямейны адпачынак у Беларусі.
VETLIVA рэкамендуе: калі вы не можаце зрабіць выбар паміж Нарачанскім краем ці Браслаўскімі азёрамі, наш артыкул дапаможа вам.
Нацыянальны парк «Прыпяцкі». Сапраўдны журавінавы рай на Палессі — больш за 500 гектараў тут займаюць пасадкі гэтай духмянай ягады, якая ўжо даўно стала сімвалам Беларусі. Яго «фішка» — сафары-парк, па якім можна здзейсніць займальнае вандраванне з апусканнем у атмасферу дзікай прыроды і цікавых лакацый (карчма, маёнтак Дзеда Мароза і інш.).
У Беларусі існуюць заказнікі — від тэрыторый, дзе часова забаронена паляванне ці дзе расліны знаходзяцца пад спецыяльнай аховай. У залежнасці ад значнасці яны бываюць рэспубліканскімі і мясцовага значэння.
Таксама заказнікі бываюць:
Гідралагічнымі. Пад аховай знаходзяцца тэрыторыі «Заазер'е», «Падвялікі мох», «Швакшты» і інш.;
Ландшафтнымі. Да іх адносяцца ўнікальныя прыродныя комплексы «Ельня», «Налібоцкая пушча», «Выганашчанскае», «Альманскія балоты» і інш.
Біялагічнымі. Напрыклад, «Спораўскі», «Лунінскі», «Ружанская пушча» і інш.
Водна-балотнымі. Сюды адносяцца заказнікі рэспубліканскага значэння «Дражбітка-Свіна», «Янка», пойма ракі Сож і інш.
Няма нічога прасцей, чым убачыць усё гэта сваімі вачамі. Можна адправіцца на экскурсію, можна паехаць сваім ходам. Інфраструктура развіта настолькі, што турбавацца пра такія надзённыя праблемы, як пражыванне і харчаванне, вам сапраўды не прыйдзецца (асабліва калі вы скарыстаецеся нашымі радамі з гэтага артыкула).
Нават калі вы гарадскі жыхар да мозгу костак, часам і вам напэўна хочацца змяніць панараму і ўбачыць штосьці акрамя шматпавярховых хат. У такім выпадку вас чакае прырода Беларусі — выдатная, шматгранная і жыватворная. Рэкі, азёры, балоты, лясы, сенажаці — ніякія фота не здольныя перадаць іх прыгажосць. Падарожнічайце, пазнавайце Беларусь разам з VETLIVA і працягвайце чытаць наш Блог.
ПАДАРОЖНІЧАЦЬ - ЗНАЧЫЦЬ ЖЫЦЬ!
Падпішыся на рассылку!
Цікавыя падарожжы па Беларусі, гайды па гарадах, парады па санаторыях, гастратуры,
навіны і акцыі з лепшымі коштамі на адпачынак.
Прастора без часу: музеі пад адкрытым небам у Беларусі
Крамбамбуля, Minsker і вышыванка: што прывезці з Беларусі?
Сакрэты здароўя і даўгалецця: таямніцы, рады і міфы
Паркі і зоны адпачынку: гайд па «зялёным» Мінску
Усё, што вы жадалі ведаць пра Бярэзінскі біясферны запаведнік
VETLIVA рэкамендуе: дзе зрабіць добрыя фатаграфіі ў Беларусі?
17
2
1
2...
474