Краснасельскі

Пасёлак Краснасельскі - «беларускія Мальдывы» і крамянёвыя шахты эпохі неаліту

Невялікае мястэчка, размешчанае пад Ваўкавыскім - адзін з ключавых турыстычных аб'ектаў, якія існуюць у Беларусі. Краснасельскаму нямнога больш за стагоддзе, ён не здольны прыцягнуць ні багатай гісторыяй, ні помнікамі архітэктуры. Тым не менш, пра яго існаванне ведае ўся краіна. Мелавыяя кар'еры, дзякуючы якім вада набывае фантастычнае бірузовае адценне, і старадаўнія шахты, дзе здабывалі крэмень у спрадвечныя часы, прынеслі ўжо практычна сусветную вядомасць Краснасельскаму. Ніводны чалавек, які пабываў тут, не застаецца расчараваным. Дзіўныя прыродныя феномены ўражваюць уяўленне і захопліваюць дух, сюды хочацца вяртацца зноў і зноў.

Краснасельскі ў гісторыі

Людзі на тэрыторыі мястэчка з'явіліся ў эпоху позняга неаліту, арыенціровачна ў другой палове трэцяга - пачатку другога тысячагоддзя да нашай эры), на стыку каменнай і бронзавай эпох. З крэменю, які здабываўся ў шахтах на землях Краснасельскага, выраблялі практычна ўсё, ад прылад працы да зброі. Гэта быў асноўны матэрыял як у каменным, так і ў бронзавым веку. Краснасельскія крамянёвыя шахты - адзіныя ва Усходняй Еўропе, якія дайшлі да нашых часоў у такім ідэальным стане. Тлумачыцца гэта тым, што перапрацаваную пароду старажытныя шахцёры скідалі ва ўжо непатрэбныя галіны шахт, тым самым кансервуючы іх на доўгія стагоддзі.

Праца першых шахцёраў была вельмі няпростай. Штольні, якія нагадваюць студні, выкапаны на глыбіню ад дзвюх з паловай да пяці метраў, у некаторых месцах і таго больш. Даследаванні шахт дазволілі даказаць, што праца ў іх вялася вельмі актыўна: вузкія праходы выцертыя людзьмі, дно шахт утрамбавана, нават сустракаюцца сляды ад нагару ў самых цёмных і цяжкадаступных месцах. Аскепкі крэменю, якімі абсыпана падлога, даюць зразумець, што тут працавалі эксперты. Яны правяралі якасць пароды, каб не паднімаць на паверхню няякасны матэрыял.

Даследаванні таксама выявілі, што побач з шахтамі размяшчаліся старажытныя майстэрні, у якіх была наладжана вытворчасць сякіраў з крэменю. Прадпрымальныя продкі экспартавалі сваю прадукцыю нават у Літву і Польшчу!

У 1914 годзе ў маляўнічым месцы пад Ваўкавыскім узводзіцца цэментавы завод «ROSS». У гэтым жа годзе на картах Беларусі і з'яўляецца мястэчка Краснасельскі. Пачынаюць актыўна распрацоўвацца мясцовыя мелавыя кар'еры, у сувязі з чым было знішчана каля пяцісот старажытных шахт. Усяго на тэрыторыі Краснасельскага цяпер знаходзіцца 185 шахт у ідэальным стане.

Актыўная распрацоўка кар'ераў прывяла да незвычайнага выніку: мясцовасць ператварылася ў сапраўдную турыстычную Меку. Вадаёмы, якія ўтварыліся на месцы здабычы мелу, маюць дзіўнай прыгажосці адценне бірузы, за што людзі і далі ім мянушку «Зялёныя лінзы». Нягледзячы на тое, што наведваць кар'еры самастойна забаронена і вельмі небяспечна ў сувязі з асыпаннем берагоў, у складзе арганізаваных турыстычных груп можна ўвачавідкі пераканацца ў невымоўнай прыгажосці беларускіх Мальдываў.