Крычаў

Крычаў - маляўнічае мястэчка Магілёўскай вобласці. Насельніцтва горада складае больш за 27 тысяч чалавек.

Упершыню Крычаў згадваецца ў 12 стагоддзі, у 1136 годзе пад назвай «Крэчут». Адзначана гэта было ў Статутнай грамаце Смаленскага князя Расціслава Мсціслававіча. У летапісах захаваліся запісы пра баі «замкам Крычаўскім». Там гаворыцца пра тое, што князь Шуйскі штурмаваў на працягу месяца Крычаўскі замак і не мог яго ўзяць. Гісторыкі кажуць пра тое, што замак меў некалькі моцных каменных веж, а паміж імі быў частакол з велізарнага бярвення і земляны насып. На сённяшні дзень на Замкавай гары захаваліся глыбокія земляныя валы. Месцамі паміж імі ёсць правалы - кажуць, калісьці гэта праваліліся скляпы падземных княжых турмаў.

У 80-х гадах 18 стагоддзя Пацёмкін вырашыў асвоіць водныя багацці Крычаўскай зямлі, і горад стаў цэнтрам будаўніцтва караблёў.

Адной з яркіх выдатных мясцін Крычава, якая пакідае след у душы кожнага турыста, з'яўляецца палац князя Пацёмкіна. Гэты будынак узведзены ў стылі рускага класіцызму вядомым дойлідам Іванам Старое. Кажуць, што калі паглядзець на яго з вышыні птушынага палёту, то нагадвае палац літару Е. Кажуць, што ён быў пабудаваны ў гонар імператрыцы Кацярыны II, хоць і пабывала яна тут усяго адзін раз. Належыў палац Пацёмкіну не вельмі доўга: неўзабаве ён прадаў яго Яну Галынскаму. Новы ўладальнік вырашыў перабудаваць яго, аднак змены кранулі толькі галоўны ўваход.

Усяго ў палацы было 72 пакоі. Больш прыгожым і прывабным палац рабіў парк, які разбілі ў 18 стагоддзі. Плошча яго складала каля 10 гектараў. Зроблены ён быў па прынцыпе старапольскаго парку, асаблівасцю якога з'яўлялася наяўнасць ліпавых алей. У парку таксама быў пасаджаны «дуб царыцы» у гонар прыезду імператрыцы Кацярыны II. У сярэдзіне 19 стагоддзя на тэрыторыі комплекса з’явіліся ўязныя вароты, якія нагадвалі егіпецкія піраміды.

Па дадзеных гісторыкаў, у 1898 годзе ў замку быў моцны пажар. Галынскі жадаў пачаць працы па яго аднаўленні, але пачалася Першая сусветная вайна і рэвалюцыя. Будынак быў пакінуты. У 1918 годзе Еўдакія Гордзіева, ураджэнка горада Чэрыкава, правяла ў палацы рамонтныя работы і адкрыла прыватную гімназію. Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны, стан палаца быў жудасным і вартым жалю. Рэстаўрацыя архітэктурнага помніка пачалася толькі ў пачатку 1990-х гадоў. У 2003 годзе палац Пацёмкіна ўнеслі ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі. Цяпер тут размяшчаецца дом грамадзянскіх абрадаў, авальная зала для ўрачыстых цырымоній і краязнаўчы музей.

Кожны, хто прыедзе ў горад, можа звярнуць увагу і на цэрквы, якія ёсць у Крычаве. Адна з самых вядомых - Свята-Васкрасенскі Параскевінскі сабор. Ён быў пабудаваны ў канцы 19 стагоддзя ў цэнтры горада. У савецкі перыяд ён не працаваў. У 1930-х гадах на падмурку храма быў пабудаваны клуб, і аднаўленне пачалося толькі ў 1991 годзе. Цяпер гэта дзейсны сабор горада.

Царква Святога Мікалая Цудатворца - гэта найстаражытнейшая дзейсная царква ў горадзе. У 1605 году яна стала ўніяцкай, а ў 19 стагоддзі была вернута праваслаўным. У перыяд Другой сусветнай вайны ў ёй праводзіліся набажэнства, аднак у 1943 годзе царква пацярпела ад пажару і была зачынена. Пасля аднаўлення яе зноў адкрылі і яна працягвае працаваць да сённяшняга дня.