Маладзечна

Маладзечна. Горад, у якім спыняўся Напалеон

Раённы цэнтр размясціўся ў Мінскай вобласці, у 73 кіламетрах ад сталіцы. Раённы цэнтр па колькасці насельніцтва набліжаецца да «сто тысячнікаў» - тут пражывае амаль 95 тысяч чалавек.

Гісторыя Маладзечна

На працягу 15-га стагоддзя, калі цяперашняя Беларусь была тэрыторыяй ВКЛ, Маладзечна ўваходзіла ва ўладанні магнатаў. Мабыць, самыя знакамітыя ўладальнікі з іх - Агінскія. У гэты ж час у горадзе будуецца замак. Агонь не шкадаваў яго, пажары часткова разбуралі замак тройчы за 10 гадоў. Існаванне замка спыняецца ў 18 стагоддзі.

У 1812 тут, па маладзечанскай зямлі, хадзіў самы вядомы военачальнік Францыі - Напалеон Банапарт.

Не абмінаюць горад бокам паўстанні, што падымаліся тут у 19 стагоддзі: у 31-м якія ўзялі Маладзечна паўстанцаў  падтрымваюць вучні аднаго з вучылішч. Прыгнечанне мяцяжу для яго і яго настаўнікаў канчаецца даволі жаласна: вучэбная дзейнасць спыняецца, настаўнікі аказваюцца ў турме. У 63-м вакол горада таксама разгортваюцца паўстанцкія атрады. Але нават гэта не перашкаджае годам пазней з'явіцца тут настаўніцкай семінарыі, якая ў хуткім часе прызнаецца цэнтрам народнай адукацыі заходнерускага рэгіёну. Тут дзейнічаюць тэатр, бібліятэка, музей і метэаралагічная станцыя.

У 70-х гадах 19-га стагоддзя разгортваецца будаўніцтва Любава-Роменскай чыгункі, дзякуючы чаму Маладзечна становіцца чыгуначным вузлом. Магчыма, менавіта гэта паслужыла павышэнню статусу горада і праклала яму дарогу да некаторай самастойнасці: у 25-м годзе 20 стагоддзя ён завецца асобным паветам Віленскага ваяводства, у 29-м - месцам. Разам з новым «званнем» горад атрымлівае і дадатковыя землі.

Пад фашысцкай акупацыяй

26 чэрвеня 41-га Маладзечна захапілі. І хоць ворагі прабылі тут яшчэ 3 гады, сам па сабе горад не пацярпеў, чаго не скажаш пра мірных жыхароў. Немцы арганізавалі тут лагер для ваеннапалонных, з якога не змаглі вярнуцца да мірнага жыцця каля 33 тысяч чалавек. Вызваленне ў Маладзечне прыйшло 5 ліпеня 1944-га разам з салдатамі 3-га Беларускага фронту, якім камандаваў генерал Чарняхоўскі. У гэтым жа годзе Маладзечна атрымлівае статус горада абласнога значэння. Цэнтрам рэгіёна ён прабудзе да 1960, а потым зноў стане раённым горадам і вернецца ў склад Мінскай вобласці.

Маладзечна ў нашы дні

Прадпрыемствы райцэнтра займаюцца машынабудаваннем і машына апрацоўкай, апрацоўкай дрэва і металу, лёгкім і харчовым промыслам, выпускам парфумерыі і керамікі.

З Маладзечна на цягніку можна дабрацца да Ліды, Гродна, Віцебска і Полацка, прадпрымальнікаў сталіц Беларусі, Расіі, Латвіі і Літвы, наладжана паведамленне з Санкт-Пецярбургам і Калінінградам. Праз горад праходзяць аўтадарогі рэспубліканскага значэння.

У Маладзечне можна і трэба паглядзець:

• Гарадзішча, якое адносіцца да 15-17 ст.

• Мемарыяльны комплекс на месцы былога нямецкага лагера ваеннапалонных «Шталаг 342»

• Маладзечанская Трыўмфальная арка, 20-я гады 20 стагоддзя

• Палац Агінскіх, 18 стагоддзе