Мосар

У вёсцы Мосар дзіўна маляўнічы для сельскай мясцовасці ландшафт, скульптуры і помнікі архітэктуры.

Мосар. Гістарычны экскурс

Першыя звесткі пра гэту вёску адносяцца да пачатку XVI стагоддзя, тады ёю валодаў Зяновіч. У сярэдзіне стагоддзя асабіста Жыгімонт Аўгуст дазволіў памешчыку заснаваць тут мястэчка і ўладкаваць гандаль. Вёска паступова разрасталася. Квітнеў Мосар і пры наступных правіцелях – амаль 200 гадоў тут гаспадарыў шляхецкі род Бжастоўскіх. Пры іх кіраванні быў пабудаваны палац з разбітым вакол паркам, алей і садам (канец XVIII стагоддзя) і касцёл Святой Ганны. У гэты час у Мосары гасцяваў Станіслаў Панятоўскі, які нават браў удзел тут у археалагічных раскопах.

Палац у Мосары, на жаль, быў знішчаны падчас наступу Чырвонай арміі ў 1920 годзе. А вось касцёл выдужаў абедзве вайны, савецкі атэізм і перабудову і цяпер знаходзіцца ў найпрыгажэйшым стане.

У гэтым храме захоўваюцца мошчы Святога Юстыніяна, ушанаванага ў хрысціянаў. Пабудаваны ў 1792 годзе, касцёл Святой Ганны ў Мосары ведаюць далёка за межамі краіны. І справа не толькі ў архітэктурным харастве даўнейшага будынка. Блізка, здавалася б, звычайнага прыходскага храма знаходзіцца не адзін дзясятак турыстычных і рэлігійных аб'ектаў.

Перад касцёлам лужок – практычна твор мастацтва ці як мінімум малюнак з кінафільма. Такіх жывых кампазіцый няма ні ў адной вёсцы Беларусі. І фантанчыкі, і сажалка, і высаджаны траўнік – уся гэта справа рук ксяндза Юозаса Булкі, які жыў да 2010 года, і яго памагатых.

Юозас Булка – легендарная асоба ў гэтых краях. Дзейнасць святара не абмяжоўвалася сценамі храма.

Прыехаўшы ў 1989 годзе ў вёску ў якасці настаяцеля касцёла Святой Ганны, ён пачаў актыўнае змаганне з п'янствам сярод мясцовых жыхароў. Ксёндз заснаваў антыалкагольны музей, і, дзіўна, што экспанаты ў выглядзе самагонных апаратаў сюды прыносілі самі самагоншчыкі. Верніка, які прапусціў чарку-іншую, у храм пры новым святару не пускалі. Неўзабаве ён і зусім пераканаў вяскоўцаў забараніць продаж алкаголю ў вёсцы. У храме дагэтуль засталіся распіскі-довады мясцовых жыхароў, якія адмовіліся ад гэтай шкоднай звычкі.

Ксёндз Юозас Булка за развіццё духоўнасці быў ганараваны тытула «Канонік», уручанага Папам Рымскім Іяанам Паўлам другім. Таксама атрымаў медаль Францыска Скарыны і дзяржаўную ўзнагароду Беларусі.

Сучасны Мосар

Мосар уваходзіць у склад Глыбоцкага раёна Віцебшчыны. Тут жыве парадку 500 чалавек. Вёска, можна сказаць, тэрыторыя татальнай цвярозасці, што досыць рэдкая з'ява. Нават у мясцовых кафэ ў меню не знойдзеш алкаголь.

Пакуль блукаеш па вёсцы, ствараецца ўражанне, што ўсё гэта – экспазіцыя велізарнай выставы пад адкрытым небам. Ва ўзорным парадку ўтрымваецца магільнік недалёка ад касцёла – і тут поўна статуй і акуратна выстражаных кустоў. Акрамя гэтага, сярод славутасцяў Мосара і захаваныя гаспадарчыя пабудовы XIX стагоддзя, званіца 1930 года і капліца 1997.

Наведаць касцёл і ўбачыць на свае вочы знакамітую вёску з'язджаюцца і беларускія, і замежныя турысты і паломнікі. Праз Мосар праходзіць мноства турыстычных маршрутаў. І, мабыць, гісторыю гэтага месца не горш экскурсаводаў раскажуць яго жыхары, якія дапамагалі акультурваць тэрыторыю і ператвараць вёску ў сапраўдную славутасць Віцебскай зямлі.

Карта месцазнаходжаньня


Вярнуцца да спісу