Смольня

У мінулым сяліба Смольня, назва якой паходзіць ад слова "смала", называлася так таму, што смалярня знаходзілася непадалёку. Характэрна гэта месца тым, што тут неаднаразова бываў Якуб Колас - народны паэт Беларусі. 1911-1914, 1940, 1947-1956 гады адзначаны яго візітамі да сваякоў - братоў, сясцёр, мамы. Апошні раз ён прыязджаў сюды незадоўга да сваёй смерці.

Старонкі мінулага

Кастусь Міхайлавіч Міцкевіч - сапраўднае імя паэта - сын лесніка Міхася Казіміравіча Міцкевіча. З-за асаблівасцях працы бацькі сям'я змушана была змяняць месцы пражывання, карыстацца «казённым» жыллём (тым, якое прадстаўляецца наймальнікам - Радзівілам). Сучасны гісторыка-літаратурны помнік складаецца з чатырох населеных пунктаў, размешчаных непадалёку адзін ад аднаго: Акіньчыцы, Албуць, Ласток і Смольня.

У Смольні жылі Міцкевічы - сваякі паэта. Вельмі каларытная постаць - яго дзядзька Антось. Узяўшы на сябе клопат пра сям'ю Міхася Казіміравіча, які ўжо памёр, дзядзька паэта з душой і клопатам, па-сялянску грунтоўна нёс гэту нагрузку. Хата ў Смольне, набытая танна, была падзелена на дзве часткі. Незапатрабаваную сям'ёй частку аддавалі паэту падчас яго прыездаў. Тут ён працаваў, складаў свае вершы, пры святле дня і ўначы, нікому не замінаючы ў асобным памяшканні.

«Новая зямля», «Сымон-музыка», трылогія «На ростанях» - над імі паэт працаваў тут, у Смольне, чэрпаючы вобразы са свайго асяроддзя - твары, лёсы, беларускія пейзажы, карціны сялянскага побыту. А вось і дзядзька Антось – той самы аднайменны герой, выведзены на старонкі «Новай зямлі».

Музей вялікага паэта

У Смольне адкрыты філіял Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа, ён складаецца з дзвюх частак.

Мемарыяльная размешчана ў былой жылой хаце. Тут прысутнічаюць сапраўдныя рэчы таго часу, частка належала самаму Коласу. Экспанатамі падзяліўся цэнтральны музей у Мінску. Некаторыя прадметы побыту выраблены рукамі дзядзькі Антося. Адноўлены гаспадарчыя пабудовы. Этнаграфічная і біяграфічная дакладнасць пацверджанае не толькі навукоўцамі, але і сваякамі паэта. Мэтай было захаваць сапраўдны дух хаты, дух сям'і Міцкевічаў.

Літаратурная частка размяшчаецца ў новым двухпавярховым будынку. Тут прадстаўлены фатаграфіі, лісты, асобнікі каштоўных выданняў твораў паэта. Паказаны творчы шлях, праілюстравана няпростае жыццё народнага паэта.

Родны кут (так з нязменнай ласкай зваў Колас гэтыя месцы ў сваёй лірыцы), родны куток на Прынёманскіх землях свята захоўвае памяць пра свайго вялікага сына.

Важная рыска да агульнай карціны

У 1912 годзе ў Смольні адбылася першая сустрэча двух беларускіх песняроў, самых велічных і значных паэтаў Беларусі Янкі Купалы і Якуба Коласа. Купала пешшу прыйшоў на сустрэчу з субратам-паэтам. Іх гутарку гісторыкі і літаратары лічаць найважнейшай для ўсёй беларускай культуры, для творчасці кожнага з іх.

Шумяць ліпы, пасаджаныя паэтамі ў гонар такой сустрэчы. Сталыя, высокія дрэвы. Азначаюць веліч паэзіі, якая вырасла на гэтай зямлі, веліч духу беларускіх людзей, вялікіх нацыянальных паэтаў.