Бярэзіно

Гістарычная каштоўнасць і папулярнасць горада Беразіно абумоўлены ў першую чаргу яго месцазнаходжаннем. На беразе ракі Беразіны, якая ў мінулыя часы лічылася суднаходнай, горад выгадна размяшчаўся на адным з буйных маршрутаў з Еўропы да Чорнага мора, вядомым таксама як шлях «З вараг у грэкі». Менавіта з гэтым і звязана першае ўпамінанне пра Беразіно як пра гандлёвы перавалачны пункт у летапісах ад 1501 года. У то час гэты горад быў часткай Вялікага княства Літоўскага, а менавіта Любанскага староства.

Розныя ўладары – розныя эпохі

Ад самага пачатку хуткае развіццё Беразіно мела досыць сур’ёзныя перадумовы. Так, у XVI стагоддзі яно перайшло ў валоданне роду Сапег. Асабліва на знешні выгляд горада паўплываў князь Леў Сапега. Менавіта ён стаў ініцыятарам узвядзення храму Ўзнясення Дзевы Марыі ў 1641 годзе.

Як і на шматлікіх тэрыторыях сучаснай Беларусі, на сучасны выгляд і культуру Беразіно значна паўплывалі войны, тэрытарыяльныя перыпетыі і іншыя палітычныя канфлікты. Так, некаторы час (у перыяд вайны Рэчы Паспалітай і Расіі) горад быў заняты расійскімі войскам. Потым Беразіно перайшло да яшчэ аднаго ўплывовага роду таго часу – Тышкевічаў, якія ўжо мелі ва ўласным распараджэнні некалькі буйных маёнткаў на тэрыторыі Літвы.

Аднак валодалі гарадком Тышкевічы адносна кароткі час. Ужо праз 122 года горад разам з сумежнымі раёнамі быў перададзены ў выніку чарговага падзелу Рэчы Паспалітай для далучэння да тэрыторыі Расійскай імперыі.

Выдатныя мясціны

Да сённяшняга часу дакладна невядома, якую канкрэтна ролю выконваў у валоданні землямі Бярэзіны шляхецкі род Патоцкіх, якія з’явіліся тут хутка пасля далучэння да Расійскай імперыі. Аднак менавіта яны арганізавалі тут будаўніцтва найбольш знакавых збудаванняў.

Адно з іх – сядзіба графа Патоцкага – аднесена да гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, хоць у дадзены момант і знаходзіцца ў запусценні. Першапачаткова вытанчаны дом у стылі позняга класіцызму, размешчаны на крутым беразе ракі Беразіны, служыў як рэзідэнцыя графа і яго сям’і. Пазней з 1917 да 1980 года крыху перайначанае збудаванне служыла школай. Сёння сядзіба выстаўлена на аўкцыён з правам 50-гадовай арэнды.

Маюцца таксама прыкметы таго, што на правым беразе ракі быў сад. На жаль, сёння ён прыйшоў у запусценне, аднак захоўвае рэшткі былой велічнасці.

Другое дасягненне Патоцкіх з’яўляецца сапраўды ўнікальным. У 1892 годзе былі закладзены асновы мясцовай вінакурні. Заслугоўвае ўвагі стыль, у якім пабудаваны карпусы. Яго адносяць да прамысловай эклектыкі, і ён настолькі своеасаблівы, што нават у час рэстаўрацыі будынкаў былі захаваны ўсе найважнейшыя элементы архітэктуры. Некаторыя ўпэўнена называюць будынак і дагэтуль дзейснага спіртзавода горада Беразіно адным з найпрыгажэйшых прамысловых збудаванняў Беларусі.

Акрамя вышэйназваных гістарычных каштоўнасцей на тэрыторыі Беразіно маюцца шматлікія могілкі, пахаванні і курганы.

Нядаўняй гістарычнай падзеяй у жыцці горада стала прыняцце новага герба і сцяга. Герб «Ліс», які з’яўляецца радавым гербам рода Сапегаў, досыць займальны: на іспанскім шчыце ў верхняй частцы намаляваны ліс, які трымае перакрыжаваную папярэчынамі залатую стралу і глядзіць направа, на ніжняй частцы – тры перавернутых срэбных ліста дуба с двума жалудамі. Дадзены герб быў зацверджаны ў 2007 годзе.