Пламя

Вёска Пламя ў Віцебскай вобласці.

Беларуская зямля цікавая тым, што любы горад, любое невялікае мястэчка і нават вёска маюць багатую шматвяковую гісторыю.

Гістарычныя звесткі.

Гісторыя вёскі Пламя пачалася ў далёкім 1551 годзе. Тады гэта месца называлася Старая Беліца, а Пламенем стала з прыходам бальшавікоў пасля рэвалюцыі 1917 года.

У розны час маёнтак Беліца належыў Зянковічам, Сапегам, Навацкім. Апошнімі гаспадарамі гэтай зямлі былі шляхцічы Свяцкія. Менавіта пры Свяцкіх маёнтак дасягнуў найвышэйшага росквіту і стаў буйным прамысловым цэнтрам рэгіёна. Тут функцыянаваў спіртзавод, млын, была ферма, дзе гадавалі племянных жывёл.

У пачатку XIX стагоддзя Юзэф Свяцкі пабудаваў тут вялікі сядзібны дом у стылі позняга класіцызму. Акрамя сядзібы, быў заснаваны парк і ўзведзены гаспадарчыя пабудовы. Свяцкія не адрозніваліся вялікім багаццем, таму існуе павер'е, што сядзібны комплекс у Старой Беліцы быў пабудаваны на грошы са скарбу Напалеона, які быў знойдзены гаспадаром Свяцкім на дне мясцовага возера.

У канцы XIX – пачатку XX стагоддзя па загадзе вядомага культурнага дзеяча таго часу Карла Свяцкага сядзіба "Старая Беліца" была перабудавана. У 1911 годзе з'явілася галоўнае ўпрыгожванне палаца Свяцкіх – васьмігранная двухпавярховая вежа. У гэта складана паверыць, але ў вежы было гаспадарчае прызначэнне – на першым паверсе размяшчаліся пральны і ванны пакой, а другі паверх займала дрэваапрацоўчая майстэрня маладога шляхціча Станіслава Свяцкага. Праект вежы быў выкананы польскім архітэктарам Уладзіславам Мечкоўскім.

Маёнтак Свяцкіх квітнеў да рэвалюцыі 1917 года. У 1918 годзе Караль Свяцкі з жонкай і сынам Станіславам вывезлі сваё багацце ў Польшчу. Падчас Другой сусветнай вайны ў сядзібе размяшчаліся нямецкія казармы, таму будынак выдатна захаваўся. У пасляваенныя гады будынак выкарыстоўваўся як школа, дом культуры і бібліятэка.

Будынак эксплуатаваўся да 1988 года, пазней у ім разгледзелі гісторыка-культурную каштоўнасць. Справа ў тым, што з 1903 па 1904 год у маёнтку Свяцкіх жыў і працаваў Іван Дамінікавіч Луцэвіч, больш вядомы нам як Янка Купала. У мясцовай вясковай радзе дагэтуль захоўваецца мемарыяльная дошка з імем вялікага беларускага класіка.

Было вырашана рэканструяваць сядзібу, на гэта нават былі вылучаны грошы. Але рабочыя толькі сарвалі дах і з'ехалі. На гэтым фінансаванне, а разам з ім і рэстаўрацыя, скончылася.

Канчаткова гісторыка-культурную каштоўнасць "дабілі" мясцовыя жыхары. Яны літаральна разабралі хату па цаглінцы. Дарэчы, пры жаданні  сабраць цэглу будзе даволі проста: кожная цэгліна, якая ішла на будаўніцтва сядзібы, была ўпрыгожана манаграмай К.С.(Карл Свяцкі).

Сёння руіны хаты зарастаюць травой, і, здаецца, нікому да гэтага няма справы. Лепш за ўсё захавалася вежа. Кажуць, што пакуль стаіць падмурак, сядзіба жыве і яе яшчэ можна выратаваць. Застаецца толькі спадзявацца, што стаўленне людзей да гэтага выбітнога помніка архітэктуры зменіцца, і сядзіба Свяцкіх нарэшце здабудзе сваё першапачатковае аблічча. 

Карта месцазнаходжаньня


Вярнуцца да спісу