Будслаў

Будслаў – невялічкі населены пункт на рацэ Сервач. Аграгарадком стаў звацца зусім нядаўна, а ў сутнасці сваёй застаецца ўтульнай беларускай вёскай з 800 жыхарамі і 300 дварамі, развітай сацыяльна-пабытавай інфраструктурай.

Няпростая гэта вёска, яе гісторыя абвеяная веліччу духу, што знаходзіць адлюстраванне ў падзеях і настроях сучаснасці. Важна ўжо тое, што амаль уся сусветная супольнасць вернікаў-каталікоў ведае пра яе існаванне і памінае ў сваіх малітвах.

Гісторыя, знак веры, блаславенне звыш

Упершыню згадванне Будслава ў летапісах адбылося ў 1504 годзе, калі князь Аляксандр падарыў гэту зямлю манахам-бернардынам з Вільні. Тыя ўзвялі першае культавае збудаванне – тады яшчэ маленькае і драўлянае - якое затым трансфармавалася ў пышны каменны касцёл, роўнага яму няма ва ўсім каталіцкім свеце. А яго прашчур - маленькі «будынак» – і даў урэшце рэшт назву паселішчу: Будслаў, што ў славянскім разуменні значыць «майстар-будаўнік».

І гісторыя пайшла сваім парадкам: будаваліся хаты і школы, пракладаліся дарогі, у тым ліку - жалезная, нараджалася і гадаваліся дзяцей. Адначасова з чым мясцовыя жыхары развіваліся духоўна, мацавалі веру і дужэлі ў ёй, будавалі і ўдасканальвалі свой храм. Цяпер касцёл у Будславе з усімі пабудовамі і абрадавымі дэталямі лічыцца ўнікальным, ён абвешчаны помнікам архітэктуры рэспубліканскага значэння. Элементы позняга барока, ракако, эклектыкі можна адзначыць у інтэр'еры і экстэр'еры пышнага будынка.

Згадаем некалькі пабудоў вёскі, якія маюць гістарычнае значэнне:

• касцёл бернардынцаў;

• плябанія;

• вадзяны млын;

• лядоўня;

• радавая пабудова;

• капліца.

Але не толькі яны прыцягваюць наведвальнікаў храма і турыстаў.

У 1613 годзе ваяводзе-паломніку з Мінска Папа Рымскі падарыў абраз Божай маці. Праз некаторы час, паддаўшыся ўгаворванням манахаў, Ян Пац - так клікалі тагачаснага ваяводу - перадае яе ў падарунак манастыру.

Складаная гісторыя гэтых землях цесна пераплецена з гісторыяй рэлігіі і рэлігійных інстытутаў. Але якія б ліхалецці ні здараліся, які б самаўпраўнасць ні чынілася, Абраз не пакінуў гэту зямлю. Рэліквія цудоўнай выявай захоўвала сябе, храм, вернікаў, вы дужаючы ва ўсе злыя часіны. А ў некаторых крыніцах нават згадваюцца цуды, якія чыняцца ёю ў розныя часы. Менавіта таму назаўжды замацаваўся за ёй у народзе статус цудатворнай.

У сувязі з 400-годдзем з'яўлення яе на беларускай зямлі, ікона была каранавана. Яна ўвогуле лічыцца агульнабеларускай святыняй.

Свецкі бок гісторыі

Свецкія хронікі Будслава розных перыядаў таксама цікавыя. Тут жылі і стваралі свае шэдэўры мастакі і паэты, адсюль сыходзілі людзі ў вялікую палітыку. Тут нарадзіўся першая выканаўца ролі Паўлінкі ў аднайменнай Купалаўскай пастаноўцы - Паўліна Вікенцьеўна Мядзелка. Тут жа яна і пахавана.

Маюцца і трагічныя станіцы гісторыі мястэчка. Яны звязаны з яўрэйскім генацыдам, які адбываўся на тэрыторыі Беларусі: падчас Другой сусветнай вайны акупацыйнымі войскамі на тэрыторыі Будслава было арганізавана гета. У рамках рэалізацыі так званай палітыкі рашэння яўрэйскага пытання ў розных месцах мястэчка праводзіліся расстрэлы яўрэйскага насельніцтва. Цяпер у памяць пра ахвяр генацыду ўсталяваны два помніка скрухі.

Зямля цудатворнай прысутнасці

Невялікі беларускі горад на старажытнай беларускай зямлі - Будслаў - поўны велічы, годна працягвае сваю гісторыю, захоўвае святыні і духоўныя каштоўнасці, заўсёды рады прывеціць госця і падзяліцца дабрынёй, верай і самым дарагім што ёсць у беларусаў - душэўнай цеплынёй і дабрынёй. Ці гэты не сапраўдны цуд?