Бешанковічы

Агульныя звесткі аб пасёлку

Сёння Бешанковічы - гарадскі пасёлак, размешчаны на поўначы Беларусі і ўваходзіць у склад Віцебскай вобласці. Адлегласць ад яго да абласнога цэнтра ледзь перавышае 50 кіламетраў.

Акрамя Віцебска, Бешанковічы аўтамагістралямі злучаныя з такімі гарадамі, як Чашнікі, Сянно і Лепель, якія таксама з'яўляюцца райцэнтрамі Віцебшчыны.

Паходжанне назвы

Сапраўднае паходжанне слова «Бешанковічы» не вядома. Аднак, паводле адной з версій, назву пасёлку дало імклівы плынь, што з'яўляецца ў сярэдзіне ракі, якое называецца «Шалёны». Такая версія не выключана, так як Бешанковічы знаходзяцца на беразе Заходняй Дзвіны, па якой, дарэчы, пралягаў у свой час шлях «з варагаў у грэкі».

Існуе і іншы пункт гледжання на з'яўленне назвы пасёлка. Згодна з ёй, паселішча стала так называцца дзякуючы двум братам, якія прыблі сюды з Лепеля і якія насілі сугучнае прозвішча.

Гісторыя пасёлка

Першыя пісьмовыя сведчанні пра існаванне Бешанковічаў адносяцца да 1447 года.

Важнай падзеяй у гісторыі паселішча стала яго набыццё ў 1630 годзе Паўлам Сапегам, які не толькі ператварыў вёску ў мястэчка, але і спрыяў набыцці ім Магдэбургскага права.

У той жа час на беразе Заходняй Дзвіны з'яўляецца прыстань, дзякуючы якой Бешанковічы пачалі гандляваць з Рыгай. А ў самім пасёлку штогод (двойчы ў год) сталі праводзіцца кірмашы, якія збіралі па некалькі тысяч людзей.

Не абыйшла бокам Бешанковічы і Паўночная вайна. Так, у пачатку XVIII стагоддзя паселішча тройчы наведваў Пётр I. Тут жа ў яго гонар была пабудавана Петрапаўлаўская царква. На жаль, да нашых дзён храм не захаваўся.

Закранулі мястэчка і падзеі 1812 гады, калі тут быў размешчаны гарнізон французаў. Знаходзіўся ў гэты час тут і штаб Напалеона.

Захліснула Бешанковічы і Першая руская рэвалюцыя, у якой прынялі ўдзел мясцовыя габрэі, якія выступілі з лозунгамі за звяржэнне самадзяржаўя.

У 1917 годзе ў Бешанковічах усталявалася Савецкая ўлада, а ў 1924-м яны сталі раённым цэнтрам. Аднак толькі ў 1938-м Бешанковічы атрымалі статус гарадскога пасёлка.

Герб

Свой герб Бешанковічы атрымалі ў 2006 годзе. На ім можна бачыць чырвоную ладдзю, якая перавозіць залаты груз - сведчанне былой гандлёвай славы пасёлка. Пяццю блакітнымі паясамі намаляваная Заходняя Дзвіна, а на ветразь змешчаны герб "Ліс", які ўяўляе сабой стралу, якая мае дзве перакладзіны (адзін з элементаў радавога герба Льва Сапегі, вядомага палітычнага дзеяча ВКЛ, які нарадзіўся ў маёнтку Астроўна на тэрыторыі цяперашняга Бешанковіцкага раёна).

Славутасці

Багатая гісторыя Бешанковічаў пакінула пасля сябе значную спадчыну. Ганаровае месца ў ліку помнікаў займае сядзіба Храптовічаў, якая ўключае палац, гаспадарчыя пабудовы і парк. Сядзіба была пабудавана ў 70-я гады XVIII стагоддзя.

Сярод рэлігійных помнікаў Царква святога Іллі, збудаваная ў 60-я гады ХІХ стагоддзя, і Каталіцкая капліца таксама пабудовы XIX стагоддзя.

Асаблівае месца ў гісторыі пасёлка адыгрывалі габрэі, якія пасяліліся тут у XVII стагоддзі. Сёння аб іх знаходжанні нагадваюць габрэйскія могілкі, адно з самых старых у Беларусі, найбольш раннія надпісы на якім датуюцца пачаткам XVIII стагоддзя, і абеліск на месцы гета, які існаваў тут у 1941-1942 гадах.

Знаходзіўся ў пасёлку і зніклы зусім нядаўна помнік прыроды - «Дуб Напалеона». Як сцвярджае мясцовая легенда, менавіта пад ім захаваны на карціне мастака Альбрэхта Адама Напалеон I.