Раённы цэнтр з найскравай гісторыяй. Горад, стагоддзямі збіраўшы ў сабе культурныя і духоўныя каштоўнасці. Такім чынам, пазнаёмімся бліжэй. Нясвіж!
Упершыню пра Нясвіж гісторыя кажа ў 15 стагоддзі. Тады ён быў толькі цэнтрам невялікай воласці. У 1492 г. становіцца ўласнасцю багатага літоўскага роду Кішак, які ў 1513-м парадніўся з яшчэ больш шляхетнымі літоўцамі - Радзівіламі, у чыіх руках статус і дабрабыт Нясвіжа імкліва расце.
У 1547 годзе, дзякуючы Мікалаю Радзівілу Чорнаму, Радзівілам прысвойваецца тытул «князя Свяшчэннай Рымскай імперыі». Нясвіж, да гэтага моманту ўжо рэзідэнцыя знакамітай сям'і, у 1586 г. атрымлівае статус ардынацыі. Гэта значыць, што Нясвіж цалкам пераходзіць ад аднаго ўладальніка да іншага толькі па спадчыне, ад бацькі да старэйшага сына.
Менавіта ён, як старэйшы сын і спадчыннік Мікалая Радзівіла Чорнага, пераймае кіраванне. З яго падачы ў Нясвіж у 16 стагоддзі літаральна расцвітае:
Нясвіж першым выдае беларускамоўныя кнігі. Гэта становіцца магчымым са з'яўленнем у горадзе друкарні. Тут друкаваліся Сымон Будны і Васіль Цяпінскі
16-17 стагоддзе ў Нясвіжы звернута да пазнання і адкрыццяў. Тут вывучаюць старажытныя мовы, багаслоўе і натуральныя навукі. Запускаецца першы ў Беларусі стацыянарны тэатр. У 1563 г. выходзіць першая газета ВКЛ «Навіны грозныя а жалостлівые ... ». У 18 стагоддзі менавіта Нясвіж ганарыўся найбуйнейшым у Еўропе тэатрам балета.
У нясвіжскай настаўніцкай семінарыі вучыўся Якуб Колас. Тут ён напісаў нямала вершаў і гумарыстычных апавяданняў.
Як музей-запаведнік нашых дзён, прылічаны да Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Нясвіжскі замак, «сэрца» горада, быў узведзены ў 1583 па загадзе Мікалая Радзівіла Сіроткі. Праз сто гадоў, у час руска-польскай вайны, вытрымаў два варожых штурму. Для войскаў Карла 12 становіцца мішэнню, як уласнасць магнатаў, якія падтрымліваюць Аўгуст Другі.
Падчас вайны з Напалеонам уладальнік Замка, Дамінік Радзівіл, выступае на баку французскага войска і назаўсёды пакідае горад. Усе родавыя каштоўнасці былі вывезены з рэзідэнцыі. У 1813 г. усе валодання знакамітага роду былі канфіскаваныя. У 60-х замак вяртаецца да Радзівілаў і разрастаецца - будуецца комплекс з Замкавага, Старога, Новага, Ангельскага паркаў і Японскага саду. У выніку к 1939 тэрыторыя павялічана да 90 га.
У 1706 да Нясвіжа дабіраецца Паўночная вайна, шведскія войскі цалкам рабуюць яго. Праходзіць паўстагоддзя, і горад займаюць расійскія войскі. Пасля другога падзелу РП, як і значная частка тэрыторый цяперашняй Беларусі, адыходзіць да Расійскай імперыі. У 20-х гадах 20 стагоддзя вяртаецца ў склад Польшчы. 1939 - частка толькі што створанай БССР. 1941 - 1944 акупаваная нямецкай арміяй.
У Нясвіжы ёсць на што паглядзець: некалі ён быў рэзідэнцыяй Радзівілаў. У ім мноства помнікаў архітэктуры і гісторыі. На Цэнтральнай плошчы знаходзіцца ратуша з гандлёвымі радамі, у сучасным будынку педагагічнага каледжа некалі быў бенедыктынскі манастыр, а там, дзе цяпер стаіць кінатэатр, калісьці размяшчаўся дамініканскі – той самы, які быў перафарміраваны ў семінарыю і які наведваў Якуб Колас.
Нясвіж мае і больш раннія выбітнасці. Яркі прыклад – Слуцкая брама – барочныя вароты канца XVII стагоддзя. Да гэтага ж стылю адносіцца і знакаміты Фарны касцёл-капліца – першы храм езуітаў на тэрыторыі Рэчы Паспалітай, у якую некалі ўваходзіў Нясвіж.
Бясспрэчна, самым выдатным месцам горада з'яўляецца палац. Цяпер ён уяўляе сабою музей, размешчаны на тэрыторыі запаведніка, і лічыцца не толькі здабыткам Беларусі, але і ўсяго свету: замак горада Нясвіж уваходзіць у пералік Сусветнай спадчыны ЮНЭСКА. Асобнага згадвання заслугоўвае замкавы парк, які падзелены на некалькі сектараў па стылістычным прынцыпе і захоўвае ў сабе шэраг вельмі рыгожых скульптур і помнікаў.
1
2...
488