Камаі

Аграгарадок з пявучай і вельмі незвычайнай назвай Камаі размясціўся ў Віцебскай вобласці, у васямнаццаці кіламетрах на паўднёвы захад Пастаў, у дванаццаці кіламетрах ад бліжэйшай чыгуначнай станцыі пад назвай Гадуцішкі, на перакрыжаванні некалькіх аўтатрас Паставы-Лынтупы і Нарач-Гадуцішкі. Назвай сваёй населены пункт абавязаны фінскаму заліву «kamai», што ў перакладзе азначае «буралом».

Гістарычная хроніка

Пра існаванне мястэчка Камаі вядома с пачатку XVI стагоддзя, калі яно належыла князю Глебу Пронскаму. Прадстаўнікі гэтага рода валодалі землямі да 1572 года, калі Аляксандр Пронскі прадаў свае ўладанні Фаме Рудаміну-Дусяцкаму. З імем наступнага гаспадара пасялення Яна Рудаміна-Дусяцкага звязана ўзнікненне ключавой славутасці мястэчка – каменнага храма, асвячонага ў гонар Яна Хрысціцеля, які захаваўся практычна ў першапачатковым выглядзе і сёння.

Наступнымі ўладальнікамі земляў, на якіх размясціліся Камаі, быў род Сулістроўскіх. Пасля падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе аграгарадок становіцца часткай Расійскай Імперыі, спачатку як цэнтр воласці Віленскага ўезда, праз некаторы час – Свянцяцкага.

Мястэчка хутка расце і развіваецца. У канцы XIX стагоддзя тут налічвалася 28 двароў, а ў 1909 годзе іх было ўжо 35. Прыкметныя Камаі яшчэ і тым, што ў 1915 годзе тут служыў ксёндзам беларускі паэт Казімір Сваяк.

Далей лёс мястэчка развіваецца таксама, як і лёс сотняў іншых невялікіх населеных пунктаў на тэрыторыі Беларусі. Па выніках Першай Сусветнай вайны яно ўваходзіць у склад Польшчы, у 1939 годзе становіцца тэрыторыяй БССР. Гітлераўцы не абышлі бокам і Камаі. Усё меснае яўрэйскае насельніцтва было вывезена ў гета, якое знаходзілася ў Кабыльніку, дзе і былі знішчаны ў час акупацыі.

Пасля вайны на тэрыторыі мястэчка працаваў механічны млын. Камаі паступова адраджаюцца і растуць, у 1971 годзе ў межах гарадка налічвалася ўжо 164 двары, была развіта інфраструктура: сярэдняя школа і дзіцячы сад, дом культуры і бібліятэка, а таксама бальніца, аптэка і іншыя аб’екты інфраструктуры.

Славутасці Камаі

У першую чаргу, з іменем гарадка асацыіруецца каменны храм, узведзены ў 1603-1606 гадах. Яму ўжо больш за чатыраста гадоў, а ён, нягледзячы на насычаныя разбурэннямі і бедствамі гістарычныя падзеі, ацалеў і радуе глаз кожнага, хто прыязджае ў Камаі. Храм Яна Хрысціцеля прыкметны тым, што з’яўляецца яркім узорам абарончага храма. Падобныя архітэктурныя шэдэўры, якія яшчэ захаваліся на тэрыторыі Беларусі, можна пералічыць на пальцах. Таксама, без сумнення, храм паражае старэйшым у Беларусі арганам і маляўнічымі скляпеннямі, распісанымі ў тэхніцы грызайль.

Недалёка ад храма знаходзіцца яшчэ адна ўнікальная славутасць. Гэта каменны крыж, узрост якога даціруецца XV-XVI стагоддзямі. Крыж мае вялікі памер: у вышыню дасягае двух з паловай метраў, у шырыню – 70, і таўшчынёй – 60 сантыметраў. У крыжы вырублена трохвугольная ніша, пад якой размяшчаюцца неразборлівыя знакі. Крыж выраблены з ружовага граніта рапаківі. Узрост самой пароды, тэрыторыяй паходжання якой з’яўляецца Скандынавія, налічвае дзясяткі тысяч гадоў. Тут таксама важна ўдзяліць увагу парку, які носіць імя Браніслава Руткоўскага і размяшчаецца перад храмам Яна Хрысціцеля.

Карта месцазнаходжаньня


Вярнуцца да спісу