Шчучын

Горад Шчучын размясціўся на рацэ Тураўка на захадзе Беларусі (Гродненская вобласць) і мае багатую гісторыю, якая ніяк не звязана з рыбалоўнай здабычай. А калі на ўездзе ў горад вам падасца, што на гербе Шчучына красуецца графічнае абазначэнне даляра, не верце вачам сваім.

Пад гербам Сцыпіёна дэль Кампа

Мяркуюць, што тапонім "Шчучын" пайшоў ад прозвішча Шчупак, якое насіў адзін з уладальнікаў мястэчка. Але пацвердзіць дакументальна гэта не атрымалася. Як, дарэчы, і тое, што ў Тураўцы ў старажытныя часы вадзілася незлічоная колькасць шчупакоў.

Першыя згадванні пра Шчучын у гістарычных дакументах прыходзяцца на 1487 год, але афіцыйна адліку гадоў заснавання горада лічыцца 1537 (згадванне ў Літоўскай метрыцы). А ўласным гербам Шчучын абзавёўся ў 1761 годзе.

Здалёку герб горада Шчучына сапраўды нагадвае "даляр", які яшчэ і знаходзіцца пад каронай. Насамрэч на ім намалявана манаграма ініцыялаў аднаго з уладальнікаў мястэчка Ігната Сцыпіёна, які належыў да старажытнага італьянскага роду Сцыпіёнаў дэль Кампа.

Шчучын - горад асветы

Менавіта Ігнат Сцыпіён быў ініцыятарам стварэння ў горадзе калегіума (вучэльні) і манастыра ордэна піяраў. Шчучынская калегія лічылася адной з самых буйных на тэрыторыі Беларусі, а сам Шчучын звалі "горадам асветы". Акрамя таго, Ігнат Сцыпіён адкрыў у Шчучыне першую ў краіне аптэку.

І гэта не ўсё: нашчадак рода дэль Кампа ўзвёў у горадзе шыкоўны палац, які, ужо ў XIX стагоддзі, перабудаваў Францыск Друцкі-Любецкі. Уладар шчучынскіх тэрыторый быў жанаты на пляменніцы графіні Марыі Сцыпіён і займаў пасаду міністра фінансаў Польскага каралеўства. Цяпер будынак так і завуць - палац Друцкіх-Любецкіх. Дарэчы, менавіта ён і з’яўляецца візітнай карткай Шчучына.

Што яшчэ паглядзець у Шчучыне

• Касцёл святой Тэрэзы Авільскай (1827) і карпусы манастыра ордэна піяраў. Храм пабудаваны ў стылі класіцызму і прыналежаў манастыру. Дзейнічае і ў наш час.

• Сабор святога Міхася Арханёла (1865). Неарускі стыль. Царква пабудавана недалёка ад касцёла ў цэнтры горада.

• Помнік Цётцы (Алаізе Пашкевіч) - беларускай паэтцы ("Скрыпка беларуская"), якая нарадзілася пад Шчучынам. Усталяваны ў 1991 годзе.

• Вежа з гадзіннікам на цэнтральнай плошчы горада.

Шчучынскі сакрэтны аэрадром

Цяпер Шчучын - гэта раённы цэнтр Гродненскай вобласці, у якім пражывае больш за 15 тысяч чалавек. І лёс яго шматлікіх гаражан цесна звязаны з авіяцыяй.

Справа ў тым, што ў часы СССР у Шчучыне размяшчаўся сакрэтны аэрадром першага класа "Дакладны". Распавядаюць, што ў часы "халоднай вайны" ў неба над Шчучынам паднімаліся самалёты з ядзерным баекамплектам на борце. Але самі лётчыкі сцвярджаюць, што гэта міф, бо часцей за ўсё даводзілася "ваяваць" з паветранымі шарамі, якія залятаюць з тэрыторыі Польшчы.

Шчучынскае мятро

Існуе таксама легенда пра тое, што ў Шчучыне жадалі пабудаваць мятро, прыстасаваўшы пад яго падземныя тунэлі ўсё таго ж аэрадрома, які пасля заканчэння "гонкі ўзбраенняў" і развалу Саюза знаходзіўся ў запусценні. Увогуле, Шчучын уяўляе цікавасць і для дзігераў.

Аэрадром пачалі аднаўляць у 2014 годзе мясцовыя авіятары-аматары, гарадскія ўлады дапамаглі расчысціць узлётную паласу. Зараз на шчучынскім аэрадроме праходзяць святочныя авіяшоў і аўтагонкі па драг-рэйсінгу. Велізарныя ангары здаюцца ў арэнду.

Адзначым, што ў горадзе ўсталяваны помнік самалёту МІГ-19. А недалёка ад аэрадрома ў 2016 годзе была адкрыта сонечная электрастанцыя магутнасцю ў 2,5 Мвт.

У Шчучыне, акрамя зялёнай энергетыкі, вырабляюць дзіцячае харчаванне і галандскія сыры (масласырзавод), а таксама выдатныя кабелі (прадпрыемства "Аўтапровад").