Чаусы

Чавусы - мястэчка ў Магілёўскай вобласці з насельніцтвам крыху больш за 10 тысяч.

Размясціўся ён на беразе ракі Бася. Горад вядомы ў Беларусі як «казацкая сталіца», што, несумненна, прыцягвае турыстаў.

Існуе легенда, што такую незвычайную назву горад атрымаў ад імя пасла крымскага хана мірзы Чавуса, які аднойчы спыняўся ў горадзе.

У пісьмовых крыніцах згадваецца горад з 1581 гаду як сяло пад назвай Чавусовічы. У 1604 годзе Жыгімонт Трэці падарыў Чавусам статус горада. Кароль Уладзіслаў падарыў гораду магдэбургскае права і герб, на якім намаляваны Святы Марцін на кані.

«Казацкай сталіцай» Беларусі горад сталі называць пасля таго, як у ім размяшчаліся ўкраінскія і беларускія казакі пад правадырствам палкоўніка Нячая. Пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай землі горада належалі Расійскай Імперыі. У сувязі з гэтым адбыліся змены ў гербе горада: новыя ўлады яго скасавалі і ён набыў новы выгляд. На ім сталі адлюстроўваць пакладзеныя крыжам шпагі і мячы пад лаўровым лістом. Гэта было зроблена для таго, каб увекавечыць перамогу рускіх войскаў над шведамі пад Лясной у 1708 годзе. Велізарнай колькасці архітэктурных помнікаў у горадзе не захавалася, але, нягледзячы на гэта, у Чавусах ёсць на што паглядзець.

Лепш за ўсё экскурсію ў горадзе пачынаць з будынку казначэйства, пабудаванага ў 1902 годзе. Сёння ў ім размяшчаецца раённы краязнаўчы музей, экспазіцыя якога дапамагае пазнаёміцца гасцям горада з яго гісторыяй, культурай, традыцыямі.

Да нашых дзён дайшоў будынак аптэкі, пабудаваны ў першай палове 19 стагоддзя. Гісторыкі сцвярджаюць, што будынак аптэкі знаходзіўся раней пры касцёле Панны Марыі Шкаплернай.

У горадзе таксама можна прашпацыраваць па старадаўнім парку, пасаджанаму яшчэ ў 1884 годзе. Да сённяшняга дня дайшлі фрагменты яго сучаснай планіроўкі. У парку можна ўбачыць і Алею герояў, і помнік, у гонар загінуўшых у гады Вялікай Айчыннай вайны.

У канцы 19 стагоддзя ў Чавусах з'явілася мураваная Свята-Мікольская царква. З'явілася яна дзякуючы жыхарам горада. Яны адправілі ліст уладару Мікалаю II у якім прасілі аб тым, каб пабудаваць у горадзе новую царкву, паколькі старая ўжо прыйшла ў непрыдатнасць. Мікалай II адгукнуўся на просьбу гараджан, вылучыў грошы на будаўніцтва. У гонар яго і быў названы гэты храм. У 1960-я гады ў храме быў арганізаваны клуб. З-за гэтага будынак прыйшоў у непрыдатнасць. Зараз вядуцца работы па яго рэстаўрацыі.

У 2005 годзе ў горадзе быў пабудаваны касцёл Панны Марыі-Маці. Нягледзячы на тое, што пабудаваны ён быў ужо ў сучасны час, адрозніваецца касцёл прыгажосцю і незвычайнасцю архітэктурных формаў.

Ёсць і яшчэ адна разыначка ў горадзе: у яго часта прыязджаюць прыхільнікі галівудскіх акцёраў братоў Кірха і Майкла Дугласа. Напэўна, многія, хто не ведае, пачнуць задумвацца як можа быць звязаны Галівуд з Чавусамі. А справа тут вось у чым: некалі бацькі галівудскіх акцёраў жылі ў гэтым невялікім мястэчку пад прозвішчам Даніеловіч-Демскія. Пасля пераезду ў 1910 годзе ў Амерыку яны змянілі прозвішча на Дуглас.