Першамайск

Вёска Першамайск знаходзіцца на тэрыторыі Уздзенскага раёна Мінскай вобласці. Бліжэйшы аграгарод Сямёнавівы знаходзіцца ў 6 км ад раённага цэнтра.

Гістарычныя звесткі

Аб месцазнаходжанне вёскі, названай у нашы дні Першамайскім, гаворыцца ў дакументах аб будаўніцтве кальвінскага збору, які па некаторых дадзеных быў узведзены тут у другой палове XVI стагоддзя.

Насельніцтва

Па колькасці насельніцтва вёска Першамайск з'яўляецца адным з буйных населеных пунктаў Сямёнаўскага сельсавета.

Славутасці

Галоўнай славутасцю вёскі Першамайск з'яўляецца сядзіба Кухцічы. Маёнтак разам з Уздой ставіўся ў XVI стагоддзі да валоданню Ковенскай. Пазней тэрыторыі перайшлі да князёў Горскі. У канцы XVII стагоддзя Барбара Горская прадала маёнтак прадстаўніцы шляхетнага роду Апалоніі Завішы. У 1798 годзе генералам Казімірам Завішаў у маёнтку быў пабудаваны драўляны касцёл, які меў форму крыжа з вежай. Праз паўстагоддзя Кухцічы перайшлі да яго ўнуку Яну Казіміру Завішаў, які з'яўляўся вядомым навуковым дзеячам Беларусі. Пры археалагічных раскопках, праведзеных Янам Завішаў у 1871 годзе, было выяўлена адно з самых старажытных паселішчаў на тэрыторыі беларускіх зямель. Любоў да гісторыі і беларускай культуры перадалася ад Яна Казіміра яго дачкі Марыі Магдалены. У 1906 годзе яна выйшла замуж за Мікалая Вацлава Радзівіла, які аказваў вялікі ўплыў на развіццё маёнтка жонкі. Імі былі адкрыты фінансавыя школы, таварыствы цвярозасці. Пасля смерці мужа і жыццёвых перыпетый, якія ляглі на плечы ўдавы Радзівіла, яна пакінула Кухцічы ў 1919 годзе і да канца сваіх гадоў жыла ў манастыры ў Швейцарыі.

Сядзібу Кухцічы фармаваў Казімір Завіша. Галоўны сядзібны дом не захаваўся. У нашы дні можна назіраць толькі правы і левы флігелі палацавага ансамбля. Флігелі ўяўляюць сабой прастакутныя будынка ў стылі класіцызму, дапоўненага Бутавым будаўніцтвам. Галоўны фасад будынка вылучае чатырохкалонны порцік. Сцены флігеляў бутавыя, запоўненыя друзам з вапнай. Пад чатырохсхільным дахам праходзіць пояс з сухарыкаў.

Перад палацавым ансамблем размяшчаўся газон, у цэнтры якога быў круг, а па перыметры раслі ліпавыя дрэвы. Фасад сядзібнага дома, звернуты да парку, быў абвіты вінаграднай лазой. Сама тэрыторыя парку была невялікай і складала каля 3 гектараў. Пераважна ліпавыя дрэвы некалі ўтваралі мудрагелісты ўзор.

Асаблівую ўвагу прыцягваюць пабудовы сядзібнага двара, якія захаваліся да нашых дзён - стайня, вадзяны млын і будынак свірна. Стайня адрознівалася вялікімі памерамі (57 × 18м), яе будынак з каменнымі сценамі перыядычна перабудоўваўся і ў выніку служыў памяшканнем для майстэрняў.

Сцены вадзянога млына былі метровай таўшчыні, выкладзены з валуноў і друзу. Млын функцыянаваў ад канала, які злучае дзве ракі Узда і Уса.

На тэрыторыі сядзібы размешчаны кальвінскі збор канца XVI стагоддзя. У перыяд фарміравання сядзібы ён служыў капліцай. Дванаццацігранны будынак меў тоўстыя сцены і дах у выглядзе шатра. Гэта надавала храму выгляд замка-крэпасці. У крыпце капліцы быў пахаваны муж апошняй уладальніцы Кухцічы. Упрыгажэнні будынка былі дапоўнены вядомым скульптарам Каралем Ельскім.

Карта месцазнаходжаньня


Вярнуцца да спісу