Мстіславль

Мсціслаў - гэта адзін са старажытнейшых гарадоў Магілёўскай вобласці і ўвогуле Беларусі. Па сваёй плошчы ён невялікі. За захаванне першапачатковага аблічча і старажытнай архітэктуры яго яшчэ завуць «Беларускі Суздаль» ці «Маленькі Вільнюс». Упершыню згадваецца ён у Іпацьеўскім летапісе ў 1156 годзе. Старажытны Мсціслаў складаўся з умацаванага ровам і валамі замка і вакольнага горада. Гісторыкі лічаць заснавальнікам горада князя Давыда Расціслававіча. У 14 стагоддзі яго землі ўвайшлі ў склад Вялікага Княства Літоўскага. У 1634 годзе горад Мсціслаў атрымаў герб і магдэбургскае права. Пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе яго тэрыторыі ўваходзілі ў склад Рускай дзяржавы.

Экскурсію па горадзе звычайна турысты пачынаюць з Дзявоцкай гары, пра якую складзена шмат легенд, аднак дакладна невядома, адкуль пайшла такая цікавая назва. Кажуць, што ў старажытныя часы на месцы ўзвышша знаходзілася гарадзішча. Магнаты Астрожскія ў 18 стагоддзі пасыпалі схілы гары тоўчаным мелам і каталіся ўніз на санках.

Адной з гістарычна важных выбітнасцяў горада лічыцца помнік Аляксандру Лявонцьевічу Юрчанка. Гэта быў першы павятовы камісар і старшыня выканаўчага камітэта Мсціслаўскай павятовай Рады працоўных, сялянскіх і салдацкіх дэпутатаў. У студзені 1918 года ў Мсціславе праходзіў з'езд гэтай партыі. Па яго выніках у горадзе была абвешчана ўлада Рад. Усе пераўтварэнні праходзілі ў горадзе ва ўмовах вострай класавай барацьбы. У жніўні 1919 года, падчас жорсткай сутычкі з контррэвалюцыянерамі, А.Л. Юрчанка загінуў. У яго гонар і ўсталяваны помнік, а таксама названа вуліца ў горадзе.

На галоўнай плошчы горада таксама ўсталяваны помнік аднаму з першых вядомых кнігадрукароў Пятру Мсціслаўцу.

Вялікая цікавасць турыстаў выклікаюць храмы горада. Касцёл кармелітаў Ушэсця Панны Марыі захаваў фрэскавую размалёўку 17 стагоддзя, якая распавядае трагічныя гісторыі горада. У горадзе захаваўся і касцёл манастыра езуітаў Святога Міхася Арханёла, які быў збудаваны ў другой палове 18 стагоддзя.

Ёсць у горадзе і праваслаўныя храмы: Крыжаўзвіжанская царква і царква Святога Аляксандра Неўскага, якую пабудавалі на месцы каталіцкага касцёла. Падчас Вялікай Айчыннай вайны ў сценах гэтага храма хавалі нямецкіх салдатаў.

Помнікам архітэктуры горада пачатку 20 стагоддзя лічыцца пажарная вежа. З яе вышыні пажарнікі і выратавальнікі назіралі днём і ўначы за становішчам горада, каб не здарылася нічога дрэннага.

Вуліцы горада захавалі гістарычную значнасць і ўнікальнасць 19 стагоддзя. Калі не спяшаючыся прайсціся па іх, то можна ўбачыць жылыя драўляныя хаты, дата пабудовы якіх датавана 19 стагоддзем, будынкі земскай управы, мужчынскай гімназіі. Усе гэтыя пабудовы адносяцца да яшчэ дарэвалюцыйнай эпохі.

Турысты, якія прыехалі ў горад, абавязкова павінны наведаць рыцарскія турніры і фэсты, якія штогод праводзяцца тут. Яны былі адноўлены сіламі мясцовых жыхароў. У горадзе майстроў можна прымераць рыцарскі даспех, даведацца пра сярэднявечныя рамёствы.

Мсціслаў - гэта незвычайны горад. У ім усё прасякнута водарам старажытнасці, сярэднявечча, што надае яму адмысловую прыгажосць.