Баркалабава

Баркалабава (у першапачатковым варыянце - Баркулабава) - гэта невялікая вёска, размешчаная на левым беразе Дняпра, у Быхаўскім раёне Магілёўскай вобласці. Сваю назву яна атрымала па прозвішчы заснавальніка, ротмістра польскага караля Аўгуста, Баркулаба Іванавіча Корсака. Варта адзначыць, што сляды старажытных паселішчаў дадзенай мясцовасці ставяцца да яшчэ больш ранняга перыяду, які, на жаль, не адлюстраваны ў летапісах тых гадоў.

Ад Баркулаба да сучаснасці

Такім чынам, у 1654 годзе ротмістр і стараста са старажытнага роду Корсакаў, убачыўшы незаселеную, але зручна размешчаную зямлю будучай вёскі, вырашыў узвесці на яе месцы замак, які стаў бы выдатнай абаронай ад нападу ворагаў з усходу. І для большага застрашвання вырашыў назваць яго ў свой гонар, так як быў знакаміты сваімі шматлікімі перамогамі.

Калі, праз 12 гадоў пасля будаўніцтва замка, ён памёр, землі перайшлі да яго зяцю, Крычаўскага старасты Багдану Саламярэцкаму, які ажаніўся з дачкой Баркулаба - Евай. Па яго ініцыятыве тут была ўзведзена трэцяя па ліку праваслаўная царква, якая носіць імя Святога Юрыя. Прычым не толькі муж і жонка, але і іх дзеці былі праўдзівымі праваслаўнымі вернікамі - апошнія ўзвялі ў Баркалабава першы мужчынскі манастыр, якому ў далейшым была адвезена важкая ролю ў гісторыі ўсяго Вялікага княства Літоўскага.

Справа ў тым, што менавіта ў мужчынскім манастыры ў пачатку XVII стагоддзя святаром Фёдарам Магілёўцы была складзена вядомы Баркулабаўскі летапіс, які адлюстроўвае важнейшыя падзеі таго часу і які з'яўляецца найважнейшай дакументальнай крыніцай шматлікіх меўшых месца ў той час падзей. Першыя запісы адлюстроўваюць перыяд сярэдзіны XVI стагоддзя (Брэсцкі сейм, будаўніцтва Магілёўскага замка, захоп Полацка Іванам Грозным і інш.). Яшчэ адной асаблівасцю і годнасцю дадзенай летапіснай хронікі з'яўляецца тое, што сам аўтар быў «з народа», таму адлюстроўваў гісторыю з пункту гледжання простых людзей, жывым беларускай мовай і без прыкрас. Так што такія гістарычныя мемуары можна лічыць цалкам дакладнымі.

Сёння летапіс можна знайсці ў Маскоўскім Дзяржаўным гістарычным музеі.

У наступныя гады тэрыторыя вёскі была перададзеная ў рукі воіна Багдана Стеткевіча, які заснаваў адзін з наіпапулярнейшых на сённяшні дзень помнікаў архітэктуры - Свята-Узнясенскі жаночы манастыр.

Рэлігійныя адметнасці Баркалабава

Баркалабаўскі жаночы манастыр быў пабудаваны ў сярэдзіне XVII стагоддзя, пры гэтым да яго тэрыторыі Стеткевіча далучыў уласныя ўгоддзі (у тым ліку вадзяны млын, востраў Барок, а таксама права лавіць рыбу ў Дняпры аж да Быхаўскай мяжы). Размясціўся ён некалькі паўднёвай самой вёскі і ўяўляў сабой манументальнае збудаванне з пяццю пазалочанымі купаламі.

Першапачаткова гэта была толькі адна царква, аднак пасля да яе прыбудавалі высокую званіцу з каменнай агароджай, а таксама некалькі храмаў. Таксама ў манастыр у якасці дару ад князя Пажарскага быў перанесены абраз Божай Маці, паводле гістарычных даведках які валодае цудадзейнымі ўласцівасцямі.

Адным з галоўных храмаў манастыра доўгі час лічылася Узнясенская царква, якая некалькі разоў аднаўлялася ў выніку пажараў і нападаў варожых войскаў. А ў 1920-х гадах практычна ўвесь жаночы манастыр быў разрабаваны і знішчаны савецкімі войскамі.

На сённяшні дзень па-ранейшаму вядуцца аднаўленчыя работы. Цалкам скончана і асвечана царква Святога Іаана Прадцечы, дзе і захоўваецца знакамітая ікона.